MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki tazminat davasının bozma kararına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -
Davacı vekili, davalı kooperatif üyesi bulunan dava dışı... isimli kişinin noterde düzenlenen devir sözleşmesiyle davalı kooperatifteki ortaklık payını satarak müvekkiline devrettiğini, bu devrin kooperatife bildirilerek müvekkilinin ortaklığa kabulünün yapılmasının talep edildiğini, fakat yönetim kurulu başkanın mevzuata aykırı bir şekilde ....000,00 TL bağış yapılması gerektiğinin söylenmesi üzerine noterden ihtar çekilerek ortaklık işlemlerini yapılmasının istendiğini, bunu üzerine bağış istemi ....000,00 TL’ye çıkartılarak ortaklığa kabulden kaçınıldığını ileri sürerek, müvekkilinin davalı kooperatifin ortağı olduğunun tespiti ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere mahrum kalınan kazanç için ....000,00 TL tazminatın dava tarihinden itibaren reeskont faizi ile birlikte davalıdan alınmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, talebin ıslahla artırılan kısmının zamanaşımına uğradığını, müvekkili kooperatifin anasözleşmesinin .... maddesinde üyelik için öngörülen şartlara davacının haiz olmadığını, özellikle davacının taşımacılığa uygun aracının olmadığı gibi taşımacılık işiyle iştigal etmediği, talebin fahiş olduğunu savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, toplanan deliller ve dosya kapsamına göre; davacının kooperatif ortağı dava dışı ...’dan ....102001 tarihinde ortaklık hakkını devir aldığı ve ........2001 tarihli ihtarnameyi göndererek kooperatife ortak olarak kabulünü talep ettiği, 818 sayılı BK’nın 126/.... maddesi uyarınca kooperatif ile ortaklığı arasındaki uyuşmazlıkların bu maddede öngörülen ... yıllık zaman aşımına tabii olduğu, dava tarihi itibariyle ... yıllık zaman aşımının dolduğu gerekçesiyle, davanın zaman aşımı nedeniyle reddine karar dair verilen kararın davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine ... Yüksek .... Hukuk Dairesi’nin 2009/3901 Esas, 2010/9985 Karar sayılı ve ........2010 tarihli ilamıyla, somut olayda davacının, ........2001 tarihinde düzenlenen noter devir senedi ile kooperatif ortaklığını devir aldığını ileri sürerek ortak olduğunun tespitine karar verilmesini istediği, bu durumda davacının istemi mülkiyet hakkına dayalı olup, tespit talebi açısından zamanaşımı süresinin işletilmesinin mümkün olmadığı devir işleminin kooperatif tarafından benimsenmemiş olması da zamanaşımı süresinin başlatılması sonucunu doğurmayacağı gibi devir olgusunun kooperatife bildirilmesi için de 818 sayılı BK’nun 126/.... maddesinde öngörülen zamanaşımı süresinin işletilmesi doğru olmadığı, ayrıca, davacının tazminat isteminin dava tarihinden geriye dönük olarak beş yıllık süre için zamanaşımına uğramayacağının da tabii olduğu, bu nedenle davalının zamanaşımı def’i ret edilerek uyuşmazlığın esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçeyle davanın reddinin doğru olmadığı, bu durumda mahkemece, davacının tazminat istemine ve üyeliğin tespitine ilişkin delilleri toplanıp gerekli inceleme yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekeceği belirtilerek karar bozulmuş; bozma ilamına uyularak yargılamaya devam edilmiş, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davacının taleplerinde haklı olduğu gerekçesiyle, davacının kooperatif ortağı olduğunun tespitine, maddi tazminat isteminin kısmen kabulü ile ....796,48TL"nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
...) Dava, davacının davalı motorlu taşıyıcılar kooperatifinin ortağı olduğunun tespiti ve ortaklık haklarının kullandırılmaması nedeniyle mahrum kalınan kazancın tazmini istemlerine ilişkindir.
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun .... maddesinde kooperatiflerin "değişir ortaklı ve değişir sermayeli teşekküller" olduğu belirtilmiş olmakla, Türk hukuku açısından kooperatiflerde "açık kapı ilkesi" benimsenmiş bulunmaktadır. Kooperatif anasözleşmelerinde üye olacak gerçek veya tüzel kişiler için özel nitelikte koşullar konulabilir, kooperatif yetkili organlarının anasözleşmede yer alan koşulları gerçekleştirmeyen kimselerin; kooperatife alınmasında kişisel ve objektif nitelikte haklı nedenlerle, sakıncalı gördükleri kişileri üyeliğe kabul etmemek yetkisi vardır. Mahkemece davacının anasözleşmenin .... maddesindeki şartları haiz olduğu gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiş ise de yapılan inceleme hükmü kurmaya yeterli değildir. Mahkemece davacının davalı kooperatif anasözleşmesinin .... maddesinde; "altı bent" halinde öngörülmüş ortaklık koşullarını taşıyıp taşımadığı, ilgili resmi makamlardan ve zabıta aracılığıyla araştırılmalı, yapılacak bilirkişi incelmesiyle tespit edilmelidir.
Davacının, tazminat taleplerinin incelenebilmesi için de, kooperatifçe belirlenen şartlara uygun aracının bulunması ve çalıştırılmadığı süre içerisinde başka bir işte çalışmayarak zarara uğradığı iddiasının ispatlanması gerekir.
Bu durumda mahkemece, yukarıdaki üyelikle ilgili ilkeler de gözetilerek davacının kendine ait aracının bulunup bulunmadığı hususu araştırılarak, taşıma konusunda uzman bilirkişi aracılığıyla, davalı kooperatifin kayıtları üzerinde inceleme yapılıp, kooperatif hattında çalışan bir ortağın ortalama kazancının belirlenmesi, belirlenen miktardan masrafların ve amortisman giderlerinin düşülmesi, davacının çalışmadığını iddia ettiği süre içinde başka bir işte çalışarak elde etmesi muhtemel gelirlerin gözetilmesi yoluyla yapılacak inceleme ve araştırma sonucunda, gelirin somut verilerle belirlenememesi halinde 818 sayılı BK’nun 42 vd. ( 6100 sayılı TBK’nın 50 vd. ) maddelerinden yararlanılarak davacının gerçek zararının belirlenmesi gerekirken, yetersiz bilirkişi raporuna dayalı yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Ayrıca dava dilekçesi ile talep edilmiş ....000,00 TL’yi aşan ve hüküm altına alınan kısım için bir önceki bozma ilamında belirtildiği üzere ... yıllık zamanaşımı hususunda hesap bilirkişisinden ek rapor alınması, belirtilen kısmın zamanaşımına uğramadığı tespit edilirse bu kısma ıslah tarihinden itibaren faiz uygulanması gerektiği de gözden kaçırılmamalıdır.
...) Bozma nedenine göre, davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (...) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davalı yararına BOZULMASINA, (...) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren ... gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 01.07.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.