.......

Davacı, davalıların miras bırakanına yersiz ödenen yaşlılık aylıklarının tahsili amacıyla, davalılar hakkında yapılan icra takibine vaki itirazın iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, kararında belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, taraflar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı, 1479 Sayılı Yasanın 35. maddesi ile Türk Medeni Kanununun 599. maddesidir. 13.08.2005 tarihinde vefat eden murise 01.06.1995 tarihi itibariyle Bağ-Kur’dan yaşlılık aylığı bağlanıp, ölümüne kadar sağlığında 13.433,70 TL aylık ödemesi yapılmıştır. Ancak, Kurumca, murisin sigortalılığına esas alınan 08.06.1981-17.04.1995 tarihleri arasındaki vergi kaydının kesintili olduğu tespit edilip, bu dönemdeki vergi kaydına dayalı sigortalılık süresinin 2411 gün olduğu belirlenerek, yaşlılık aylığı şartları oluşmadığı için, başlangıçtan itibaren aylığı iptal edilmiş ve 13.423,70 TL. asıl alacak, 15.714,78 TL. işlemiş faizi olmak üzere toplam 29.138,48 TL. alacağın tahsili için davacılar hakkında icra takibi yapılmıştır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, murise sağlığında ödenen yaşlılık aylığının terekeye dâhil olup olmadığı ve iadesinin gerekip gerekmeyeceği noktasındadır.
Hukuk Genel Kurulunun 12.3.2008 gün ve 21-235 E/ 248 K sayılı kararında da belirttiği üzere, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 599. maddesi uyarınca; “Mirasçılar, miras bırakanın ölümü ile mirası bir bütün olarak, kanun gereğince kazanırlar...miras bırakanın borçlarından kişisel olarak sorumlu olurlar...”.
Kural olarak, bir kimsenin ölümü ile mal varlığının bir bütün olarak mirasçılarına geçmesini ifade eden külli halefiyet gereğince, mirasbırakanın kişisel özelliklerinin ağır bastığı, düşünsel ve bedeni özellik ve yetenekleri göz önünde bulundurularak yapılmış, borcun bizzat miras bırakan tarafından yerine getirilmesi gereken şahsi edim borçları dışında, malvarlığından ifa durumunda olunan maddi edim borçları mirasçılara intikal eder. Miras bırakanın borçları, ölümünden önce yaptığı hukuki işlemlerden, işlediği haksız fiillerden, malvarlığında meydana gelen sebepsiz zenginleşmeden ve ölüm anına kadar oluşan bir takım olgular nedeniyle doğrudan doğruya kanundan doğabilir.
Mirasçıların sorumluluğu bakımından borcun kaynağı önemli değildir. Bu sorumluluk, mirasın kesin olarak kazanılması ile başlar, borcun esası ile sınırlı olmayıp, işlemiş ve işleyecek faizlerini de kapsar.
./..

-2-

Takibe konu alacak, miras bırakanın sebepsiz zenginleşmesinden kaynaklanmakta olup, ölümünden sonra mirasçılarına karşı ileri sürülmesinde yasaca bir engel bulunmamaktadır; miras bırakanın malvarlığına ve terekesine dahildir.
Sebepsiz zenginleşen kişi, malvarlığında sebepsiz yere meydana gelen artışı iade ile yükümlüdür. İade yükümlülüğünün konusu ve kapsamı ise BK. 63. maddede hükme bağlanmıştır. Bu maddeye göre; “Haksız olarak bir şeyi istifa eden kimse, onun istirdadı zamanında elinden çıkmış olduğunu ispat ettiği miktar nisbetinde red ve iade ile mükellef değildir. Şu kadar ki kabız, o şeyi suiniyet ile elden çıkarmış yahut onu elden çıkarır iken bilahare red ve iadeye mecbur olacağına vakıf bulunmuş olursa red ve iadeye mecburdur.”
Görüldüğü gibi, maddede, iade borcu zenginleşen iyi veya kötü niyetli olmasına göre farklı şekilde ele alınmıştır.
Haklı bir sebebe dayanmaksızın zenginleşen kimse kötü niyetli ise, iade borcu zenginleşmenin tamamını kapsar. Diğer bir ifadeyle, kötü niyet halinde iade borcu, geri verme zamanındaki zenginleşme miktarıyla sınırlı değildir. Anılan maddeye göre, sebepsiz zenginleşen kimse, o şeyi kötü niyetle elden çıkarmış veya onu elden çıkarırken sonradan geri vermek zorunda kalacağını bilmek durumunda ise, iadeyle yükümlüdür. Zenginleşmeyi iade edeceğini ve dolayısıyla zenginleşmenin haklı bir sebebe dayanmadığını bilen veya gerekli özeni gösterdiği takdirde bilebilecek durumda olan kişi, kötü niyetli zenginleşen konumundadır.
Miras bırakan, sağlığında, 04.07.1991, 11.12.1992 tarihlerinde vergi dairesine işi bırakma ve işe başlama için müracaat etmesi karşısında, vergi kaydının aralıklı olduğunu, yaşlılık aylığının haklı bir sebebe dayanmadığını, geri vermekle yükümlü olduğunu bilebilecek durumdadır. Dolayısıyla, iade borcu zenginleşmenin tamamını kapsamaktadır.
Mahkemece, murise sağlığında ödenen, ancak sonradan iptali ile istirdadı talep edilen yaşlılık aylıklarının terekeye dâhil olduğunun kabulü ile açıklanan tüm bu maddi ve hukuksal olgular dikkate alınarak hüküm kurulması gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
O hâlde, taraflar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek hâlinde davalılara iadesine, 08.02.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.


.....