Mahkemesi : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı Feri Müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, Feri Müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davalı işveren yanında 2004-11.11.2016 tarihleri arasında kesintisiz çalıştığını belirterek, belirtilen tarihler arasında davalı işyerinde çalıştığının ve sigorta başlangıç tarihinin 2004 yılı olarak tespiti ile bu süreler içinde yatırılmayan primlerinin davalı tarafından yatırılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum Vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı asilin tespitini istediği dönemde diğer davalı 1083496 009 04 sicil no’lu işyerinde 07.10.2008-14.11.2008 tarihleri arasında 39 gün, 21.07.2010 -23.11.2010 tarihleri arasında 87 gün, 18.08.2011 -28.02.2013 tarihleri arasında 334 gün, 19.04.2013-30.08.2016 tarihleri arasında 1051 gün çalışma bildiriminin yapıldığını, bu tarihler dışında davalı işyerinde hiçbir çalışma bildiriminin olmadığını, ayrıca davacının davalı işyeri hakkında herhangi bir şikayet dilekçesi ya da denetim raporunun olmadığını, zaten bildirimi yapılmış süreler için dava açılmasında hukuki menfaat bulunmadığını, Kurum kayıtları resmi ve yazılı belge niteliğinde olduğundan aksinin aynı nitelikte yazılı delillerle kanıtlanması gerektiğini, işyerinin söz konusu tarihlerde faal olup olmadığının belirlenmesi gerektiğini, davanın reddini savunmuştur.
Davalı vekili cevap dilekçesi vermemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, "Davanın kısmen kabulü-kısmen reddi ile;
1-Davacının, davalı işyerinde davalı ...Ş."ne ait işyerinde 07/10/2018-14/11/2018, 01/09/2009-30/11/2009, 21/07/2010-23/11/2010, 18/08/2011-28/02/2013 ve 19/04/2013-16/06/2013 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı ve asgari ücretle toplam 1945 gün çalıştığı, bu çalışmasının 1493 gününün Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirildiği, 452 daha bildirilmeyen hizmetinin bulunduğunun ve eksik bildirilen 452 gün davalı işyerinde hizmet akdine bağlı olarak çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin talebinin reddine, " karar verilmiştir.
B-BAM KARARI
Germencik Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi"nin 23.01.2019 tarih, 2016/719 Esas ve 2019/40 Karar sayılı kararına yönelik fer"i müdahil SGK Başkanlığı vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan REDDİNE, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili istinaf gerekçeleri ile kararı temyiz etmiş ve kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
İnceleme konusu davada; davacı 2004- 11.11.2016 tarihleri arasında davalı iş yerinde kayısı işleme ve paketleme işinde kesintisiz ve sürekli çalıştığı halde eksik bildirim yapıldığından bahisle hizmetlerinin tespitini talep ettiği, mahkemece davanın kısmen kabulüne, davacının 07/10/2008-16/06/2013 tarihleri arasında kuruma bildirilenler dışında toplam 452 gün çalıştığının tespitine karar verildiği anlaşılmaktadır. Davacının davalı iş yerinden 07/10/2008-14/11/2008, 21/07/2010-23/11/2010,18/08/2011-28/02/2013, 19/04/2013-30/802016 tarihleri arasında bildiriminin ve 21/07/2010,18/08/2011, 19/04/2013 tarihli işe giriş bildirgelerinin olduğu, bazı aylar tam bazı aylar 5-6 gün veya 15 gün eksik bildirim yapıldığı görülmektedir.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi ile 5510 sayılı Yasanın 86. maddesidir. 506 sayılı Yasanın 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur.Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
506 sayılı Yasanın prim belgeleri başlıklı 79. maddesinde "(Değişik: 20/06/1987 - 3395/5 md. , 29.07.2003 - 4958 /37 md. Y.T. 06.08.2003) İşveren, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalının sigorta primleri ve destek primi hesabına esas tutulan kazançlar toplamı ve prim ödeme gün sayıları ile bu primleri gösteren ve örneği yönetmelikle belirlenen asıl veya ek belgeleri ait olduğu ayı veya dönemi takip eden ayın sonuna kadar Kuruma vermekle ve Kurumca istenilmesi halinde işyeri kayıtlarını ibraz etmekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren bir ay içinde yazılı olarak Kuruma bildirmekle yükümlüdür. İşverenin, sigortalıyı, 4857 sayılı İş Kanununun 7 nci maddesine göre başka bir işverene iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devretmesi halinde, sigortalıyı devir alan, geçici iş ilişkisi süresine ilişkin bu fıkrada belirtilen belgelerin aynı süre içinde işverene ait işyerinden Kuruma verilmesinden işveren ile birlikte müteselsilen sorumludur.
(Ek : 25.08.1999 - 4447 / 11 md. Y.T. 01.01.2000) Ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların otuz günden az çalıştıklarını açıklayan bilgi ve belgelerin işverence prim bildirgelerine eklenmesi şarttır.
(Ek : 25.08.1999 - 4447 / 11 md. Y.T. 01.01.2000) Sigortalıların otuz günden az çalıştığını gösteren bilgi ve belgelerin Kuruma verilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin Kurumca geçerli sayılmaması halinde, otuz günden az bildirilen sürelere ait primler Kurumca re"sen tahakkuk ettirilerek 80 inci madde hükümlerine göre tahsil olunur. Uygulamanın usul ve esasları altı ay içinde yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir. ...." hükmü ile,
5510 sayılı yasanın prim belgeleri ve iş yeri kayıtları başlıklı 86. Maddesinde " (Değişik birinci fıkra: 15/7/2016-6728/48 md.) Bu Kanunun 4 üncü ve 5 inci maddesine tabi sigortalılar ile sosyal güvenlik destek primine tabi sigortalılar için işverenlerce Kuruma verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgelerinin şekli, içeriği, ekleri, ilgili olduğu dönemi, verilme süresi ve diğer hususlar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir.
İşveren, işyeri sahipleri; işyeri defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on yıl süreyle, kamu idareleri otuz yıl süreyle, tasfiye ve iflâs idaresi memurları ise görevleri süresince, saklamak ve Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilen memurlarınca istenilmesi halinde onbeş gün içinde ibraz etmek zorundadır.
İşverenin, sigortalıyı, 4857 sayılı İş Kanununun 7 nci maddesine göre başka bir işverene iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devretmesi halinde, sigortalıyı devir alan, geçici iş ilişkisi süresine ilişkin birinci fıkrada belirtilen belgelerin aynı süre içinde işverene ait işyerinden Kuruma verilmesinden, işveren ile birlikte müteselsilen sorumludur.
(Değişik dördüncü fıkra: 21/3/2018-7103/67 md.) Ay içinde bazı iş günlerinde çalıştırılmayan ve ücret ödenmeyen sigortalıların eksik gün nedeni ve eksik gün sayısı, işverence ilgili aya ait aylık prim ve hizmet belgesinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesiyle beyan edilir. Sigortalıların otuz günden az çalıştıklarını gösteren eksik gün nedenleri ile bu nedenleri ispatlayan belgelerin şekli, içeriği, ekleri, ilgili olduğu dönemi, saklanması ve diğer hususlar Kurumca çıkarılan yönetmelikle belirlenir......" hükmü düzenlenmiştir.
Daha önce Germencik Asliye Hukuk (İş) Mahkemesince verilen ve Dairemizin 2016/17406 E, 2019/3285 K, 2016/16875 E, 2019/3283 K, 2016/16837 E, 2019/3282 K, 2016/16834 E, 2019/3280 K, 2016/16523 E, 2019/1000 K sayılı ilamları ile bozulan emsal nitelikteki dosyalarda da belirtildiği şekilde; dosyamız içerisinde mevcut olmamakla birlikte; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakarlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından 15.07.2013 tarihinde davalı iş yerinde yapılan denetimde iş yerinde toplam 443 işçinin çalıştığı,iş yerinde genel olarak haftanın 6 günü çalışıldığı, iş yeri çalışanlarının işe gelişlerinin ve çıkışlarının kart basma cihazıyla kontrol edildiği, yemek ve ara dinlenme çıkışlarında cihazın kullanıldığı, cihazdan alınan çıktılarla çalışma saatlerinin uyumlu olduğu tespit edilmiştir şeklinde tespitin yapıldığı anlaşılmıştır.
Mahkemece öncelikle, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakarlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından 15.07.2013 tarihinde yapılan denetim raporu getirtilmeli, davacının hizmet cetveli, ücretsiz izin belgeleri ve iş yerine ait turnike kayıtları davalı iş yerinden celp edilmeli, davacının çalıştığı günler ile turnike kayıtlarının uyumlu olup olmadığı tespit edilmeli, davacının ücretsiz izin kullandığı dönemlerde iş yerine giriş ve çıkışının olup olmadığı kontrol edilerek davacı çalıştığı halde ücretsiz izinli gösterilip gösterilmediği belirlenmeli, davacının eksik bildirim yapılan günlerde ücretsiz izin kullandığı belirtildiği ve hizmet cetvelinde de eksik bildirim nedeninin ücretsiz izin olarak gösterildiği görüldüğünden 506 sayılı Yasanın 79. maddesinde ve 5510 sayılı yasanın 86. maddesinde düzenlenen, eksik gün nedenlerinin belgeleriyle birlikte kuruma verilmesi yönündeki yasal zorunluluk karşısında eksik bildirim yapılan günlerle ilgili bilgi ve belgelerin Kuruma ibraz edilip edilmediği araştırılmalı, eksik bildirim yapılma nedeni tespit edilmeli, eksik günlerle ilgili bilgi ve belgeler prim bildirgeleri ile birlikte Kuruma sunulmamış ise eksik bildirim nedeninin kabul edilmesinin mümkün olmadığı gözetilmeli, davalı iş yerine ait dönem bordroları celp edilmeli, talep konusu dönemde bildirimi yapılan çalışanlar arasından re"sen tanık tespiti yapılarak beyanları alınmalı, davalı iş yerinde kuru kayısı, kuru incir gibi kuru meyve işleme ve paketleme işi yapılmakta olup, aynı çevrede aynı işi yapan iş yerleri tespit edilerek çalışma şeklinin nasıl olduğu, sezonluk çalışmamı yapıldığı yoksa sürekli çalışma olup olmadığı hususları araştırılarak tespit edilmeli, bu şekilde davacının davalı iş yerindeki çalışmasının süresi tereddütsüz bir şekilde tespit edilmelidir.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki esaslar gözetilmeden yanılgılı değerlendirme ile yazılı biçimde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, feri müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 14/04/2021gününde oybirliğiyle karar verildi.