MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

-K A R A R-

Davacı vekili, müvekkilinin ....06.2007 tarihli yönetim kurulu kararı ile davalı kooperatiften ihraç edildiği halde davalı kooperatife yaptığı ödemelerin iade edilmediğini, ....025,00 TL asıl alacağın tahsili için başlatılan takibe davalının haksız ve kötüniyetli olarak itiraz ettiğini ileri sürerek, itirazın iptali ile %40 inkar tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesi talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; davalının asıl alacak miktarı ve faiz oranına itiraz etmediği, itirazın alacağın muaccel hale gelmediği ve muaccel hale gelmeyen alacağa faiz işletilmesine yönelik olduğu, davacının, davalı kooperatife yaptığı ödemelerden dolayı alacağın muaccel hale geldiği gerekçesiyle davanın kabulü ile itirazın iptaline, ....025,00 TL asıl alacağın 01.02.2008 tarihinden itibaren işleyen yasal faizi ile birlikte davalı kooperatiften alınarak davacıya verilmesine, asıl alacağın %... "si oranında inkar tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
...) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
...) Dava, çıkma payı alacağının tahsili amacıyla başlatılan takibe vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun .../.... ve anasözleşmenin .../.... maddeleri uyarınca, kooperatiften ihraç edilen ortak, ödemiş olduğu aidatın tamamını değil, ihracın kesinleştiği yılın bilançosuna göre hesaplanacak olan masraf hissesi düşüldükten sonra bakiyesinin iadesini talep hakkını haizdir. Aynı Kanun" nun .../son maddesi uyarınca haklarındaki çıkarma kararı kesinleşmeyen ortakların, ortaklık hak ve yükümlülükleri, çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar devam eder ve ihraç kararının kesinleşmesi ile üyelik sona erer.
Aynı Kanun" un .../.... maddesi uyarınca kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düşüreceği gerekçesiyle ödemelerin ... yılı aşmamak üzere geciktirilmesine ilişkin alınan bir kararın, anılan aynı genel kurulda alınması ve yapılacak ödemenin mahkemece, kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düşürecek nitelikte olduğunun bilirkişi raporu ile yargılama
rasında saptanması halinde, erteleme kararındaki süre geçmeden önce başlatılan bir takibe dayalı olarak açılan itirazın iptali davası, hakkın doğduğu tarihten sonra takip başlatılmak ve bundan sonra dava açılmak üzere red edilmelidir. Takibin erken başlatılmadığının belirlenmesi halinde ise, usulüne uygun alınan bir erteleme kararı kooperatife, sadece ödemeyi geciktirme hakkı verir ise de, erteleme süresi içinde temerrüt faizinin işlemesini engellemez ve bilançoyu kesinleştiren genel kurulu izleyen bir ayın sonu ile takip tarihi arasında işlemiş olan temerrüt faizine hükmedilmesi gerekir.
Somut olayda, mahkemece, davacının ihracına ilişkin yönetim kurulu kararının hangi tarihte kesinleştiği üzerinde durulmamıştır. İhraç kararına genel kurul nezdinde itiraz edilmemiş ise, ihraç kararının tebliğinden; bu karara karşı genel kurul nezdinde itiraz edilmiş ve genel kurulca ihraç kararı verilmiş ise, bu kararın tebliğinden itibaren üç ay içinde ihraç iptali davası açılıp açılmadığı belirlenip, buna göre davacının ihracının kesinleştiği tarih; aynı Kanun"un .../.... ve .... ve anasözleşmede .../.... ve .... fıkra hükümleri uyarınca tespit edildikten sonra ihracın kesinleştiği yılın bilançosuna göre hesaplanacak olan masraf hissesi düşüldükten sonra bakiyesinin çıkma payı olarak davacıya ödenmesine karar verilmelidir. Bu yasal düzenlemeye uyulmaması diğer ortaklar aleyhine sonuç doğurduğu gibi, çıkma payı hesaplamasında da genel giderlerin dikkate alınmamasının davacı açısından nedensiz zenginleşmeye yol açacağı kuşkusuzdur. Yatırılan aidatlardan genel gider payının düşülmesi yasa hükmü gereği olup, bundan vazgeçilmesi ancak genel kurul tarafından aksinin karar altına alınması ya da kooperatifin ortaklığı sona erenlerden genel gider payı alınmaması yönünde bir uygulamasının daha önce oluşmuş olması şartına bağlıdır. Bilançonun genel kurulca kabulü suretiyle kesinleşmesinden itibaren bir ay geçtikten sonra bu hak talep edilebilir. Kooperatif, ihracın kesinleştiği yılın bilançosunun ertesi yıl toplanan genel kurulca kabulü suretiyle kesinleşmesinden itibaren bir ay içinde ödeme yapmadığı takdirde temerrüt ihtarına gerek olmaksızın, bu bir ayın sonunda kendiliğinden temerrüde düşer. Yıl sonu bilançosu genel kurulda kabul edilip kesinleşmeden, çıkma payı hesabında nazara alınamaz. Anasözleşmenin .../... nci maddesinde geçen "bilançodan itibaren" ibaresinin "bilançonun kesinleşmesinden itibaren" şeklinde anlaşılması gerekir.
Somut olayda, davacının ....06.2007 tarihinde ihraç edildiği uyuşmazlık dışıdır.Mahkemece, ihraç kararının kesinleştiği tarihin tespiti yapılmadan ve kesinleşme tarihine ait yıl sonu bilançosunu kesinleştiren ertesi yılın genel kurul tutanağı getirtilmeden ve usulüne uygun bir erteleme kararı alınıp alınmadığı incelenmeden, bilirkişi ön raporunda da bu eksiklikler belirtilmesine rağmen tamamlanmadan, alacağın muaccel hale geldiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir. Bu durumda mahkemece, öncelikle davalı kooperatiften, temin edilemezse ilgili Ticaret Sicil Memurluğundan veya anasözleşmenin 41. maddesi uyarınca davalı kooperatifin bağlı bulunduğu Çevre ve Şehircilik ... İl Müdürlüğü"nden davacının istifa ettiği 2007 yılına ait bilanço, gelir gider cetvelleri ve eki belgeler ile genel kurul kararı getirtilip kooperatif defter, kayıt ve belgeleri de incelenerek, yukarıda açıklanan ilkelere uygun olarak davacının çıkma payı alacağının, takip tarihi itibariyle muaccel olup olmadığı, diğer bir anlatımla erteleme kararı var ise kooperatifin mali durumunun ayrıntılı bir şekilde incelenmesi ve anılan genel kurul tarihi öncesinde kooperatif üyeliği sona erenlerin tümü birlikte değerlendirilmek suretiyle yapılacak ödemelerin kooperatif mevcudiyetini tehlikeye düşürüp düşürmeyeceği ve dolayısıyla genel kurulun aldığı erteleme kararının yerinde olup olmadığı üzerinde durulması; muaccel ise genel gider payı düşülmemesine ilişkin bir genel kurul kararı bulunup bulunmadığı ya da bu yönde bir kooperatif uygulamasının daha önce oluşup oluşmadığı üzerinde de durularak, davacı alacağının hesaplanması, aksi yönde bir genel kurul kararı ya da kooperatif uygulanması bulunmadıkça genel gider payının yasa gereği düşülmesi gerektiği gözetilerek, ortağın ayrıldığı yıl bilançosundaki hissesine düşen genel gider payı mahsup edilerek çıkma
payının ve muacceliyet tarihinden takip tarihine kadar işlemiş faiz borcunun miktarı konularında denetime elverişli bilirkişi ek raporu alınması ve sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken, eksik incelemeye dayalı yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamıştır.
...- Kabule göre, mahkemece, itirazın iptaline karar verildikten sonra davanın itirazın iptali davası olduğu ve her iki dava türünün sonuçları ve koşulları farklı olduğu gözardı edilerek, ayrıca tahsil kararı verilmesi doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda (...) no"lu bentte açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (...) no"lu bentte açıklanan nedenlerle, temyiz itirazının kabulü hükmün davalı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren ... gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, ....06.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.