MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi


Taraflar arasındaki iflas davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Davacı vekili, davalı şirketin müvekkili şirketten satın aldığı malların bedelini ödememesi nedeniyle, 80.925.63 USD alacağın tahsili amacıyla davalı aleyhine iflas yoluyla takip yapılarak iflas ödeme emri tebliğ edildiğini, ödeme emrine karşı itiraz edilmediğinden takibin kesinleştiğini ileri sürerek, öncelikle depo kararı verilmesini, ödeme olmaması durumunda davalı şirketin iflasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, müvekkilinin yasal süresi içerisinde takibe konu iki faturadan dolayı borcun bulunmaması nedeniyle borca kısmi itirazda bulunduğunu, takibin kesinleşmediğini, söz konusu iki fatura bedeli dışında tüm borcun ... dosyasına ödendiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre; davalının ... dosyasında süresinde ve geçerli itirazının bulunduğu, ... takibinin kesinleşmesinin dava şartı olup, davacı vekilinin yargılama sırasında usulüne uygun herhangi bir ıslah dilekçesi vererek davayı itirazın kaldırılması ve iflas talebine de dönüştürmediği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, iflas istemine ilişkindir.
Hukuki uyuşmazlığın çözümü için mahkemece, öncelikle tarafların ileri sürdüğü ve savunduğu hususlar çerçevesinde maddi olayın denetime de elverişli olacak şekilde aydınlatılması ve bundan sonra hukukun somut olaya uygulanması gerekmektedir.
Somut olayda davalı vekili cevap dilekçesinde, ... dosyasına kısmi itirazda bulunduklarını ve takibin kesinleşmediğini belirtmiş, tensip ara kararı ile istenen ... dosyası 05.01.2010 tarihinde mahkemeye gönderilmiş olup, mahkemece itirazın kaldırılması ve iflas davasındaki usulle tarafların iddia ve savunmaları genel hükümlere göre incelenmiş, bilirkişi raporları alınmış, dava dilekçesinde takibin kesinleştiğini ileri süren davacı vekilince ....03.2012 havale tarihli bilirkişi raporuna itiraz dilekçesinde bu kez davalının itirazın kaldırılmasına, depo emrine esas hesaplamanın istenmesine karar verilmesi talep edilmiş olup, mahkemece depo emri aşamasına gelindiğinde ise işbu dava için ... takibinin kesinleşmesinin dava şartı olduğu, yargılama aşamasında ıslah dilekçesi verilerek davanın itirazın kaldırılması ve iflas davasına dönüştürülmediği gerekçesiyle reddine karar verilmiştir.
6100 sayılı HMK"nın "Usul ekonomisi ilkesi" başlıklı .... maddesine göre, hâkim, yargılamanın makul süre içinde ve düzenli bir biçimde yürütülmesini ve gereksiz gider yapılmamasını sağlamakla yükümlüdür. HMK"nın "Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi" başlıklı 31/.... maddesinde ise "Hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında,
taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir. " şeklinde düzenlenmiş ve bunun hakimin görevi olduğu açıkça vurgulanmıştır. Maddede, hakimin maddi anlamda davayı sevk yetkisi düzenlenmektedir. Bu yetkisiyle hakim, olayın ve hukuki uyuşmazlığın olgusal ve hukuki boyutlarını gerekli olduğu ölçüde taraflarla birlikte ele alabilecek, tarafların zamanında uyuşmazlığın çözümü için önemli vakıaların tamamı hakkında açıklama yapmalarını, özellikle ileri sürülen vakıalardaki eksiklikleri tamamlamalarını, delilleri ikame etmelerini ve gerekli talepleri ileri sürmelerini sağlayabilecektir. HMK"nın 194. maddesinde de somutlaştırma yüküne yer verilmiştir. Bir davada, ispat faaliyetinin tam olarak yürütülebilmesi, mahkemenin uyuşmazlığı doğru tespit ederek yargılama yapabilmesi, karşı tarafın ileri sürülen vakıalara karşı kendini savunabilmesi için, iddia edilen vakıaların açık ve somut olarak ortaya konulması gerekir. Genel geçer ifadelerle, somut bir şekilde ortaya koymadan iddia veya savunma amacıyla vakıaların ileri sürülmesi durumunda, yargılamanın sağlıklı bir şekilde yürütülmesi mümkün olmayacağı gibi, vakıaların anlaşılması için ayrıca bir araştırma yapılması ve zaman kaybedilmesi söz konusu olacaktır. Taraflar, haklarını dayandırdıkları hukuk kuralının aradığı koşul vakıalara uygun, somut vakıaları açıkça ortaya koymalıdırlar. Bu vakıaların somut olarak ileri sürülmesi, ilgili taraf için bir yüktür; bu yükü yerine getirmeyen sonuçlarına katlanacaktır.
Somut uyuşmazlıkta, dava dilekçesinde ... takibinin kesinleştiği belirtilerek davalının iflasına karar verilmesini isteyen davacı yan bilirkişi raporuna itiraz dilekçesinde bu kez itirazın kaldırılmasını ve iflası istemiştir. Mahkemece de, dosya içerisine giren ... dosyasının incelemesiyle de takibin henüz kesinleşmediğinin tespiti mümkün olup, davacı tarafın birbiriyle çelişkili anlatımlarda bulunduğu da gözetilerek uyuşmazlığın aydınlatılması için davacıdan açıklama istenmesi gerekirken, bu yapılmamıştır.
04.06.1958 gün ve .../... sayılı İBK"da da belirlendiği gibi, HUMK"nın 74, 75 ve 76. maddeleri gereğince hakim, tarafların ileri sürdükleri maddi vakıalar ve bunlara bağlı netice-i taleplerle bağlı ise de, hukuki tavsiflerle bağlı olmayıp, kanunları re"sen uygulamakla ve neticeye vardırmakla yükümlüdür. Mahkemece, ... dosyasının geldiği ve cevap dilekçesinin sunulmuş olduğu ilk oturumda davacı vekilinden İİK"nın 156/.... madde hükmü uyarınca itirazsız kesinleşen adi takibe dayalı iflas mı? yoksa 156/.... madde hükmü uyarınca itirazın kaldırılması ve iflas mı? istenildiği konusunda açıklama alınıp sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken, istemin itirazın kaldırılması ve iflas olduğu kabul edilerek üç sene yargılama yapıldıktan sonra kesinleşmiş bir ... takibi bulunmadığı gerekçesine dayalı olarak davanın usulden reddedilmesi, HMK"nın .... maddesindeki usul ekonomisi ilkesi ve 31. maddesindeki hakimin davayı aydınlatma görevine aykırı olmuştur.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren ... gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, ....05.2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi.