Bildirilmeyen Sigortalılar İçin Yapılacak İşlem - İşverenin Sorumluluğu - Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2008/16586 Esas 2010/4596 Karar Sayılı İlamı

10. Hukuk Dairesi 2008/16586 E., 2010/4596 K.

10. Hukuk Dairesi 2008/16586 E., 2010/4596 K.

• BİLDİRİLMİYEN SİGORTALILAR İÇİN YAPILACAK İŞLEM
• İŞVERENİN SORUMLULUĞU

• 506 S. SOSYAL SİGORTALAR KANUNU(MÜLGA) [ Madde 10 ]
• 506 S. SOSYAL SİGORTALAR KANUNU(MÜLGA) [ Madde 22 ]
• 506 S. SOSYAL SİGORTALAR KANUNU(MÜLGA) [ Madde 26 ]
• 818 S. BORÇLAR KANUNU [ Madde 43 ]
• 818 S. BORÇLAR KANUNU [ Madde 44 ]

"İçtihat Metni"

Davacı, iş kazası sonucu ölen sigortalının haksahiplerine bağlanan gelirlerin, 506 sayılı Yasanın 10 ve 26. maddeleri uyarınca tazminine karar verilmesini istemiştir.

Mahkemece, "1- Davalı M... T... K...hakkında açılan davanın reddine,

2- Davalı İ... D... hakkında açılan davanın kısmen kabulü ile,13.752,74 TL ilk peşin değerli gelirin onay tarihi olan 20.09.2002 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı İ... D..."dan tahsil edilerek davacı tarafa ödenmesine,

Davacı tarafın fazlaya ilişkin taleplerinin reddine," karar verilmiştir.

Hükmün, davacı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi E... T... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

Mahkemece, davalı işveren M... T... K...hakkındaki davanın reddi yönünde hüküm kurulurken, "Davacı Kurumun sigortalısı A... A..., davalı M... T... K... ait işte çalışan bir kişidir. Mesai bitimi işveren M... T... K... ait 16 NM 769 plakalı hususi otomobil ile işyerinden evine dönerken Gemlik Dörtyol"da kırmızı ışıkta bekledikleri sırada kaza meydana gelmiştir. Kazazede A... A... 31/03/2000 tarihinde işe girmesine rağmen işe giriş bildirgesi 07/04/2000 tarihinde verildiğinden 506 sayılı yasanın 10. maddesi hükümlerinin değerlendirmeye tabi tutulması gerekmektedir.

506 sayılı Yasanın 10. maddesi hükümlerine göre, sigortalı çalıştırılmaya başlandığının süresi içinde kuruma bildirilmemesi halinde Kuruma bildirilmeyenler için iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde gerekli sigorta yardımlarının Kurumca sağlanacağı, ancak, sağlanan bu yardımların ve yapılan masrafların bağlanan gelirlerin aynı yasanın 26. maddesinde yazılı sorumluluk halleri aranmaksızın işverene ayrıca ödettirileceği öngörülmüştür. Yüksek Yargıtayımızın bu konudaki yerleşik uygulamaları dikkate alındığında, meydana gelen kazada Kurum sigortalısının kusurunun hakkaniyete uygun ölçüler çerçevesinde yarısından da işverenin sorumlu tutulması gerekmektedir. Ancak, davaya konu olayda Kurum sigortalısının kusuru olmadığı, kusurun tamamının 3. şahıs durumundaki davalı İ... D..."da olduğu sabittir. 506 sayılı Yasanın 10. maddesi hükümlerinin davalı işveren M... T... K...hakkında tatbik edilebilmesi için, zararlandırıcı sigorta olayı ile işveren arasında uygun illiyet bağının bulunması gerekmektedir. Davalı işveren M... T... K...zararlandırıcı sigorta olayının gerçekleşmesinde kusuru bulunmamaktadır. Bu nedenle 506 sayılı yasanın 10. maddesi hükümlerinin davalı M... T... K...hakkında uygulanması, yasanın cevaz verdiği bir durum olmayıp, bu davalı hakkındaki davanın reddi gerektiği…

…" gerekçesine dayanılmıştır.

506 sayılı Yasanın 10. maddesinde, "Sigortalı çalıştırmaya başlandığının süresi içinde Kuruma bildirilmemesi halinde bildirgenin sonradan verildiği veya sigortalı çalıştırıldığının Kurumca tespit edildiği tarihten önce meydana gelen iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde ilgililerin sigorta yardımları Kurumca sağlanır...

Ancak, yukarıki fıkralarda belirtilen sigorta olayları için Kurumca yapılan ve ilerde yapılması gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile, gelir bağlanırsa bu gelirlerin 22 nci maddede sözü geçen tarifeye göre hesabedilecek sermaye değerleri tutarı, 26 ncı maddede yazılı sorumluluk halleri aranmaksızın, işverene ayrıca ödettirilir." Düzenlemesine yer verilmiştir.

İşverenin, 506 sayılı Yasanın 10. maddesine dayalı tazmin sorumluluğunun sınırlanın belirlenmesi konusuna çözüm getiren, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun, 15.03.1995 T., 1994/800 E., 1995/166 K. sayılı ilamında "...Hal böyle olunca mahkemece yapılacak iş, haksahiplerinin işverenden isteyebileceği tazminat (tavan) miktarını önce kusur durumunu hiç gözetmeksizin belirlemek ve belirlenen tazminat miktarını geçmemek üzere davalının olaydaki kusursuzluğu dikkate alınarak Borçlar Kanununun 43 ve 44. maddeleri uygulanarak varılacak sonuç uyarınca rücu alacağına hükmetme..." gereği öngörülmüş olup; işverenin 10. madde uyarınca sorumluluğu yoluna gidilebilmesi, iş kazasının oluşumunda, sigortalının da kusurlu bulunması koşuluna bağlı değildir. İşverenin sorumluluk sınırlarının belirlenmesinde, kendisinin kusurlu olup olmaması etkili bulunmakta ve eldeki davada olduğu gibi, işverenin kusursuz bulunduğu durumlarda, ilk peşin sermaye değerli gelir miktarı olarak ortaya çıkan tazminat tavanından, Borçlar Kanunu"nun 43 ve 44. maddeleri uyarınca % 50"den aşağı olmamak üzere indirim yapılmak suretiyle belirlenmesi zorunluluğu vardır.

Mahkemece, sıralanan maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, hakkında 506 sayılı Yasanın 10. maddesi koşullarının gerçekleştiği çekişmesiz bulunan davalı işveren hakkındaki davanın, yazılı gerekçelerle reddine karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.

O halde, davacı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 30.03.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.