MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hüküm davalı ... ve davalı ... Tic. A.Ş. vekilince temyiz edilmiş, davalı ... Tic. A.Ş. vekilincede duruşma talep edilmiş olmakla duruşma için tayin edilen 30.05.2017 Salı günü davalı ... vekili Av. ... Banazlı ile davalı ... Tic. A.Ş. vekili Av.... geldiler. Davacılar ve diğer davalı tarafından gelen olmadı. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraf vekilleri dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü.
-K A R A R-
Davacılar vekili, davalıların sürücüsü, maliki ve zorunlu-ihtiyari trafik sigortacısı olduğu aracın hızlı şekilde seyrederek yaya küçük ...’e çarpması sonucu küçüğün sakat kaldığını, sağ göz ve kulakta görme ve duyma vasfını büyük oranda yitirip uzuv kaybı oluştuğunu, görme duyma kaybı nedeniyle okul başarısının düştüğünü, ekonomik geleceğinin sarsıldığını, davacı ..."nin küçük müvekkilinin babası olduğunu, kaza nedeniyle 20 gün sonra işe başladığını, kayısılarının satışı ile ilgilenemediğini, kar ve kazanç kaybına uğradığını, sosyal güvencesi olmadığı için küçük ..."e yapılan tedavinin büyük bir kısmını kendi imkanları ile karşıladığını, ulaşım gideri yaptığını, müvekkili...nin küçük oğlu ..."ten ileride göreceği destekten yoksun kaldığını, tüm müvekkillerinin elem çektiğini beyanla, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla küçük ... için 6.000 TL maddi tazminat, 15.000 TL manevi tazminatın, baba ...için 2.500 TL maddi, 7.500 TL manevi tazminat, anne ... için 7.500 TL manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek yasal faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiş, ıslah dilekçesiyle geçici ve sürekli işgöremezlik tazminatı talebini davacı ... için 70.136,23 TL’ye yükseltmiştir.
Davalı ...Ş. vekili, aracın müvekkili tarafından dava dışı şirkete kiralandığını ve aracın kiracı şirket tarafından kendi personelinin kullanımına tahsis edildiğini, müvekkili şirketin herhangi bir sorumluluğu olmadığını, kazayı yaptığı iddia edilen diğer davalı ile müvekkili şirket arasında herhangi bir işçi-işveren ilişkisi ya da başka bir akdi ilişkinin bulunmadığını beyanla davanın reddini savunmuştur.
Davalı ...Ş. vekili, müvekkilinin zorunlu ve ihtiyari mali mesuliyet sigortacısı olup sigortalısının kusuru ve poliçe limitiyle sınırlı sorumlu olduğunu beyanla davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... vekili, davacı küçük yayanın kusurlu olduğunu, ceza davasının bekletici mesele yapılması gerektiğini beyanla davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, 1-) Davacı ... için iş güc kaybından doğan tazminat davasının kabulü ile; 70.136,23-TL tazminatın davalılar ... ve ... Oto ticaret A.Ş den kaza tarihinden itibaren davalı ...Ş için dava tarihinden itibaren işleyen yasal faiziyle birlikte müşterek ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, manevi tazminat için açılan davasının kısmen kabulü ile; 10.000-TL manevi tazminatın davalılar ... ve ... Oto ticaret ...den kaza tarihinden itibaren davalı ...Ş için dava tarihinden itibaren işleyen yasal faiziyle birlikte müşterek ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, 2-)Davacı ... için destekten yoksun tazminat talebinin reddine, davacı ... için kar kaybına ilişkin tazminat davasının reddine, davacı ... için tedavi giderlerine ilişkin davanın kısmen kabulü ile; 465-TL tazminatın davalılar ... ve ... Oto ticaret A.Ş den kaza tarihinden itibaren davalı ...Ş için dava tarihinden itibaren işleyen yasal faiziyle birlikte müşterek ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, davacı ..."nin manevi tazminat davasının kısmen kabulü ile 5000-TL manevi tazminatın davalılar ... ve ... Oto ticaret ...den kaza tarihinden itibaren davalı ...Ş için dava tarihinden itibaren işleyen yasal faiziyle birlikte müşterek ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, 3-)Davacı ..."nin manevi tazminat davasının kısmen kabulü ile, 5000-TL"nin manevi tazminatın davalılar ... ve ... Oto ticaret ...den kaza tarihinden itibaren davalı ...Ş için dava tarihinden itibaren işleyen yasal faiziyle birlikte müşterek ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş; hüküm davalı ... vekili ve davalı ...Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1- Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde ve özellikle, oluşa uygun olarak düzenlenen uzman bilirkişi raporunda belirtilen kusur oranının ve maddi tazminata ilişkin hesaplamanın (aşağıda (3) no’lu bentte belirtilen husus dışında) hükme esas alınmasında bir usulsüzlük bulunmamasına ve manevi tazminatın takdirinde B.K.nun 47. maddesindeki özel haller dikkate alınarak hak ve nesafet kuralları çerçevesinde hüküm kurulmuş olmasına göre, davalı ... vekilinin yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine, davalı ...Ş. vekilinin ihtiyati tedbirin kaldırılması talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
2- Dava trafik kazasından kaynaklanan cismani zarar nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
2918 sayılı ....nun hükümlerine göre, trafik kaydı "işleten"i kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde, "İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır." şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun 85. maddesinde ise, "Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar." hükmüne yer verilmiştir. Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, araç malikleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılması için bir başka kimseye devredilmesi halinde (kısa bir süre için kiralanmaması kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o aracı kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarak da, araç maliki sorumlu tutulmamalıdır. Gerek doktrinde, gerekse ..."ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, davalı ...Ş. vekili cevap dilekçesinde aracın dava dışı ... and ... Tüketim Malları San. A.Ş.’ye kiralandığını ileri sürmüş ise de kira sözleşmesini sunmamış, temyiz dilekçesi ekinde kira sözleşmesini sunmuştur. Kaza tarihi 10.06.2009 olup tarihsiz adi yazılı kira sözleşmesine göre davalı ...Ş.’nin maliki olduğu, plakası sözleşmede belirtilmeyen birtakım araçlar dava dışı ... and ... Tüketim Malları San. A.Ş. tarafından kiralanmış, davaya konu araç 4.12.2007 tarihinde kiracı şirkete teslim edilmiş, sözleşmede kiralanan araçların kira süresinin ana sözleşmeye istinaden yapılan protokollerle belirleneceği belirtilmiş, davaya konu araca ilişkin sözleşme protokolü davalı malik şirketçe dosyaya sunulmamış, temyiz dilekçesi ekinde davaya konu aracın kaza tarihinden önceki ve sonraki tarihli kira bedellerine dair faturaları sunulmuş olup, sözleşmenin uzun süreli ve geçerli olduğunun kabulü halinde işleten sıfatının dava dışı kiracıya geçtiğinin de kabulü gerekir.
O halde mahkemece yapılacak iş; yukarıda açıklanan yasal düzenlemeler de göz önünde bulundurularak, davaya konu aracın sözleşme protokol eki de dosyaya getirtilerek, bahsi geçen adi yazılı kira sözleşmesine göre davalı araç maliki ... Otomotiv Ticaret A.Ş. aracını dava dışı ...Tüketim Malları San. A.Ş.’ye kiraladığına göre, taraflar arasında tanzim edilen adi yazılı kira sözleşmesinin uzun süreli ve 3. kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesi olup olmadığı, aracın teslim edilip edilmediği, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma olup olmadığı, kira sözleşmesinin ve kira bedelinin maliye ve vergi Dairelerine bildirilip bildirilmediği, gerektiğinde işleten ve kiracının ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle kira sözleşmesinin, fatura, ruhsat ve cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği, davalı şirketin işletenlik sıfatının devam edip etmediği hususları tartışılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
3- Sorumluluğu doğuran olayın, zarar görenin vücut bütünlüğünü ihlal etmesi hali 6098 sayılı TBK m. 54"te özel olarak hükme bağlanmıştır. Bu hüküm gereğince, vücut bütünlüğünün ihlali halinde mağdurun malvarlığında meydana gelmesi muhtemel olan azalmanın ve dolayısıyla maddi zararın türleri; tedavi giderleri, kazanç kaybı, çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar ve ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar şeklinde düzenlenmiştir.
Somut olayda davacı küçük ...’in yaralanıp sakat kaldığından bahisle de maddi tazminat isteminde bulunulmuştur. Davacı ... kaza tarihinde 16 yaşında olup hükme esas alınan Adli
Tıp Kurumu 3. İhtisas Dairesi’nden aldırılan rapora göre davacı küçüğün %53 oranında sürekli maluliyetinin bulunduğu, iyileşme süresinin kaza tarihinden itibaren 18 aya kadar uzayabileceği, bu süre zarfında %100 malul sayılması gerektiği tespit edilmiştir. Hesap bilirkişisi tarafından davacı küçük ... bakımından reşit olduğu tarihten itibaren 18 ay için geçici işgöremezlik tazminatı hesabı da yapılmış, mahkemece bilirkişi raporu esas alınarak davacı küçük ... bakımından daimi işgöremezlik yanında, 3.246,31 TL geçici işgöremezlik tazminatına da hükmedilmiştir. Geçici işgöremezlik tazminatının reşit olunan tarihten itibaren değil, kaza tarihinden itibaren hesaplanması gerektiği gibi, davacı ... kaza tarihinde henüz 16 yaşında olup gelir getiren bir işte çalışması söz konusu olmadığı, dolayısıyla tedavi müddeti boyunca mahrum kaldığı herhangi bir kazancı olmadığından, mahkemece geçici işgöremezlik zararı bulunmadığının gözetilmemesi doğru olmayıp bozmayı gerektirmiştir.
4- Bozma neden ve şekline göre davalı ...Ş. vekilinin sair, davalı ... vekilinin yargılama gideriyle ilgili temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, davalı ...Ş. vekilinin ihtiyati tedbirin kaldırılması talebinin reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ...Ş. vekilinin temyiz itirazlarının, (3) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (4) numaralı bentte açıklanan nedenlerle bozma neden ve şekline göre davalı ...Ş. vekilinin sair, davalı ... vekilinin yargılama gideriyle ilgili temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, 1.480,00 TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davalılar ... ve ... Otomotiv Tic. A.Ş"ye verilmesine, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalılar ... ile ... Otomotiv Tic. A.Ş"ye geri verilmesine 30/05/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.