MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki davada ... Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi Başkanlığı (ilk derece mahkemesi sıfatıyla) ve ... 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Dava, hakem heyeti kararının iptali istemine ilişkindir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi Başkanlığınca (ilk derece mahkemesi sıfatıyla) 6100 sayılı HMK.nun 410/1. maddesinde " tahkim yargılamasında, mahkeme tarafından yapılacağı belirtilen işlerde görevli ve yetkili mahkeme tahkim yeri bölge adliye mahkemesidir" şeklinde belirleme bulunmaktadır. 18.6.2014 tarihinde kabul edilen 6545 Sayılı Kanunun 45. Maddesi ile 5235 Sayılı adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev Ve Yetkileri Hakkında Kanun"un 5. Maddesinin 2. Fıkrası yeniden düzenlenmiş ve bölge adliye mahkemelerinin tahkimde ilk derece mahkemesi olarak görev yapmasına son verilmiştir. 6545 sayılı yasanın 45. Maddesi ile 5235 sayılı yasanın 5/2. Maddesinde yapılan değişiklik sonucu tahkimde görevli mahkeme olarak Ticaret Mahkemeleri belirlenmiş olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
... 3. Asliye Ticaret Mahkemesince, 28/06/2014 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren 6545 sayılı yasanın 45 maddesi ile 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin görev ve yetkileri hakkındaki kanunun 5. maddesinin 2. fıkrası değiştirilerek 4.bentte tahkim yargılamasında iptal davalarına bakma konusunda Asliye Ticaret Mahkemesi heyeti görevlendirilmiştir. Ancak bu değişiklikten sonra 15/03/2018 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren 7101 sayılı yasanın 55. maddesi ile 5235 sayılı yasanın 3. Fıkrasının 4 nolu bendinde yer alan "iptal davaları" sözcüğü madde metninden çıkartılmış böylece tahkimde iptal davasını görme konusunda ticaret mahkemesinin görevine son verilmiştir. Yine 7101 sayılı yasanın 61 maddesiyle HMK 439 maddesinin 1 fıkrasında yer alan "tahkim yerindeki mahkemede" ibaresi "tahkim yeri Bölge Adliye Mahkemesinde" şeklinde yine aynı maddenin 5 fıkrasında yer alan "mahkeme" ibaresi "Bölge Adliye Mahkemesi" şeklinde değiştirilmiştir. Belirtilen yasal düzenlemeler sonrasında tahkimde iptal davalarına bakma konusunda 5235 sayılı yasanın 5 maddesinde daha önce ortaya konulan ticaret mahkemelerinin görevine son verilmiş HMK"nın 439. maddesinin 1. fıkrası ile iptal davasının BAM"da açılacağı şeklinde görevlendirme yapılmıştır. HMK 410 maddesindeki görevlendirmenin ise 7101 sayılı yasa ile yapılan değişiklik sonrasında iptal davası dışındaki tahkimdeki diğer işlere ilişkin olduğu ortaya konulmuştur. Belirtilen yasal düzenlemeler karşısında tahkimde iptal davası konusunda dava tarihi itibariyle Bölge Adliye Mahkemesi"nin görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
6100 sayılı HMK"da tahkim yargılamasında görevli mahkeme konusunda 410 ve 439. maddelerde düzenlemeler yer almakta iken 15.03.2018 tarihli Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7101 sayılı Kanun 57. maddesiyle HMK 410. madde, 60. maddesiyle de HMK 439. madde değiştirilmiştir. Ayrıca 53. madde ile 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanununun 15. maddesinde yapılan değişiklik ve 54. madde ile bu Kanuna eklenen Ek 1. madde ile de görevli mahkeme konusunda ihtiyari tahkim ve milletlerarası tahkim arasında paralellik sağlanmıştır. Kanunun 55. maddesiyle de 5235 sayılı Kanunun 5. maddesinde değişiklik yapılmış ve iptâl davaları ticaret mahkemesinin heyet halince göreceği davalar arasından çıkarılmıştır.
Yapılan değişiklikler sonucu HMK"daki son düzenlemelerde; tahkim yargılamasında, mahkeme tarafından yapılacağı belirtilen işlerde görevli ve yetkili mahkemenin, konusuna göre tahkim yeri asliye hukuk veya asliye ticaret mahkemesi olduğu, tahkim yeri belirlenmemiş ise görevli mahkemenin, konusuna göre asliye hukuk veya asliye ticaret mahkemesi, yetkili mahkemenin ise davalının Türkiye’deki yerleşim yeri, oturduğu yer veya işyeri mahkemesi olduğu (HMK 410/1), hakem kararına karşı yalnızca iptâl davası açılabileceği, iptal davasının, tahkim yeri bölge adliye mahkemesinde açılacağı, öncelikle ve ivedilikle görüleceği (HMK 439/1) belirtilmiştir.
4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunundaki son düzenleme ise hakem kararına karşı yalnızca iptâl davası açılabileceği, iptâl davasının, 3. madde uyarınca yetkili asliye hukuk mahkemesinin bulunduğu yer yönünden yetkili bölge adliye mahkemesinde açılacağı, öncelikle ve ivedilikle görüleceği (15/1), bu Kanunda asliye hukuk mahkemesine verilen görev ve yetkilerin, uyuşmazlığın konusuna göre asliye hukuk veya asliye ticaret mahkemesi tarafından kullanılacağı (ek 1) şeklindedir. Yapılan değişiklikler ile 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu ve 6100 sayılı HMK"daki tahkim konusundaki görev kuralları benzer hale getirilmiştir.
Sözü edilen bu düzenlemeler mahkemelerin görevine ilişkindir. Görev düzenlemesi yapılan 7101 sayılı Kanunda görev kuralına ilişkin yapılan değişikliklerin eldeki davalara uygulanıp uygulanmayacağı konusunda bir hükme yer verilmemiştir. Sonuç olarak uygulanması gereken geçiş hükmü bulunmamaktadır. Usul kuralları ve bu kapsamda yer alan görev kuralları kamu düzenine ilişkin olup, aksine düzenleme yoksa derhal uygulanacağından, yapılan görev kuralı değişikliklerinin kanunda istisna niteliğinde geçiş hükümlerine yer verilmediği için eldeki davalara da uygulanması gerekir.
Davanın 6100 sayılı HMK"nın yürürlüğe girdiği tarihten önce ya da bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçtiği tarihten önce açılıp açılmadığının da bir önemi bulunmamaktadır. Aynı şekilde sözleşme tarihi itibariyle hakem kararlarına karşı iptâl davası veya temyiz yollarından hangisine gidilebileceği hususundaki görüş ayrılığı da 13.04.2018 tarih ve 2016/2 E.- 2018/4 K. sayılı; Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı ile giderilip sözleşme tarihine bakılmaksızın, hakem kararlarına karşı iptâl davası olarak belirlenmiştir. 6100 sayılı HMK geçici 1/1. maddede bu Kanunun yargı yolu ve göreve ilişkin hükümlerinin Kanunun yürürlüğe girmesinden önceki tarihte açılmış davalarda uygulanmayacağı düzenlemesi, geçici 3/3. maddede ise, bu Kanunda bölge adliye mahkemelerine görev verilen hallerde bu mahkemelerin göreve başlama tarihine kadar 1086 sayılı Kanunun bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanacağı düzenlemeleri bulunmakta ise de bu maddeler 6100 sayılı Kanun ile yapılan düzenlemelere ilişkin olup, 6100 sayılı Kanunda değişiklik yapan 7101 sayılı Kanun hükümlerini kapsadığından söz edilemez.
Yukarıda yapılan açıklama ve sözü edilen kurallarla birlikte somut olay değerlendirildiğinde 6100 sayılı Kanunun 439. maddesine göre açılmış olan hakem kurulu kararının iptâl davasının bölge adliye mahkemesinde görülmesi zorunlu hale gelmiştir. Bu nedenle, uyuşmazlığın, ... Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi Başkanlığınca (ilk derece mahkemesi sıfatıyla) görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; HMK"nun 21 ve 22. maddeleri ile 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince ... Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi Başkanlığının (ilk derece mahkemesi sıfatıyla) YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 08/02/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.