MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ


Taraflar arasında görülen davada ... Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 12/04/2012 tarih ve 2010/672-2012/114 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi taraf vekilleri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili ; müvekkili ile 1 nolu davalı işveren arasında imzalanan altı ay süreli gemi adamı hizmet akdi uyarınca... isimli gemide 07/07/2010 tarihinde 8.000, ABD Doları maaşla kaptan olarak göreve başladığını, müvekkilinin gemide çalıştığı süre boyunca kaptan olarak üzerine düşen tüm görevlerini harfiyen yerine getirmiş ise de 24/09/2010 tarihinde şirket talimatı ile gemiden indirildiğini, müvekkiline 6.000, ABD Doları maaş ile başka bir gemide çalışmasının teklif edildiğini, müvekkilinin de aynı maaş ile başka gemilerde çalışacağını bildirmesi üzerine işverenden geri dönüş yapılmadığını, müvekkilinin iş sözleşmesinin 07/07/2010 ile 07/01/2011 tarihleri arasını kapsamakta olduğundan 24/09/2010 tarihinden sözleşmenin bitiş tarihine kadar 25.599, ABD Doları bakiye süre alacağının bulunduğunu, alacağın tahsili için davalılar aleyhine ... 4. İcra Müdürlüğü"nün 2010/23005 Esas sayılı dosyası üzerinden icra takibi yapıldığını, davalıların takibe itiraz etmesi üzerine takibin durduğunu belirterek davalıların itirazının iptaline, takibin devamına, gemi üzerine kanuni rehin hakkı tanınması ile geminin sicil kaydına tedbir konulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar vekili;; davacının kıyısal seferlerde çalışmakta iken kendisine okyanus aşırı sefer yapan gemilerde çalışma fırsatı verilmiş ise de ilk seferinde gemi adamlarıyla birçok sorun yaşadığını ve müvekkilinin zararlarının oluşmasına sebebiyet verdiğini, bu nedenle Türkiye"ye geri çağrılarak kendisine eskiden olduğu gibi yakın kıyısal sefer yapan.... .. gemisine geçmesinin istendiğini, kendisinin bu teklifi kabul etmeyerek işten ayrıldığını, daha düşük ücret teklifinin bulunmadığını, sözleşmenin karşı tarafça ihlal edildiğini savunarak davanın reddini istemiş, karşı davada ise; davacının yönetim yetersizliği ve tecrübesizliği nedeniyle gemi personelleri ile yaptığı kavgalar sonucu iki personelin
Türkiye"ye dönmeleri nedeniyle müvekkilinin 5.000, ABD Doları zararının oluştuğunu, yine seyrüsefer esnasında pirinç yüklü geminin ambarlarının düzenli ve gerektiğinde havalandırılmaması nedeniyle de pirinç emtiasının hasarlandığını, bunun bedelinin de 32.000, ABD Doları olduğunu, pirinç yükünün tahliyesinden sonra limandan ayrılmadan önce gemide gerekli kontrolleri yapmadan hareket edildiğinden gemide iki adet kaçak yolcu tespit edildiği ve geminin tekrar geri dönüşü sebebiyle acente masrafları, yakıt parası ve 24 saatlik gün kaybı dikkate alınarak 10.000, ABD Doları zararlarının oluştuğunu ileri sürerek toplam 47.000, ABD Doları zararın şimdilik 13.000, ABD Dolarlık kısmının ticari faiziyle birlikte karşı davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece; toplanan delillere, benimsenen bilirkişi görüşlerine ve tüm dosya kapsamına göre; davacı gemi adamının istihdam edildiği ... isimli kuru yük gemisinin donatan ve işleteninin 1 nolu davalı olduğu, hizmet sözleşmesinin davacı ile 1 nolu davalı arasında yapıldığı, sözleşme tarihinin 04/07/2010, süresinin 6 ay ve davacının kaptan olarak 8.000, ABD Doları maaşla görev yapacağının kararlaştırıldığı, davacının 07/07/2010 tarihinde gemiye katıldığı ve 24/09/2010 tarihinde gemiden ayrıldığı, bu durumun hizmet sözleşmesi, ayrılış ordinosu ve tanık anlatımları ile uyumluluk gösterdiği, davacının 04/07/2010 sözleşme tarihi ve 24/09/2010 ayrılış tarihi arasında 2 ay 20 gün, toplamda 80 gün gemide çalıştığı, sözleşme süresinin 6 ay, toplamda 180 gün olması göz önüne alındığında 80 gün çalışılan süre çıkarıldıktan sonra davacının 100 bakiye gün alacağının bulunduğu, bunun da 8.000, ABD Doları aylık maaşı ile yapılan hesaplamasında 26.666, ABD Doları olarak hesaplandığı, davacı gemi adamının 24/11/2010 tarihinde dava dışı ... Denizcilik firmasından.... isimli gemisinde çalışması nedeniyle 2 aylık sürede çalışmadığı görüldüğünden 16.000, ABD Doları bakiye ücret alacağı bulunduğu,davacı kaptan olarak gemide çalıştığından gemi adamı alacakları sahibi lehine gemi alacaklısı ve buna bağlı kanuni rehin hakkı bahşettiği, davalıların temerrüde düştüğü ispat edilemediği gerekçesiyle 16.000,- ABD Doları bakiye ücret alacağına dava tarihinden itibaren kamu bankalarınca ABSD Dolarına verilen en yüksek yıllık faiz oranı tahakkuku ile fiili ödeme günündeki ... efektif satış kuru TL karşılığının 1 nolu davalı işverenden tahsili ve alacak ile ferilerini karşılayacak biçimde de 2 nolu davalının maliki olduğu gemi üzerine kanuni rehin hakkı tanınmasına, alacağın likit ve hesaplanabilir bulunması nedeniyle % 40 icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmiştir.
Taraf vekilleri; kararı ayrı ayrı temyiz etmişlerdir.
1- Davalılar-karşı davacılar vekilinin temyiz dilekçesi davacı-karşı davalı ... vekiline 21.06.2012 günü tebliğ edilmiş ve hüküm yasal temyiz süresi geçirildikten sonra 05.07.2012 tarihinde katılma yolu ile temyiz edilmiştir. Aynı Yasa’nın 432/4"ncü maddesine göre süresinden sonra yapılan temyiz istemleri hakkında mahkemece bir karar verilebileceği gibi 01.06.1990 gün 3-4 sayılı İBK uyarınca Yargıtay da bu konuda bir karar verebileceğinden davacı-karşı davalı ... vekilinin temyiz isteminin süre yönünden reddine karar vermek gerekmiştir.
2- Davalılar-karşı davacılar vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine gelince; Deniz İş Kanunu’nun 46"ncı maddesi uyarınca, “Bu kanun kapsamına giren gemi adamlariyla bunların işveren veya işveren vekilleri arasında bu kanundan veya hizmet aktinden doğan davalar hakkında, 5521 sayılı Kanun hükümleri uygulanır. Hizmet aktinde ayrıca bir hüküm yoksa dava geminin bağlama limanında iş davalarını bakmaya yetkili mahkemede görülür”.
Deniz İş Kanunu 1. maddesinin 1. fıkrası uyarınca, bir geminin Deniz İş Kanunu"nun kapsamına girebilmesi için denizlerde, göllerde ve akarsularda çalıştırılması, bu geminin Türk Bayrağı taşıması, geminin yüz ve daha yukarı grostonilatoluk olması gerekir. Maddenin 2. Fıkrasına göre de:
a) Aynı işverene ait gemilerin grostonilatoları toplamı yüz veya daha fazla olduğu takdirde, bu gemilerle, bu gemilerde çalışan ve çalıştıranlar Deniz İş Kanunu hükümlerine tabi olacaklardır.
b) İşverenin çalıştırdığı gemi adamı sayısı beş veya daha fazla bulunduğu takdirde başka bir şart aranmaksızın, başka bir anlatımla geminin grostonilatosuna bakılmaksızın, bu gemi Deniz İş Kanunu kapsamına giren bir işyeri olacaktır.
Gemi yabancı ülke bayrağı taşıyor veya gemi Türk bayraklı olsa dahi yüz grostonalitonluk değilse ya da diğer belirtilen istisnai şartları taşımıyor ise bu gemide çalışanlar hakkında Deniz İş Kanunu uygulanamaz. Taşıma işinde çalışan bu gemideki işçiler de 4857 sayılı İş Kanunu kapsamı dışında kaldığından, haklarında Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.
Dosya içeriğine göre, kaptan olan davacı-karşı davalının gemi adamı olduğu ve davalılar-karşı davacıların işleteni ve maliki olduğu.... isimli kuru yük gemisinde çalıştığı, geminin Türk bayrağı taşıdığı ve 100 grostonilatonun üzerinde olduğu anlaşılmaktadır.
Somut bu hukuki ve maddi olgulara göre; Deniz İş Kanunu’nun 1. maddesi uyarınca uyuşmazlığa Deniz İş Kanunu hükümlerinin uygulanması gerekmekte olup, Deniz İş Kanunu"nun 46. maddesi uyarınca da uyuşmazlığın çözümünde İş Mahkemeleri görevlidir. Görev kamu düzenine ait olduğundan resen dikkate alınmalıdır. Bu itibarla, mahkemece görevsizlik kararı verilmesi gerekirken, işin esasına girilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir.
2- Bozma sebep ve şekline göre davalılar-karşı davacılar vekilinin esasa yönelik temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı- karşı davalı ... vekilinin temyiz isteminin REDDİNE, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle yerel mahkemenin kararının BOZULMASINA, (3) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalılar-karşı davacılar vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, ödedikleri temyiz peşin harcın istekleri halinde temyiz eden taraflara ayrı ayrı iadesine, 22/01/2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.