Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
No : 2018/3308-2019/2221

İlk Derece
Mahkemesi : ... 37. İş Mahkemesi
No : 2016/559-2018/340

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili; 01.10.2002- 25.07.2014 tarihleri arasında davalı işveren nezdinde kapıcı olarak çalıştığının tespitini talep etmiştir.
II-CEVAP:
Feri Müdahil SGK vekili cevap dilekçesi ile yetki, hak düşürücü süre, zaman aşımı itirazında bulunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili davacının anılan tarihlerde çalışmadığını, taraflar arasında iş akdi bulunmadığını, davacının eşinin akşamları çöp dökmesi karşılığı kapıcı dairesinde oturduklarını, hiç bir şekilde davacıya maaş ödenmediğini, apartman defterinde buna ilişkin bir karar olmadığı gibi ücret de ödenmediğini, bu nedenle sigortalı yapılmadığını, akşamları davacının eşinin kapıcı dairesinde oturma karşılığı çöp toplayıp haftada bir temizlik yaptığına dair taahhütname verdiğini, dairenin de hasar sebebiyle boşaltıldığını belirttiğini, bu belgede davacının imzasının bulunduğunu, ayrıca daire için kira sözleşmesi de yapıldığını, davacının kapıcı olmadığına dair pek çok belge bulunduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece; binanın kapıcısının davacının eşi olduğunun anlaşıldığı, davacının eşinin çalışma koşullarına göre binanın aldığı kapıcılık hizmetlerini yapabilecek zamanının da bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
İlk Derece Mahkemesi kararına davacı vekili tarafından davacının eşinin başka işyerinde çalıştığı, çalışma saatlerine göre kapıcılık görevini yerine getiremeyeceği, binaya önce eşinin taşınmış olmasının davacının kapıcılık yapmadığını göstermediği ve eşinin sürekli olarak aşçılık yaptığı, kapıcılık hizmeti veremeyeceği hususları belirtilerek kararın kaldırılması talebiyle istinaf yoluna başvurulduğu görülmüştür.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK"nun 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili, Bölge Adliye Mahkemesinin vermiş olduğu kararın usul ve kanuna aykırı olduğu, tanık beyanlarından davacının kapıcılık görevini yaptığının açık olduğu, davacının eşinin başka yerde çalışması olduğu gerekçesi ile kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10. (5510 sayılı Kanun’un m. 86/9.) maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.”
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re"sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Hizmet tespiti davalarının amacı hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip işyerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Taraf tanıklarının sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Somut olayda, davacının 01.10.2002- 25.07.2014 tarihleri arasında davalı işveren nezdinde kapıcı olarak çalıştığının tespit isteminde; Mahkemece, "binanın kapıcısının davacının eşi olduğunun anlaşıldığı, davacının eşinin çalışma koşullarına göre binanın aldığı kapıcılık hizmetlerini yapabilecek zamanının da bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine," karar verildiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular ışığında, mahkemece davanın reddine karar verilmiş ise de, dosya kapsamında dinlenen tanıkların beyanları arasındaki, çalışmanın varlığına veya çalışmanın olmadığına dair çelişkiler giderilmeli, komşu işyeri bordro tanıkları tespit edilerek bunların ifadelerine başvurulmalı, komşu işyeri tanığının bulunmaması halinde ise bu yöndeki kamu tanıkları tespit edilerek dinlenilmeli, davalı apartmanın sakinleri tespit edilerek dinlenmeli, apartmanda çöp toplama ve temizlik işlerini kimin yaptığı sorulmalı, davacının eşinin çalışma koşulları da belirlendikten sonra çalışmanın tam zamanlı mı kısmi zamanlı mı olduğu hususları tespit edilerek deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, kararın bir örneğinin ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Dairesine, dosyanın kararı veren İlk derece Mahkemesine gönderilmesine, 08.04.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.