Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava Türü : Olumlu Yetki Tespitine İtiraz

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtay"ca incelenmesi davacı ... davalı ... İş Sendikası Başkanlığı vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
Davacı vekili, davalı ... İş Sendikası"nın müracaatı üzerine diğer davalı Bakanlıkça davalı sendikanın davacı şirkete ait işyerlerinden oluşan işletmede Sendika"nın yasal çoğunluğu sağladığı belirtilerek 03.08.2015 tarih ve 750114829/103.02/16807 sayılı kararı ile olumlu yetki tespitinde bulunulduğunu, bu yazının davacı şirketin Merter-İstanbul adresine 14.08.2015 tarihinde tebliğ edildiğini, bu kararın 6356 sayılı Yasanın 41.maddesine aykırı olduğunu, zira 24.07.2015 tarihi itibari ile çalışan işçi sayısının 1450, sendikalı sayısının 583 olarak belirlendiğini, ancak Merter Ofis işyerinde 188, Araç Fabrika işyerinde 310, Gömlek Fabrika işyerinde 268, Sarfranbolu Fabrika 676, Mall Of İstanbul işyerinde 5, GG Sakarya Serdivan işyerinde 6, İDTM İstanbul işyerinde 34 olmak üzere 1487 işçinin çalıştığını, bu nedenle Bakanlık tespit işleminde belirtilen çalışan işçi sayısının SGK kayıtlarını tutmadığını, Sendika"nın da çoğunluğa ulaşmadığını iddia ederek Bakanlığın 03.08.2015 tarih ve 750114829/103.02/16807 sayılı sendika lehine yapılan olumlu yetki tespitinin iptalini talep etmiştir.
Dosya üzerinden karar verildiğinden davalıların davaya cevap verme imkanları olmamıştır.
Mahkemece, yetki tespitine ilişkin düzenlemenin 6356 sayılı Kanun"un 8.bölümünde düzenlendiği de dikkate alındığında davada Kanunun 2.maddesinde belirtilen görevli makam birden fazla Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün ( İstanbul, Karabük, ..., Sakarya Çalışma ve İş Kurumu Müdürlükleri) yetki alanına giren işyerlerini kapsayacak grup toplu iş sözleşmesi olduğundan Çalışma Bakanlığının bulunduğu yer mahkemesi olduğu, böylece dava dosyasına konu talep hususunda yetkili mahkemenin ... İş Mahkemesi olduğu gerekçesiyle mahkemenin yetkisizliğine karar verilmiştir.
Grup toplu iş sözleşmesi olup olmadığı ve buna bağlı olarak mahkemenin yetkili olup olmadığı noktasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
2822 sayılı Kanun"da açıkça düzenlenmemiş olmakla birlikte 6356 sayılı Kanun bu türden bir sözleşmeye açıkça yer vermekte, toplu iş sözleşmesinin “kapsam ve düzeyi” başlığını taşıyan 34.maddesinde, “bir toplu iş sözleşmesi aynı iş kolunda bir veya birden çok işyerini kapsayabilir.” esasını koyduktan sonra işletme toplu iş sözleşmelerinden başka grup toplu iş sözleşmelerini de düzenlemekte; tarafların anlaşması üzerine bir işçi sendikası ile bir işveren sendikası arasında birden çok üye işverene ait aynı iş kolunda kurulu işyerleri ve işletmeleri kapsamak üzere yapılacağını; ikinci maddenin 4 numaralı fıkrasında da “Grup toplu iş sözleşmesinin işçi sendikası ile işveren sendikası arasında birden çok üye işverene ait aynı işkolunda kurulu işyerlerini ve işletmelerini kapsayan toplu iş sözleşmesi olduğunu belirtmektedir. “. ( Prof. Dr. Ünal Narmanlıoğlu Toplu İş İlişkileri s.320)
Grup toplu iş sözleşmeleri aynı iş kolunda faaliyette bulunan birden fazla işverene ait işyerlerini kapsayan sözleşmedir. Böyle bir sözleşme ancak işçi sendikası arzu ettiği takdirde ve ancak bir işveren sendikası ile yapılabilir. Bu şekilde birden çok işyerini bir toplu iş sözleşmesinin kapsamı içine almak kuşkusuz zorunlu olmayıp tarafların istemelerine bağlıdır.
Birden çok işverene ait olup aynı iş kolunda faaliyet gösteren işyerlerinin herbirinde yetkili olan sendika işçi sendikası ile bu işyerlerinin işverenlerinin üyesi bulunduğu işveren sendikası isterlerse grup toplu iş sözleşmesi yapabilirler.
İşveren sendikasının üyesi işverenlerin tek işyerleri olabileceği gibi, bunların bir kısmının o işkolunda kurulu bir işletme sözleşmesine tabi işyerleri de bulunabilir. Hatta işveren sendikasının grup sözleşmesinin kapsamına girecek üyelerinin tümü işletme sözleşmesi yapmaları gereken işyerlerine sahip olabilmeleri de mümkündür.
Demek oluyor ki, grup toplu iş sözleşmesinde gruba dahil işverenlerin işyeri ya da işletmelerinde yetkili olan bir işçi sendikası ile gruba dahil işverenlerin üyesi bulunduğu işveren sendikası sözleşmeye taraf olabilirler. Aynı işkolunda faaliyette bulunan birden çok işyeri ya da işletmenin herbirinde yetkili olan işçi sendikası bu işyeri ya da işletmelerin işverenleri ile daha doğrusu bunların oluşturduğu grupla toplu iş sözleşmesi yapmış olsa ve sonuçta anlaşmaya varılmış olsa bile sözleşme grup toplu iş sözleşmesi olarak kabul edilemez; gruba dahil işveren sayısı kadar işyeri (ve/veya işletme) toplu iş sözleşmesi yapılmış olur. ( Prof. Dr. Ünal Narmanlıoğlu Toplu İş İlişkileri s.321)
İşletme toplu iş sözleşmesi ise bir gerçek veya tüzel kişiye veya bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolunda bulunan birden çok işyerini kapsayan toplu iş sözleşmesidir. Bu hususu 6356 sayılı Kanun 34/2.maddesinde açıkça düzenlemiştir. Görüldüğü üzere grup toplu iş sözleşmesinde, birden çok işverene ait aynı iş kolunda kurulu işyeri ya da işyerlerinden oluşan işletmeler için yapılan bir toplu iş sözleşmesi sözkonusu iken, işletme toplu iş sözleşmesinde aynı işverene ait aynı işkolunda kurulu birden çok işyerinin oluşturduğu işletme için yapılan toplu iş sözleşmesi vardır.
Yukarıdaki açıklamalar ışığında somut olayın değerlendirildiğinde;
Davalı Sendika"nın başvurusu üzerine ... Çalışma Genel Müdürlüğü"nun 03.08.2015 tarih ve 75014829/103.02/16807 sayılı olumlu yetki tespit kararı ile davacı şirkete ait toplam 6 adet işyerini kapsayacak şekilde işletme düzeyinde toplu iş sözleşmesi yapmak üzere olumlu yetki tespitinde bulunulmuştur. Görüldüğü üzere ortada birden çok işverene ait işyeri ya da işletmeler için verilen bir “Grup Toplu İş Sözleşmesi “ yetkisi olmayıp tek bir işverene ait aynı işkolundaki işyerlerini kapsayan “İşletme Toplu İş Sözleşmesi” yetkisi sözkonusudur.
Geri Çevirme Kararı üzerine gönderilen ticaret sicil kayıtlarına göre yetki tespit başvuru tarihi itibari ile şirketin (işletmenin) merkezinin Boyalı Girişi Göçen Yeri Mevkii Araç/... olduğu anlaşılmıştır.
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 43. maddesinde, kendilerine 42. madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde mahkemeye itiraz edebileceği belirtilmiştir.
Aynı Yasanın “Görevli ve Yetkili Mahkeme” başlıklı 79. maddesi ise, “Bu Kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar iş davalarına bakmakla görevli ve yetkili mahkemelerde görülür. Ancak yedinci ila on birinci bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için, görevli makamın bulunduğu yer mahkemesinin yetkili olduğu belirtilmiştir.
6356 sayılı Kanun"un 2.maddesinde de “c) Görevli makam: İşyeri toplu iş sözleşmesi için işyerinin, işletme toplu iş sözleşmesi için işletme merkezinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, aynı Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerleri için yapılacak grup toplu iş sözleşmelerinde bu işyerlerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, birden fazla Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerlerini kapsayacak grup toplu iş sözleşmesi için ise Çalışma Bakanlığı olduğu belirtilmiştir.
Buna göre yetki tespitine ilişkin düzenlemenin 6356 sayılı Kanun"un 8.bölümünde düzenlendiği de dikkate alındığında, davada Kanunun 2.maddesinde belirtilen görevli makam işletme toplu iş sözleşmesi için işletme merkezinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü"nün bulunduğu yer mahkemesi olduğu, dava konusu uyuşmazlıkta yetki tespitinin işyerleri ( işletme) için yapılması ve işletme merkezinin Araç/... olduğunun anlaşılması karşısında, işletme merkezinin bağlı bulunduğu ... Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün bulunduğu yer mahkemesi olarak ... İş Mahkemesi"nin davada yetkili olduğu anlaşılmıştır.
Mahkemece işin esasına girilerek esas hakkında bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile işletme düzeyinde olumlu yetki tespitinde bulunulmasına rağmen bunun grup toplu iş sözleşme yetkisi olarak kabulü ile ... İş Mahkemelerinin yetkili olduğu gerekçesi ile davanın yetkisizlik nedeni ile usulden reddine karar verilmesi hatalı olmuştur.
Yetki hususu kamu düzenine ilişkin bulunduğundan davacı şirket ve davalı Sendika vekillerinin bu yöne ilişkin temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalı Sendika ve davacıya iadesine, 26.01.2016 tarihinde oybirliğiyle KESİN olarak karar verildi.