10. Hukuk Dairesi 2021/312 E. , 2021/5125 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava,hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece (kapatılan) Yargıtay 21. Hukuk Dairesi bozma ilamına uyularak ilamında belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün davalılar avukatları tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesidir. 506 sayılı yasanın 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur.Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Dava; davacının davalıya ait işyerlerinde 24.09.2009–08.06.2012 ve 16.09.2013–16.11.2013 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespiti istemine ilişkin olup, Mahkemece; bozma ilamına uyularak, davanın kabulüne davacının 24/09/2009 ile 08/06/2012 ve 16/09/2013 ile 16/11/2013 tarihleri arasında davalıya ait işyerlerinde hizmet aktine tabi olarak çalıştığının tespitine karar verilmiş ise de, mahkeme hükmü eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
Mahkemece yapılacak iş:
1-Davacının davalıya ait okul kantini işyerinde çalıştığı sabit olmakla birlikte, davalı okul kantini işyerinin 10.12.2012 tarihinden itibaren kanun kapsamına alınmış olması karşısında, bu tarihten önce işyerinin var olup olmadığı, Kanun kapsamı veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır.
2-Davalı okul kantini işyerinin, okulların tatil olduğu dönemlerde açık olup olmadığını tespit edilerek, okulun tatil dönemlerinde çalışmadığına dair kanıya varıldığı taktirde Milli Eğitim Bakanlığı’ndan okulun kapalı olduğu tarihler sorulmak suretiyle bu dönemlerin dışlanarak karar verilmelidir.
3-Davacının davalıya ait market işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmişse de talep edilen dönemde Tekkeköy Aile Sağlığı Merkezi"nde çalışan kişilerin davacıyı tanımadıkları, bir kısım okulda öğretmenlik yapan tanıkların ise duyuma dayalı beyanda bulundukları anlaşılmaktadır.
Davacının ihtilaflı dönemde hangi sürede davalı market işyerinde, hangi sürede okul kantini işyerinde çalıştığı açıklatılarak taraflar arasında uyuşmazlık konusu olan dönem tereddütsüz belirlenmeli, talep edilen dönemde Tekkeköy Aile Sağlığı Merkezi"nde çalışan kişilerinden doktor, hemşire ve diğer çalışan kişileri tespit edilerek yeniden dinlenmeli, markete yakın eczane vs gibi işyerlerine zabıtadan yeniden davalıya ait markete komşu işyeri tanıklarının araştırılmasını isteyerek tespit edilecek kişileri dinlemeli, davacının çalışmalarının sürekli mi yoksa kısmi zamanlı mı olduğunu net bir şekilde belirlemeli, davalıya ait market işyerinin talep edilen döneme ait dosyada yer alan resmi belge, defter ve faturalar belgelerde adı ve imzası bulunan kişileri tespit ederek dinlemeli, uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, sigortalılık sürelerinin ayrı ayrı ve infaza elverişli bir şekilde yapılan açıklamalar çerçevesinde irdeleme yapılarak, sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ...’a iadesine, 13/04/2021 gününde oybirliği ile karar verildi.