Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2019/372-2019/1310

Mahkemesi : ... 14. İş Mahkemesi
No : 2017/409-2018/351

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı şirket vekili ile feri müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı ve fer"i müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, müvekkilinin davalı işverene ait işyerinde 01/10/1997 - 25/09/2009 tarihleri arasında kesintisiz çalıştığını beyanla Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Fer"i müdahil SGK Başkanlığı vekili, Kurum kayıtlarının resmi yazılı belge vasfında belgeler olduğunu, aksi yönde iddiaların aynı nitelikte belgelerle desteklenmesi ve ispatlanması gerektiğini beyanla davanın reddini talep etmiştir.
Davalı... Tar. Ürn. İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş. vekili, davacının müvekkiline ait işyerinde sürekli ve kesintisiz bir çalışmasının bulunmadığını, çalıştığı sürelerin Kuruma bildirildiğini beyanla davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece yapılan yargılama sonunda "1-Davanın kabulüne,
... TC kimlik numaralı davacı ..."ın davalı işveren..... Tar. Ür. İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş. 1029 365.45 sayılı işyerinde bilirkişi ... 28/10/2018 tarihli rapor içeriği gözetilerek, 01/10/1197-25/09/2009 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak asgari ücretle 4298 gün çalıştığı 1717 günlük çalışmasının Kuruma bildirildiği, 2581 günlük çalışmasının bildirilmediğinin tespitine, " karar verilmiştir.
B-BAM KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince "A) Davalı şirket vekili ile fer"i müdahil SGK Başkanlığı vekilinin istinaf başvurularının kabulü ile; ... 14. İş Mahkemesi"nin 12.12.2018 tarih, 2017/409 Esas ve 2018/351 Karar sayılı kararının Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.2 maddesi uyarınca kaldırılmasına;
1-) Davanın kısmen kabulüne, ... TC kimlik numaralı Davacı ..."ın, davalı... Tar. Ürn. İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş"nin 1029365.45 sicil numaralı işyerinde geçici işçi statüsünde sezon olan yılın Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında kesintisiz olarak hizmet akdiyle ve asgari ücretle çalıştığı, bu çalışmalarından 1997 yılı 3.dönemde 90 gün, 1998 yılı 3. Dönemde 28 gün, 1999 yılı 3. Dönemde 45 gün, 2000 yılı 3. Dönemde 26 gün, 2001 yılı 3. Dönemde 46 gün, 2002 yılı 3. Dönemde 86 gün, 2003 yılı 3. Dönemde 60 gün, 2004 yılı 9. Ayda 5 gün, 2004 yılı 10. Ayda 5 gün, 2004 yılı 11 ayda 10 gün, 2004 yılı 12. Ayda 30 gün, 2005 yılı 9. Ayda 10 gün, 2005 yılı 11 ayda 10 gün, 2005 yılı 12. Ayda 30 gün,2006 yılı 10. ayda 10 gün, 2006 yılı 11. ayda 15 gün , 2006 yılı 12.ayda 30 gün, 2007 yılı 9.ayda 30 gün , 2007 yılı 10. Ayda 30 gün, 2007 yılı 11. Ayda 30 gün, 2007 yılı 12. Ayda 30 gün,2008 yılı 9.ayda 30 gün, 2008 yılı 10.ayda 30 gün, 2008 yılı 11.ayda 30 gün , 2008 yılı 12.ayda 30 gün, 2009 yılı 9.ayda 25 gün, olmak üzere toplam 801 günlük çalışmasının Kuruma eksik bildirildiğinin tespitine, fazla talebin reddine, " karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili özetle, davacının... Tarım Ürünleri İthalat İhracat San. Ve Tic. A.Ş’nin .../Saruhan’da bulunan işyerinde kesintisiz ve sürekli bir şekilde çalışmıştır. Müvekkil işyerine girdiği ilk günden çıkışı verildiği güne kadar davalı şirketin .../Saruhan’daki işyerinde kesintisiz bir şekilde ayda 30 gün olmak üzere tam süreli çalıştığını, ancak davalı şirketin davacının çalıştığı süre içindeki pek çok aya ilişkin primlerini yatırmadığını, pek çok aya ilişkin primlerini ise eksik yatırdığını, bu konuya ilişkin mahkemece bordro tanıklarının dinlenmediğini, davalı tarafça dava dosyasına davacının mevsimlik işçi olduğunu gösteren hiçbir evrak sunmamasıyla beraber, davacıya ait imzalı ücret ödeme bordrosu, puantaj kayıtları ve davacıyı iddia edildiği üzere ücretsiz izne gönderdiğine dair hiçbir belgenin ibraz edilmediğini, mahkemece, davalı şirketin sürekli mi, yoksa mevsimlik işçi mi çalıştırdığına ilişkin, şirketin bulunduğu yerin tarım müdürlüklüklerine, ziraat odalarına müzekerre yazılmadığını, davalı şirketçe de bu konuya ilişkin bir belge dosyaya sunulmadığını belirterek temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
Fer"i müdahil Kurum vekili özetle, 5510 sayılı yasanın geçici 7/1. Maddesinde uygulama alanı bulan mülga 506 sayılı yasanın 79/10. Maddesi kapsamında hakdüşürücü sürelere itibar edilmeksizin hüküm kurulduğunu; yargılama aşamasında yapılan tüm ünite itirazlara da itibar edilmeksizin hüküm kurulduğunu, İstinaf Dairesinin de dayanak olarak kabul ettiği çalışmaların sezonluk olarak kabul edilmiş olmasına rağmen dosyanın kül halinde tetkikinde sezonluk çalışmaların somut olarak değerlendirilmediğini, gerçekte kesintili çalışmanın varlığı nedeniyle hakdüşürücü sürenin dikkate alınmadığını belirterek temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1-5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Geçici 7. maddesi uyarınca davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur.Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalı, 506 sayılı Kanunun 79. maddesine 25.08.1999 tarih, 4447 sayılı yasayla eklenen “Ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların otuz günden az çalıştıklarını açıklayan bilgi ve belgelerin işverence prim bildirgelerine eklenmesi şarttır.” düzenlemesi uyarınca, anılan tarih sonrasına ilişkin eksik bildirimlerin dayanağı belgelerin Kuruma ibraz edilip edilmediği de incelenip, aksine durumda Kurumun eksik bildirim nedeniyle re"sen tahakkuk işlemi gerçekleştirip gerçekleştirmediği yönü araştırılmalıdır.
Öte yandan, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2003/21 - 43 Esas, 2003/97 Karar ve 26.02.2003 tarihli kararında ayrıntıları açıklandığı üzere; kural olarak işe giriş bildirgeleri ve ücret ödeme bordroları sigortalının imzasını içermelidir. Sigortalı, anılan belgeleri hile, hata veya manevi baskı altında imzaladığını ileri sürmemiş veya imzanın kendisine ait olmadığını, ya da, kesintisiz çalıştığını söylememiş ise, birden fazla işe giriş bildirgesinin varlığı ve işyerinden yapılan kısmi bildirimler, sigortalının o işyerinde kesintili çalıştığına karine oluşturur. Bu karinenin, aksinin, ancak, eş değer de delillerle kanıtlanması gerekmekte olup, tanık sözlerine değer verilemez.
Eldeki davada; davalı..., Tarım Ürünleri İthalat İhracat San. Tic. AŞ. nezdinde üzüm seçme ve istifleme işçisi olarak 01.10.1997 tarihinden, 25.09.2009 tarihine kadar kesintisiz çalıştığını iddia eden davacının, çalışmasının gerçekliği, işin ve işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi amacıyla yapılan araştırma ve inceleme yetersizdir. Dosyadan, davacının çalıştığı işyerinde talebe konu dönem boyunca çalışan yeterli sayıda bordrolu tanık dinlenmediği, davalıya ait işyerinde mevsimlik mi, yoksa, sürekli mi, çalışma yapıldığının, net olarak belirlenmediği, gelen imzalı ücret bordrolarındaki çalışma sürelerinin de dikkate alınmadığı anlaşılmaktadır.
Mahkemece, davacının çalışmasının niteliğinin belirlenmesi için, Tarım Müdürlüklerinden, ziraat odalarından ve vergi dairelerinden bildirilen muhtasar beyannameler sorularak, davalı şirketin sürekli mi, yoksa, mevsimlik mi, çalıştığı araştırılmalı, yeterli sayıda ve objektif nitelikte bordo tanıkları re"sen tespit edilerek beyanlarına başvurulmalı ve işyerindeki çalışmanın mevsimlik olup olmadığı, davacının da hangi tarihlerde çalıştığı net olarak belirlenmelidir. Ayrıca, davacının çalışmasını bilebilecek durumda ve çalışmaları kayıtlara geçmiş bordrolu tanıklar tespit edilmelidir. Bu yönde yapılan araştırma yeterli olmaz ise, komşu işyerlerinde çalışan ve davacının çalışmasını bilebilecek durumda olan işçi veya işverenler kolluk aracılığıyla belirlenmeli, işin mevsimlik olduğu anlaşılırsa dönemleri belirlenmeli, bu dönemde davacı ile işveren arasındaki sözleşmenin askıda olduğu ve mevsimlik dönemlerde hak düşürücü sürenin işlemeyeceği hatırda tutularak, davacının hizmet döküm cetvelindeki bildirimler de dikkate alınmak suretiyle bir karar verilmelidir.
2-Ayrıca dönem bordrolarında davacı hakkında sigorta sicil numarası olmaksızın 1997/3 dönemi bakımından bildirilen hizmetin aidiyetine dair karar verilmelidir.
Yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı ve feri müdahil Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin davalı şirket ve feri müdahil kurum vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile davanın kısmen kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK"nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 08/04/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.