Danıştay 6. Daire 2019/10391 Esas 2020/11632 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/10391
Karar No : 2020/11632

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. … - Aynı yerde

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin …. tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İzmir İli, Buca İlçesi, … ada … sayılı parselde ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca 39.564,00- TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Buca Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava konusu işlemin, ruhsatsız olarak yapıldığı iddia edilen kısımlar için uygulanan idari para cezasının, yapının öngörülen afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini ne şekilde tehdit ettiği ve hangi sebeple çevre ve gürültü kirliliğine neden olduğu hususları açıkça ortaya konulmadan tesis edildiği gerekçesiyle iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 05/04/2016 tarih ve E:2014/2865, K:2016/2491 sayılı kararıyla, 3194 sayılı İmar Kanunun 42. maddesinin (c) bendinin 4. ve 13. alt bentlerinin uygulanma koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle, idari para cezasının tamamının iptali yolunda verilen kararda hukuki isabet bulunmadığı, ayrıca; 2. kat için kolonları yapılı haldeyken daha önce 22/08/2000 tarihli Encümen Kararı ile para cezası verildiği, daha sonra konut haline getirilen ikinci katın tüm alanı üzerinden yeniden para cezası verilmesinin mükerrer cezalandırmaya neden olup olmadığı hususu da araştırılmak suretiyle karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulması üzerine, bozma kararına uyularak, tamamlanan kısım için yapı inşaat alanı üzerinden tamamlama oranına göre para cezası verilemeyeceği, tamamlanan kısımlar için 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde yer alan düzenlemeye göre para cezası verilmesi gerektiği, bu maddeye aykırı olarak daha önce para cezası verilmiş kısımlar için 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendine göre hesaplanan temel para cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İdari para cezasının hatalı hesaplandığı yönündeki karar gerekçesinin hukuka uygun olmadığı, Mahkemece, devam eden yapı inşaat alanı üzerinden tamamlama oranına göre para cezası verilemeyeceğine hükmedilmişse de 3194 sayılı İmar Kanununda bu şekilde bir kısıtlamanın olmadığı, Mahkemelerce yaptırılan bilirkişi incelemelerinde yapının devam eden kısımlarında inşaat alanı üzerinden yapılan hesaplamalarda İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendine göre yüzdelik dilimler kullanıldığı, (b) bendinin mevzuata aykırılığın, yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün olmayan yapılar için kullanılacağı, işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İzmir İli, Buca İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda; "zemin kat + 1. kat konut iskan + 2.kat konut ve dış duvarları örülü iç ve dış sıvaları yapılmamış +3. kat tüm kolonlar dikili dış duvarlar kısmen örülü konumda yaklaşık 100 m2" ruhsatsız yapı yapıldığının tespit edilmesi üzerine 12/04/2013 tarihli yapı tatil tutanağının düzenlendiği, söz konusu yapı tatil tutanağına dayanılarak ruhsatsız yapılan imalatlar nedeni ile 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, tekerrür hükümleri de uygulanmak sureti ile davacıya … tarihli ve … sayılı Buca Belediye Encümeni kararı ile 39.564,00 TL idari para cezası verilmiş, bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede belirtilen şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı düzenlenmiş; fıkranın (a) bendinde; Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için idari para cezası verileceği, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılaracağı kurala bağlanmış; (b) bendinde ise; mevzuata aykırılığı yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün olmayan, yapının cephelerini ve diğer yapı elemanlarını değiştiren veya yapı malzemesi için öngörülen gereklere aykırı bulunan uygulamalar için, Bakanlıkça yayımlanan ve aykırılığa konu imalatın tespiti tarihinde yürürlükte bulunan birim fiyat listesine göre ilgili idarece belirlenen bedelin % 20’si kadar idari para cezası verileceği hükme bağlanmış, (c) bendinde artırım sebepleri sayılmış, maddenin 6. fıkrasında ise yukarıdaki fıkralarda belirtilen fiil ve hallerin, yapının inşa edilmesi süreci içinde tekrarı halinde, idari para cezalarının bir kat artırılarak uygulanacağı belirtilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar nedeniyle verilecek para cezası miktarının belirlenmesinde dikkate alınacak temel ölçütün; yapı sınıfı ve grubu ile ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanının varsa aykırılıktan etkilenen alanın katılması suretiyle bulunacak alan olduğu, para cezasının yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün ise, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca aykırılıktan etkilenen yapının inşaat alanı üzerinden; mekansal olarak alan oluşturmayan imalatlarda ise metrekare bazında hesaplanamayacağı için para cezasının (b) bendine göre yapının maliyet bedeli üzerinden hesaplanması gerektiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık konusu olayda; İzmir İli, Buca İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda daha önce yapılan denetimde; "Zemin kat + 1.kat konut iskan, 2.kat kolonları mevcut yaklaşık 100 m2" ruhsatsız yapı yapıldığı tespitiyle 24/05/2000 tarihli yapı tatil tutanağının düzenlendiği, ruhsatsız yapılan imalatın 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca yıkımı ile aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca idari para cezası verilmesine ilişkin Buca Belediye Encümeninin … tarihli, … sayılı kararının alındığı, sonrasında; 12/04/2013 tarihinde yapılan denetimde "zemin kat + 1. kat konut iskan + 2.kat konut ve dış duvarları örülü iç ve dış sıvaları yapılmamış +3. kat tüm kolonlar dikili dış duvarlar kısmen örülü konumda yaklaşık 100 m2" ruhsatsız yapıya devam edildiği yönündeki tespit ile 12/04/2013 tarihli yapı tatil tutanağının düzenlendiği, ruhsatsız yapılan imalatlar nedeniyle dava konusu … tarihli, … sayılı Encümen Kararı ile tamamlanan zemin ve birinci kat için yapı kullanma izin belgesi olduğundan ceza verilmesi yoluna gidilmediği, 2. kat kolonları mevcut konumda iken (100 m2) idari para cezası verildiği belirtilerek 2. kat için kaçak olarak devam edilen kısımlar ve 3. kat için kaçak olarak dikilen kolonlar için 3. Sınıf A Grubunda olan yapı nedeniyle 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 4.,5.,8. ve 13. alt bentleri uyarınca arttırım uygulanmak üzere toplam 19.782,00 TL idari para cezası verilmesine ve daha sonra tespit edilen ruhsatsız imalatlar nedeniyle tekerrür hükümleri uygulanmak suretiyle 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 6. fıkrası uyarınca para cezası bir kat arttırılarak toplam 39.564,00 TL para cezası verildiği görülmektedir.
Mahkemesince yapılan değerlendirme ile ruhsatsız yapının "zemin kat + 1.kat konut iskan, 2. kat kolonları mevcut yaklaşık 100 m2" iken tespit edilen bu hali için daha önce idari para cezası verildiği, tamamlanan "2.kat konut iskan ve dış duvarları örülü iç ve dış sıvaları yapılmamış +3. kat tüm kolonlar dikili dış duvarlar kısmen örülü konumda yaklaşık 100 m2" kısım için yapı inşaat alanı üzerinden tamamlama oranına göre para cezası verilemeyeceği, daha önce para cezası uygulanmış imalatlara devam edildiğinin tespit edilmiş olması halinde bu kısımlar için 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendindeki düzenlemeye göre para cezası verilmesi gerektiği ve verilecek para cezası tutarının da 42. maddenin 6. fıkrası uyarınca bir kat arttırılması gerektiği belirtilmiş ise de; belirtilen gerekçenin mevzuatta yeri olmayan bir yöntemle hesaplama niteliğinde olduğu dikkate alındığında, iptal kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Bu itibarla; daha önce … tarihli, … sayılı Encümen Kararı ile "2. kat kolonları yapılı (100m2) halde" tespiti yapılarak idari para cezası verilen dava konusu yapı hakkında, bu aşamadan sonra da yapımına devam edilen ruhsatsız "...+ 2.kat konut ve dış duvarları örülü iç ve dış sıvaları yapılmamış +3. kat tüm kolonlar dikili dış duvarlar kısmen örülü konumda" hali için verilen dava konusu idari para cezasında 2. katın inşaatına devam edilen kısımların m2 büyüklüğünün somut olarak tespit edilip edilmediği belli olmamakla birlikte, dava konusu işlemle 2. kat için daha önce verilen cezaya konu alanın mahsubunun yapılıp yapılmadığı tespit edilmek, 2. katın tüm alanının yüzölçümü üzerinden imar para cezası hesaplanmış ise daha önce hesaplanan alan yönünden verilen para cezasının mükerrer olacağı da dikkate alınarak, 12/04/2013 tarihli yapı tatil tutanağınında ilk defa tespit edilen 3. kat için hesaplanan idari para cezasının 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca verilen temel para cezası ve arttırımlar yönünden incelenerek karar verilmesi gerekirken, daha önce para cezası uygulanmış imalatlara devam edildiğinin tespit edilmiş olması halinde bu kısımlar için 42. maddenin 2. fıkrasının (b) bendindeki düzenlemeye göre para cezası verilmesi gerektiği gerekçesiyle işlemin iptali yolunda verilen Mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 26/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.