MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi


Taraflar arasındaki asıl ve karşı davaların yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl ve karşı davaların kısmen kabulüne kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
 Davacı-karşı davalı vekili, davacı ile davalı arasında finansal kiralama sözleşmesi ve çıplak gemi kiralama kontratı imzalandığını, kiralanan ... isimli yük gemisinin üzerindeki yükü boşaltmak üzere yola çıkacağı sırada davalıya ait başka gemilerin borcu nedeniyle İtalyan Mahkemesi tarafından verilen ihtiyati tedbir kararı ile seferden men edildiğini, davalıya seferden menin kaldırılması derhal ve defalarca bildirilmesine rağmen davalının somut bir adım atmadığını, yük sahibi dava dışı şirketin yükün zamanında boşaltılmaması ve boşaltma tarihinin belirsizliği nedeniyle davacıya baskı uygulayarak zararının tazminini istediğini, davacının tedbirin kaldırılması için ihtarname keşide etmesi üzerine davalının bağlama işlemi yapan firma ile herhangi bir alacak sözleşmesi imzalamadığını, dolayısıyla sorumlulukları olmadığını bildiren ihtarname ile cevap verdiğini, davacının yeniden ihtarname keşide ederek 7 gün içinde men kararının kaldırılmaması, doğmuş ve doğacak zararları için 300.000 USD’nin ödemesinin yapılmaması halinde sözleşmenin feshedilmiş sayılacağını bildirdiğini, ihtarın yerine getirilmemesi üzerine 08.04.2010 tarihi itibariyle sözleşmelerin davacı tarafından feshedildiği ve teminat ve ipoteklerin çözülmesi ve gemiyi davalının teslim almış sayılacağı durumunun davalıya bildirildiğini, sözleşme feshedildikten sonra davalıya 30.04.2010 tarihli ihtarname ile geminin seferden men edilmesi nedeniyle 3.kişilerin talepleri için davalıya rücu hakları saklı kalmak kaydıyla 7 gün içinde davalıdan toplam 1.752.748 USD ödemesi, teminat ve ipoteklerin çözümlenmesinin talep edildiğini, ancak davalının bunları yerine getirmediğini, sonuç olarak geminin tutulması ile birlikte davacının zilyetlik durumunun sona erdiğini ileri sürerek finansal kiralama sözleşmesinin feshine ve bu sözleşme nedeniyle davacının gemi tutulduktan sonra haklı olarak ödemediği kira bedelleri ile vadesi gelmemiş kira bedelleri toplamı 1.549.269,80 USD den davalıya borçlu olunmadığının tespitine, sözleşmenin teminatı olan ipoteklerin fekkine, sözleşme kapsamında verilen kambiyo senetlerinin iptaline, ilk ödeme olan 1.563.248 USD peşinatın davacıya iadesine, geminin son seferini yapmamasından kaynaklanan kar kaybı için 60.000 USD’nin ve gemi tutulmadan önce gemiye alınan yakıt bedeli ile yağ masrafı için toplam 37.668 USD’nin ve gemi üzerinde yapılan iyileştirme ve bakım masraflarına ilişkin 40.000 USD’nin dava tarihinden itibaren reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, taraflar arasındaki finansal kiralama sözleşmesi gereğince davalının sadece mülk sahibi olduğunu, başka bir sorumluluğunun olmadığını, ihtiyati tedbirin davalının borcundan kaynaklanmadığını, davalının bağlama işlemini yaptıran alacaklı şirketler ile herhangi bir sözleşme imzalamadığını, başvuruları üzerine kiralanan geminin seferden men edilmesi kararının hukuka aykırı olduğunun tespit edilerek gemi üzerindeki haciz ve tedbirlerin kaldırıldığını, bu işlemler nedeniyle kusuru olmayan davalının sorumluluğunun bulunmadığını, davacının buna rağmen gelip gemiyi teslim almadığını, sözleşme konusu geminin hukuki maliki davalı olsa da ekonomik maliki ve zilyedinin davacı kiracı olduğunu, ayrıca sözleşmede davalının sorumlu olmadığının düzenlendiğini, davacının da bu sorumsuzluk kaydını ihtirazi kayıt koymaksızın kabul ettiğini ileri sürerek asıl davanın reddine, karşı davasında ise sözleşmenin 25. maddesinde kiralananın devir yasağının düzenlendiğini ancak davacının buna aykırı olarak sözleşme konusu ... gemisini dava dışı şirkete yazılı onayları olmadan time chapter ile kiralamak suretiyle ve ayrıca çıplak gemi kiralama kontratının 8.2. maddesine de aykırı hareket etmiş olduğunu, davacı gemiyi terk ettikten sonra gemide bulunan demir başların tespitinin yapıldığını, ...40 tonluk yük vincinin gemide olmadığının tespit edildiğini,yapılan araştırmada davacının gemide yaptırdığı tadilat masrafına mahsuben dava dışı şirkete verdiğinin tespit edildiğini, davacının sözleşme hükümlerini ihlal ettiğini, davalı tarafça sözleşme ihlallerinin ihtarnameler ile bildirildiğini ve sözleşmenin davalı şirketçe bu ihlaller nedeniyle feshedildiğini ileri sürerek dava konusu geminin aynen teslimine, bu mümkün olmazsa geminin değerinin fiili imkansızlığın oluştuğu tarihten itibaren işleyecek akdi faizi ile birlikte davalıdan tahsiline ve sözleşmenin feshi nedeniyle tüm borçlar muaccel hale geldiğinden fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla 1.736.213,08 USD kira ve gecikme faizi ile 94.527,73 EURO ve 981,89 TL masraf bedelinin davalıdan faiziyle tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, yapılan yargılama ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, kiralama konusu gemiye el konulduğu 15.03.2010 tarihinden sözleşmenin feshinin gerçekleştiği 30.04.2010 tarihine kadar davacı karşı davalının herhangi bir kusuru olmaksızın davalı -karşı davacının malik olduğu başka bir finansal kiralama sözleşmesine konu geminin borcu nedeniyle davalı karşı davacının sözleşmeden kaynaklanan teslim borcunu yerine getirmediği, davalı karşı davacı ihtarname göndererek İtalya makamları nezdinde girişimde bulunduğunu beyan etse de bu hususun süreç alacağını ve bu süreçte meydana gelen zararın karşılanacağını beyan etmediği, süre talep ederek sorumluluk üstlenmediği, dolayısıyla aradan geçen sürede dikkate alındığında bu hususun davacı kiracı için çekilmez hal aldığı, her ne kadar davalı tarafından karşı davasında davacı karşı davalının gemide birtakım değişiklikler yaparak sözleşmeyi ihlal ettiğini ve sözleşmeye aykırı davrandığını, dolayısıyla bu hususun feshi haklı hale getireceğini savunmuş ise de anılı hususla ilgili ihtilaf öncesi davalı karşı davacı tarafından herhangi bir ihtar çekilmediği gibi sözleşmenin fesih nedeni yapılmadığı, somut ihtilafıda ihtarnamelere konu yapmadığı bu nedenle davalı karşı davacı tarafından sözleşmenin karşı tarafça ihlal edildiği savunmasına itibar edilemeyeceği, davacının sözleşmeyi feshinin haklı olduğu, davacı- karşı davalı gemi tutulmadan önce satın aldığını iddia ettiği akaryakıt ve yağ nedeniyle salt faturaya dayanmış olup, anılan fatura konusu akaryakıt ve yağın mevcudiyetine ilişkin herhangi bir tespitin bulunmadığı, sarf edilip edilmediğinin anlaşılmadığı, alacağın tahsili için yeterli kanıt bulunmadığından bu talebinin reddine, talep edilen geminin son seferinden kaynaklı 60.000 USD alacak bilirkişilerce kadri matuf bulunmuş ise de anılan alacak talebinin gerçekleşmiş net gelir hesabına yapılmış bir tespite dayanmadığı, geminin son seferden kar edip etmeyeceğinin belirsiz olduğu, ihtimale istinaden alacak talebinde bulunulduğundan bu talebinin de reddine, menfi tespit ve istirdat istemi açısından re’sen yapılan hesaplamaya göre asıl davanın kısmen kabulü ile taraflar arasında akdedilen finansal kiralama sözleşmesi kapsamında düzenlenen her biri 29.225 USD bedelli 21.05.2010 ile 04.06.2013 tarihleri arasındaki 60 adet sıralı bono toplamı olan 1.753.500 USD bonoların finansal kiralama sözleşmesi nedeniyle davacı karşı davalının davalı karşı davacıya toplamda 2.145.105,41USD borçlu olmadığının tespitine, ödenen toplam 2.167.000USD"den sözleşmenin kullanılan süresine tekabül eden 1.172.642,59USD"nin mahsubu ile 994.357,41USD"nin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4-a maddesi gereği işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı karşı davacıdan tahsili ile davacı karşı davalıya ödenmesi suretiyle istirdadına, yakıt bedeli ve yağ masrafları yönünden 37.668USD"nin ve 60.000USD kar mahrumiyetine ilişkin istemler ile fazlaya ilişkin istemler yerinde görülmediğinden reddine, ipoteklerin fekki ve gemi üzerinde tersanede yapıldığı üzerine iyileştirme ve bakım masrafları nedeniyle dava atiye terk edilmekle bu talepler yönünden karar tesisine yer olmadığına, karşı davanın kısmen kabulü ile sözleşmenin uygulanan dönemi için ödenmeyen kira bedeli 10.000USD davalı karşı davacıdan alınarak davalı- karşı davacıya ödenmesine, geminin iadesine ilişkin talep atiye terk edilmekle bu yönde karar tesisine yer olmadığına karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Asıl dava, finansal kiralama sözleşmesinin haklı nedenlerle feshi, ödenen kira bedellerinin ve haklı fesih nedeniyle uğranılan zararın tazmini, kira bedeli için verilen bonolardan dolayı borçlu olmadığının tespiti, karşı dava ise, ödenmeyen kira bedelleri ve zararın tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece bilirkişi kurulundan bir asıl ve iki ek rapor alınmıştır. Ancak rapora itibar edilmeyerek resen hesaplama yapılıp karar verilmiştir. Mahkemece uzmanlık gerektiren konularda bilirkişilerden rapor alınması gerekmektedir. Mahkemece konusunda uzman bilirkişilerden rapor alınmış ise de resen hesaplama yapılması doğru değildir. Kaldı ki taraflar temyiz dilekçesinde de ödeme tablosu ve ödemelerin farklı olduğu ve yapılan hesaplamaların da hatalı olduğunu ileri sürmüşlerdir. Ayrıca mahkemece resen yapılan hesaplama denetlenememektedir.
Mahkemece bilirkişi raporu kabul edilmediği takdirde yeni bir bilirkişi heyeti oluşturularak tarafların bilirkişi raporuna yaptıkları itirazlarda dikkate alınıp denetime elverişli şekilde düzenlenecek bilirkişi raporuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde temyiz eden taraflara iadesine, 22/05/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.