20. Hukuk Dairesi 2016/8871 E. , 2016/9315 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Taraflar arasındaki davada ... 19. İş ve ... 6. İş Mahkemelerince ayrı ayrı yektisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, işçilik alacağı istemine ilişkindir.
... 19. İş Mahkemesince davacının ... giriş bildirgesinin davalının ikametgah adresinin ".../..." olduğu gerekçesi ile yetkisizlik kararı verilmiştir
... 6. İş Mahkemesince ise davalının ... İnşaat ve Ticaret AŞ."nin şubesinin ..."da, merkezinin ..."da olduğu, şubenin bulunduğu yerde de dava açılabileceğinden ... İş Mahkemesininde yetkili olduğu gerekçesi ile yetkisizlik kararı verilmiştir.
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 5. maddesinde, iş uyuşmazlıklarında yer itibari ile yetkili iş mahkemeleri belirlenmiştir. Buna göre, "İş mahkemelerinde açılacak her dava, açıldığı tarihte dava olunanın Türk Medenî Kanunu gereğince ikametgâhı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı işyeri için yetkili mahkemede de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme muteber sayılmaz."
İş mahkemelerinde yetki kuralı, Hukuk Muhakemeleri Kanununun yetki kurallarına uygun olup, buna ek olarak işin yapıldığı yer, yani işyeri mahkemeleri de yetkili kılınmıştır.
Buna göre, iş ve sosyal güvenlikle ilgili davaların dava tarihinde davalının ikametgâhının bulunduğu veya işçinin işini yaptığı yerdeki iş mahkemesi veya iş davalarına bakmakla görevli asliye hukuk mahkemesinde açılması gerekmektedir.
Türk Medenî Kanununun 19/1. maddesi uyarınca gerçek kişi yönünden "Yerleşim yeri", "Bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir". Gerçek kişi işverenin başka bir yerde yerleşmek niyetiyle oturduğu kanıtlanmadığı takdirde, kural olarak nüfusta kayıtlı olduğu yerin ikametgâh sayılması gerekir.
HMK"nın 14/1. maddesi uyarınca "Bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir."
Diğer yandan Türk Medenî Kanununun 51. maddesi uyarınca "Tüzel kişinin yerleşim yeri, kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerinin yönetildiği yerdir."
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.04.2008 gün ve 2008/10-329 E. - 2008/334 K. numaralı ilâmında da "Davaya konu uyuşmazlık tüzel kişilere karşı açılacak davalarda genel yetkili mahkeme, tüzel kişilerin yerleşim yerinin, yani merkezinin bulunduğu yer mahkemesi olmakla birlikte, şube işlemleri nedeniyle açılacak dava, taraf olarak bağlı bulunulan merkez davalı gösterilerek, şubenin bulunduğu yerde de açılabilir.
İş mahkemesinin yetkisi kamu düzeni ile ilgili olduğundan, davalı tarafça süresinde itiraz edilmese dahi hâkim tarafından kendiliğinden bu husus gözönünde bulundurulmalıdır. Bir başka anlatımla hâkim, davanın her aşamasında yetki itirazını dikkate alabileceği gibi, kendisi de re"sen yetkisizlik kararı verebilir.
Somut olayda, davacı vekili, müvekkilinin davalı şirkete ait ..."da ki, iş yerinde 05.01.2008 tarihinden 31.08.2010 tarihine kadar şef olarak çalıştığını, ücretlerini düzenli olarak alamadığından iş akdini haklı olarak feshettiğini, müvekkilinin ödenmemiş ücret ve kıdem tazminatı alacağının bulunduğunu ileri sürerek, kıdem tazminatın, ücret alacağı, fazla çalışma ücret alacağı ve yıllık izin ücret alacaklarının davalı şirketten tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Davalı işverenenin yerleşim yeri adresi ".../..." olmakla birlikte, davacının işe giriş bildirgesinin ... Şubesi tarafından düzenlendiği ve işlemlerinin de yine bu şube tarafında yürütüldüğü anlaşılmaktadır. Bu durumda davacı ... ve ... İş Mahkemelerinden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahip olup, uyuşmazlığın davacının ilk olarak açtığı ... 19. İş Mahkemesince görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
SONUÇ: Yukarıda belirtilen nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri gereğince ... 19. İş Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 18.10.2016 gününde oy birliğiyle karar verildi.