Hukuk Bölümü 2000/43 E., 2000/44 K.

"İçtihat Metni"

OLAY : Davacı, sahibi bulunduğu otomobilin emisyon ölçümünün yapılması sırasında, Çorum İli Çevre Koruma Vakfı adına 250,000.- TL. ve Çorum Spor Kulübü adına da 150,000.- TL. olmak üzere toplam 400,000.- TL. olarak kendisinden istenen bağışı ödemek zorunda olmadığını ileri sürerek, borçlu olmadığının tespitine ve kendisine verilmeyen emisyon ölçümü pulunun tarafına teslimine karar verilmesi istemiyle, 18.12.1996 gününde adli yargı yerinde tespit davası açmıştır.

ÇORUM 2. SULH HUKUK MAHKEMESİ; 18.2.1997 gün ve E: 1996/869, K: 1997/101 sayı ile, hernekadar davacı dilekçesinde borçlu olmadığının tespitini istemiş ise de, öncelikle davacının amacının eksoz emisyon ölçümü yaptırıp idari görevliden bu ölçümün yapıldığına dair pulu istediği; idari görevlinin, ölçüm yapılmasına rağmen bunu belgeleyen özel antetli pulu vermemiş olması nedeniyle idari görevini yerine getirmediği; bu itibarla, emisyon ölçümü sonucunda araç sahibine verilmesi gereken pulun bu işle görevli şahıs tarafından davacıya verilmemiş olmakla idari görevin yerine getirilmemiş olmasının, davayı idari bir dava niteliğine sokmuş olacağı gerekçesiyle, görevsizlik kararı vermiş; bu karar, YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ"nin 24.6.1997 gün ve E: 1997/5869, K: 1997/ 6357 sayılı kararıyla onanmak suretiyle kesinleşmiştir.

Bunun üzerine davacı, borçlu olmadığının tespiti istemiyle, 12.9.1997 gününde idari yargı yerinde dava açmıştır.

KIRIKKALE İDARE MAHKEMESİ; 16.9.1998 gün ve E: 1997/647, K: 1998/678 sayı ile, idari dava türleri arasında idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı açılan iptal davaları; idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları ile genel hizmetlerden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar yer almakta olup, "tespit davası" şeklinde bir dava türüne idari yargıda yer verilmediği; belirtilen idari davalardan birinin açılmasından sonra bu davalara ilişkin delillerin tespiti davaya bakan mahkemeden istenebileceğinden, davacının talebinin bu davada incelenmesine imkan bulunmadığı gerekçesiyle, davanın incelenmeksizin reddine karar vermiş; bu karar, DANIŞTAY ALTINCI DAİRE"nin 19.1.2000 gün ve E: 1998/7366, K: 2000/203 sayılı kararıyla onanmak suretiyle kesinleşmiştir.

Davacı tarafından, adli ve idari yargı yerlerince görevsizlik kararları verildiği ve bu nedenle olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğundan bahisle giderilmesi istemiyle Uyuşmazlık Mahkemesi"ne başvuruda bulunulmuştur. İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü"nün, Ali HÜNER"in Başkanlığında, Üyeler: Mahir Ersin GERMEÇ, Dr. Mustafa KILIÇOĞLU, Bekir AKSOYLU, Mustafa BİRDEN, Turgut ARIBAL ve Hıfzı ÇUBUKLU"nun katılımlarıyla yapılan 23.10.2000 günlü toplantısında, Raportör-Hakim İsa YEĞENOĞLU"nun 2247 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Danıştay Savcısı O. Cem ERBÜK"ün başvurunun reddi gerektiğine ilişkin yazılı düşünceler doğrultusundaki açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ: USULE İLİŞKİN İNCELEME

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun"un 14. maddesine göre; olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararın kesin veya kesinleşmiş olması gerekmekte; bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi ise, hukuk uyuşmazlıklarında ancak davanın taraflarınca ileri sürülebilmektedir. Aynı Yasa"nın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesi"nin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmektedir.

Olayda; adli ve idari yargı yerlerinde açılan davaların tarafları, konusu ve sebebi aynı ise de; Sulh Hukuk Mahkemesi"nce görevsizlik kararı verilmiş olmasına karşılık, İdare Mahkemesi"nce, idari dava türleri arasında "tespit davası" şeklinde müstakil bir dava türüne yer verilmediği ve böyle bir isteğin ancak usulüne uygun olarak açılmış bir idari davada delillerin tespiti kapsamında incelenebileceği gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiş olup, ortada olumsuz görev uyuşmazlığı doğmasına neden olacak şekilde idari yargı yerince göreve ilişkin olarak verilmiş bir karar bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasa"nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, anılan Yasa"nın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmektedir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa"nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, aynı Yasa"nın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 23.10.2000 gününde KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ İLE karar verildi.