BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 5. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 9. İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin 24.03.2014 - 23.02.2016 tarihleri arasında Azerbaycan’da bulunan işyerinde davalı şirketler bünyesinde topograf olarak çalıştığını, yemek ve konaklama ihtiyacının işverence karşılandığını, ilk üç ay 3.000,00 USD ücretle çalıştığını, sözleşmenin ihbar sürelerine uyulmadan feshedildiğini, hafta tatilleri ile genel tatil günleri dahil sabah 07.00 akşam 21.00-22.00 saatleri arasında çalıştığını ileri sürerek, kıdem ve ihbar tazminatı, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ve genel tatil ücretinin davalılardan tahsilini istemiştir.
Davalılar Cevabının Özeti:
Davalılar ... Grup İnş Nak. Mad. İth. İhr. San ve Tic. A.Ş, ... İnş. Dan. Oto. İç ve Dış Tic. A.Ş ve ... vekili, davacının 30.03.2015-31.12.2015 tarihleri arasında müvekkili ... A.Ş."nin Azerbaycan işyerinde çalıştığını, işyerini terkettiğini, iddia konusu dönemde başka işyerlerinde de çalışmaları olduğunu, çalışma saatlerinin 08.00-17.00 arasında olup 1 saat ara dinlenmesi verildiğini, Azerbaycan işyerinde işin mahiyeti gereği fazla çalışma nedeniyle ücrete ilaveler yapıldığından daha yüksek ücret ödendiğini, genel tatil günlerinde çalışma olmadığını, yıllık ücretli izinlerinin kullandırıldığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı ... tarafından cevap dilekçesi sunulmamıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu :
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince, davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun kabulü ile Hukuk Muhakemeleri Kanunu 353/1-b.2 maddesi gereğince İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu :
Kararı, davalılar vekilleri temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, belgelere ve tüm dosya kapsamına göre; davalıların aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının fazla çalışma ücretini hak edip etmediği noktasında toplanmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları, delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
Diğer taraftan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun “Hakimin Davayı Aydınlatma Ödevi” başlıklı 31. maddesine göre, "Hakim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir, soru sorabilir, delil gösterilmesini isteyebilir.""
Somut olayda; davacı vekili müvekkilinin davalı işverenlere ait Azerbaycan’da bulunan işyerinde topograf olarak haftanın yedi günü sabah 07.00 ile akşam 21.00-22.00’a kadar çalıştığını ileri sürerek fazla çalışma ücreti talebinde bulunmuştur. İlk Derece Mahkemesi tarafından itibar edilen bilirkişi raporunda davacı tanık anlatımları dikkate alınarak ve 1,5 saat ara dinlenmesi mahsup edilerek davacı iddiası gibi haftanın yedi günü çalışma olgusunun kabulüyle 35 saat üzerinden fazla çalışma ücreti hesaplanmıştır. Davalılar vekillerinin istinaf başvurusu üzerine Bölge Adliye Mahkemesi tarafından fazla çalışma ücreti hesabında ara dinlenmesinin 2 saat kabul edilmesi gerektiği belirtilerek ve davacının iki haftada bir hafta tatili kullandığı kabul edilerek haftalık ortalama 28,25 saat üzerinden fazla çalışma ücreti hesaplanmış ve İlk derece mahkemesi kararının bu yönden kaldırılmasına karar verilerek yeniden hüküm kurulmuştur. Bölge Adliye Mahkemesi tarafından davacının fazla çalışma ücreti yönünden yapılan değerlendirme yerinde olmakla birlikte, hakimin davayı aydınlatma görevi kapsamında davalı işyerindeki yol yapım işinin mahiyeti ve davacının topograf olarak sahada çalışma olgusu dikkate alındığında davacının her mevsim aynı şartlarda çalışıp çalışmadığı, mevsim farklılığı nedeniyle çalışma gün ve saatlerinde değişiklik olup olmadığı açıklığa kavuşturulmadan karar verilmesi hatalıdır. Mahkemece gerekirse davacı tanıkları da yeniden dinlenmek ve bu husus açıklığa kavuşturularak sonucuna göre karar verilmesi gereklidir.
3-Ödeme itirazı yargılamanın her aşamasında ileri sürülebilir. Kural olarak, yargılama aşamasında sunulmayan deliller, temyiz veya karar düzeltme aşamasında sunulamazlar. Bu kuralın tek istisnası, dayanılıp sunulan delilin o davaya konu olan borcu kesin olarak ortadan kaldıran bir nitelik taşımasıdır. Borcun ödendiğini gösteren makbuz veya ibraname bu istisnanın tipik örneğidir. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 27.01.2010 tarih 2009/9-586 esas-2010/31 karar sayılı kararı )
Somut olayda, davalılar vekili temyiz aşamasında bir kısım para makbuzu ve genel tatil günlerinde çalışma yapılmadığına ilişkin resmi yazışma örneklerini dosyaya ibraz etmiştir. Para makbuzlarının bir kısmında “mesai ücreti” açıklaması da bulunmaktadır. Saptanan bu durum karşısında ve yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulduğunda, işverence ibraz edilen belgeler mahkemece değerlendirilerek imzası ve içeriği bakımından davacı taraftan diyecekleri sorulup, gerekirse tercüme de ettirilerek sonuca gidilmesi gerekmektedir. Sözü geçen belgelerin değerlendirilebilmesi için kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgililere iadesine, 03.03.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.