MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ


Taraflar arasında görülen davada ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen 08/01/2013 tarih ve 2011/677-2013/3 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, davacının hamili olduğu çek ilgili bankaya ibraz edildiyse de çek arkasına ibraz tarihinin yazılmadığını, TTK"nın 720/2 maddesine göre ibrazın geçerli olabilmesi için bu hususun saptanmasının zorunlu olduğunu, çek yönünden, hamil, cirantalar, keşideci ve diğer çek borçlularına karşı müracaat hakkını yitireceğinden ve taraflar arasında temel ilişki de bulunmadığından TTK"nın 730. maddesi yollamasıyla TTK"nın 644. maddesinde düzenlenen sebepsiz iktisap hükümlerinin uygulanmasının gerekeceğini ileri sürerek, bankanın kusuruyla tahsil edilemez hale gelmiş çek bedeli bakiyesi 4.000,00 TL"nin temerrüt faizi ile birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davalı bankaya atfedilecek bir kusur oladığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre, TTK"nın 720/3.maddesi gereği karşılıksız işlemine tabi tutulan çek"in arkasına ibraz tarihi yazılmadığı taktirde hamilin çeke dayalı müracaat haklarını kullanamayacağı, davacının çeki ciro yoluyla elde etttiği, davacının zararının varlığından söz edebilmek için davacının cirantaya karşı temel ilişkiye dayanarak işlemde bulunması gerektiği, oysa davacı tarafından dava konusu çek"i ciro yoluyla devraldığı kişiye karşı dava ya da takip işlemi yapılmadığı, ayrıca davacının çek keşidecisine karşı itiraz edilmeksizin icra işlemlerini yapabildiği, dava konusu çek ile ilgili TTK 720/3.maddesine uygun işlem yapılmış olsa idi de davacının bu şekilde icra işlemi yapabileceği, dava konusu işlemin yalnızca takibin şekli açısından bir fark yarattığı, borçlu tarafından itiraz edilmemesi sebebiyle de davacının bu açıdan bir zararının söz konusu olmadığı, davacı tarafından karşılıksız çek keşide etme suçu sebebiyle yürüyen soruşturmada verilen kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin karara itiraz edilmediği gibi, sözkonusu şikayet hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılmış olması halinde davacının zarara uğrayacağına ilişkin bir delilin de bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, bankacılık işleminden kaynaklanan tazminat istemine ilişkin olup, davacının hamili olduğu çekin bankaya ibraz edilmesine rağmen ibraz tarihinin yazılmaması sebebiyle tahsil edilemediği ileri sürülerek, çek bedeli bakiyesinin tahsili istenmiş, yukarıda yazılı özetten de anlaşılacağı üzere mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Çekin hamili, ciranta veya cirantalara başvurup ciro bedelini onlardan alabilir. Çeki ödeyen cirantanın, muhatap bankaya, keşideciye veya kendisinden önceki cirantalara başvurabilmesi için, çekin yetkili hamili durumuna girmesi gerekir. Bunu sağlamanın bir yolu hamilin çeki, ödeyen cirantaya ciro etmesi (dönüş cirosu - geriye doğru ciro) dir. Dönüş cirosu ile birlikte ciranta tekrar yetkili hamil durumunu kazanır. Bir çekin birkaç kişiye ciro edilmesi halinde son hamil çeki cirantalardan kime dönüş cirosu ile ciro ederse, o ciranta geriye doğru çek borçlularına başvurabilir. Ciro silsilesine göre borçluya karşı müracaat sorumlusu durumunda olan alacaklının çeki geriye ciro yoluyla alması ve başkalarına ciro etmesi mümkün ise de bu şekilde ciro ile çeki devir aldıktan sonra kendisinin sorumlu olduğu kimselere müracaat borçlusu olarak başvurması mümkün değildir. Zira geriye ciro ile çeki devralan ciranta çeki devretmeden önceki duruma girer ve bu şekilde kimlere başvurma hakkı varsa ancak onlara karşı takip yapma imkanına kavuşur. (Seza Reisoğlu, Türk Hukukunda Ve Bankacılık Uygulamasında Çek, s.169).
Dava konusu çek hamiline düzenlenmiş olup, keşidecisi ...."dır. İlk ciranta davacı olup, sonraki ciranta ... ise de .... çeki yeniden davacıya ciro etmiştir. Davacıya yapılan bu geriye ciro nedeniyle kambiyo senedine dayalı olarak davacının ...."in sorumluluğuna gitmesi mümkün bulunmamaktadır. Davacı tarafından sadece çek keşidecisine başvurulabilecek olup davacı tarafından keşideci aleyhine kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip yapılmış, keşidecinin borca yeter haczi kabil menkul malının olmadığı tespit edilmiş, böylece keşideciye yapılan takip sonuçsuz kalmıştır. Dolayısıyla; mahkemenin davacının zararının varlığından söz edebilmek için davacının cirantaya karşı temel ilişkiye dayanarak işlemde bulunması gerektiği, oysa davacı tarafından dava konusu çek"i ciro yoluyla devraldığı kişiye karşı dava ya da takip işlemi yapılmadığı gerekçesi doğru değilse de ve hamiline yazılı dava konusu çekin ödeme için ibrazında karşılığının olmadığı belirtilmesine rağmen ibraz tarihinin yazılmaması sebebiyle bankanın kusurundan söz edilebilirse de; çeke ibraz tarihinin yazılmaması sebebiyle davacının zarara uğradığı dosyadaki delillerle ispat edilememiş, ibraz tarihinin yazılmamış olmasıyla davacının zararı arasındaki illiyet bağı kurulamamıştır. Bu suretle, mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen karar sonucu itibariyle doğru bulunduğundan 6100 Sayılı HMK.nın Geçici 3. maddesi delaletiyle, 1086 Sayılı HUMK"un 438. maddesinin son fıkrası uyarınca kararın gerekçesi düzeltilmek suretiyle onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile HUMK"un 438/son maddesi uyarınca kararın gerekçesi düzeltilerek ONANMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 22.01.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.