MAHKEMESİ: Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi


TÜRK MİLLETİ ADINA
KARAR
A)Davacının İstemi :
Davacı vekilinin dava dilekçesinden özetle; Davalı Kurum bünyesinde çalışarak emekli olan müvekkilinin 02.02.2001 tarihinde kadrolu işçi statüsüne geçirildiği sırada yapılan intibakın yanlış olduğunun ve davacının fark alacaklarının tespiti için ... İş Mahkemesi 2014/568 E. sayılı dosya ile açılan davada davacının 12.Derece 20.Kademede olduğu tespit edilerek toplam 11.919,94 TL brüt alacağın davalı Kurum’dan alınarak davacıya verilmesine karar verildiğini, kararın kesinleştiği; iddia ve müvekkilinin ... İl Özel İdaresi’ne bağlı çalışmaları sırasında bildirilen (bildirilmesi gereken) prime esas kazancının tespitine karar verilmesini yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalının Cevabı :
Davalı kurum vekilinin cevap dilekçesinden özetle; Hakdüşürücü süre ve zamanaşımı hususlarının nazara alınmasını talep ettikleri, talep konusu intibakın 2013 yılında geçmiş yılları da kapsayacak şekilde T.İ.S. ile tanındığı, emekli olarak yaşlılık aylığı almaya başlayan davacının açmış olduğu davalar sırasında da fiilen çalışmadığını; davacının fark alacağının brüt üzerinden takip dosyasına ödendiği ve dosyanın infaz edildiği, davada hukuki yarar bulunmadığı; davacı yararına hükmedilen alacağın brüt olarak belirlendiği ve davalı Kurum’un da zorunlu yasal kesintilerle birlikte davacıya ödeme yaptığı, sigorta primi ödeme sözkonusu olsa bile ödeme külfetinin davacıya geçtiğini; savunulmakta ve davanın reddine karar verilmesi talep edilmektedir.Feri Müdahil vekilinin cevap dilekçesinden özetle; Yönetlikte tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları kurumca tespit edilmeyen sigortalılar, çalışmalarının hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirse bu çalışmalarının kuruma dikkate alınacağının belirtildiğini, geriye dönük 5 yıllık sürenin dışında kalan taleplerin hak düşürücü süre nedeniyle reddi gerektiğini, dosya ya sunulan bilirkişi raporunda mahkeme kararı ile hak kazanılan ücret niteliğindeki kazançların hizmet akdinin daha önceki bir tarihte sona ermiş olması durumunda çalışmasının geçtiği son ayın prinme esas kazancında gözetilmesi gerektiğini, yerleşik yargıtay içtihatlarının bu yönde olduğunu, davacının prime esas kazancına ilave edilebilecek tutar bulunmadığını, tüm bu nedenlere davanın reddini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacıya yükletilmesini talep ve beyan etmektedir.
C) İlk Derece Mahkemesinin Kararı ve Gerekçesi :
Mahkemece, “davacının iş akdinin işçilik alacaklarının tahsili istemiyle açılan davanın kesinleşme aşamasından önce sona erdiği, hüküm altına alınan işçilik alacaklarının açılan icra takip dosyasına kararın kesinleşmesinden sonra ödendiği tespit olunmaktadır. Yukarıda belirtilen kanun hükümleri ve Yargıtay"ın emsal kararları gereği yargı mercii tarafından verilen karar ile elde edilen alacak davasına konu olan hak ve alacakların niteliği gereği ücret kavramı içerisinde değerlendirilmesi ile prime esas kazancın tespitinde dikkate alınması gerektiği, davacıya iş akdi sona erdikten sonra hak kazanılan alacakların ödendiği dolayısıyla yapılan ödemelerin 5510 sayılı yasa 82 nci madde (günlük kazanç sınırlarına ilişkin) hükmü de nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edilmesi gerektiği kanaatine varılmış davacının çalıştığı son ay prime esas kazancının üst seviyeden bildirildiği prime esas kazanca eklenecek miktarın bulunmadığı tespitiyle”
Davanın Reddine karar verilmiştir.
D) İstinaf Başvurusu :
Davacı istinaf dilekçesinde özetle;”Amasya İş Mahkemesi’nin 2017/378 E. Ve 2017/580 K. Sayılı 15/12/2017 tarihli kararının aleyhe olan kısımlarının hukuka ve kanuna aykırı olduğunu” belirtmiştir.
E) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararı ve Gerekçesi :
Bölge Adliye Mahkemesince;”Davanın niteliği itibariyle resen araştırma ilkesi geçerli olduğundan istinaf incelemesinde kamu düzenine ilişkin hatalar resen göz önünde bulundurulmuştur. 5510 sayılı yasa dönemi açısından;5510 sayılı Kanunun 80/1. maddesinde de;”…Ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir. Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, 82 nci madde hükmü de nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarıda belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihini izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammı alınmaz ve 102 nci madde hükümleri uygulanmaz."gerekçesiyle Davacı tarafın istinaf başvurusunun kabulü ile yukarıda belirtilen ilk derece mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK"nın 353/1-b.2 hükmü gereğince KALDIRILMASINA,
Davacının davasının kabulü ile,Ekim 2008 döneminde 304,64 TL, Kasım 2008 döneminde 304,64 TL, Ocak 2009 döneminde 419,43 TL, Şubat 2009 döneminde 314,79 TL, Mart 2009 döneminde 252,90 TL, Nisan 2009 döneminde 290,84 TL, Mayıs 2009 döneminde 20,88 TL, Haziran 2009 döneminde 400,43 TL, Temmuz 2009 döneminde 290,84 TL, Ağustos 2009 döneminde 329,61 TL, Eylül 2009 döneminde 201,98 TL, Ekim 2009 döneminde 299,81 TL, Kasım 2009 döneminde 412,78 TL, Aralık 2009 döneminde 299,81 TL, Ocak 2010 döneminde 412,78 TL, Şubat 2010 döneminde 309,80 TL, Mart 2010 döneminde 274,50 TL, Nisan 2010 döneminde 122,97 TL, Mayıs 2010 döneminde 590,18 TL, Haziran 2010 döneminde 434,63 TL, Temmuz 2010 döneminde 315,68 TL prime esas kazancın eksik bildirildiğinin tespitine,karar verilmiştir.
F) Temyiz :
Davalı Kurum vekili, yargı kararı ile kazanılan ücret niteliğindeki kazançların hak kazanıldığı dönemlerin SPEK dahil edilmesinin haksız olduğunu ,davacının hizmet akdinin önceki bir tarihte sona erdiğini,yapılan ödemelerin çalışmaların geçtiği son ayın SPEK gözetilmesi gerektiğini ,bu sebeple usul ve yasaya aykırı olan kararın bozulmasını talep etmiştir.
G) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe :
Davanın yasal dayanağı ,sigortalı ve işverenin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödeyecekleri primlerin matrahını teşkil eden sigortalı kazançlarının nelerden ibaret olduğu ve istisnalarını gösteren 5510 sayılı yasa dönemi açısından;5510 sayılı Kanunun 80/1. Maddesidir.
Anılan maddede prime esas kazançların belirlenme şekli gösterilmiştir.Buna göre;
“4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları aşağıdaki şekilde belirlenir.
a) Prime esas kazançların hesabında;
1) Hak edilen ücretlerin,
2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,
3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin, brüt toplamı esas alınır.
b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz.
c) (b) bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz.
d) Ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir. Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, 82 nci madde hükmü de nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarıda belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihini izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammı alınmaz ve 102 nci madde hükümleri uygulanmaz.Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının, 2001 yılına kadar geçici işçi statüsünde çalıştığı ,2001 yılında ... Köy Hizmetleri Müdürlüğü’nde (şimdiki adı ile İl Özel İdaresi) daimi/kadrolu işçi statüsünde tüm hak ve alacakları ile birlikte geçirilmesi sırasında yapılan intibakın yanlış olduğu,12.derecenin 20.kademesinde bulunduğu, ücret farkı ,yıpranma prim farkı ,yasal ilave tediye farkı ve akdi ilave tediye farkı olmak üzere toplam 11.919,94 TL brüt alacağı tahsili istemli olarak açtığı davada, istemin kabulüne karar verildiği, neticeten hükmün Yargıtay 7. HD’nce onanarak kesinleştiği; eldeki davada ise, “davalı İl Özel İdaresi’nce bildirilmesi gereken prime esas kazancının tespitini” istemekte olup, mahkemece,davanın reddine karar verilmiş istinaf incelemesi neticesinde yıllık toplam prime esas kazanç toplamı aylara bölünerek her ay için prime esas kazancın tespitine karar verildiği anlaşılmaktadır.Somut olayda;Yargı kararı ile hak kazanılan ücret niteliğindeki kazançların hak kazanıldığı dönemlerin prime esas kazançlarına dâhil edilmesi isabetsiz olup,ödemenin yapıldığı ayın prime esas kazanç matrahına dâhil edilmesi; hizmet akdinin daha önceki bir tarihte sona ermiş olması karşısında ise, yapılan ödemelerin çalışmanın geçtiği son ayın prime esas kazancının gözetilmesi gerekir.Ancak davacının çalıştığı son ay prime esas kazancının tavan tutarı üzerinden bildirildiği, prime esas kazanca eklenecek miktarın bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda açıklanan maddi ve yasal olgular dikkate alınarak davanın reddi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.SONUÇ:Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK"nın 373/2.maddesi uyarınca BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesi"ne gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalıya iadesine, 18/02/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.