Danıştay 6. Daire 2019/14508 Esas 2020/11714 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/14508
Karar No : 2020/11714

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
DİĞER DAVALI İDARE : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- … Odası
VEKİLİ : Av. …
2- …
3- … Çevre ve Kültür Derneği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 22.10.2014 tarih ve E.2012/2623, K.2014/3106 sayılı bozma kararına uyularak dava konusu işlemin iptali yolunda ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca (TOKİ) hazırlanarak İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisince onaylanan 1/1000 ölçekli … Toplu Konut Alanı Revizyon Uygulama İmar Planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; 14.08.2009 ve 12.07.2010 tarihinde onaylanan uygulama imar planları ile dava konusu uygulama imar planında önceden tespit edilen hukuka aykırılıkların giderilmemiş olduğu, dava konusu 22.03.2007 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli … Toplu Konut Alanı Revizyon Uygulama İmar Planı ile ortalama hane büyüklüğü, öngörülen nüfus yoğunluğu gibi bir kısım yönlerden getirilen fonksiyonların planlama tekniklerine, şehircilik ilkelerine, kamu yararına uygun olmakla birlikte, planda öngörülen donatı alanlarının kullanım biçimlerine göre özellikle sağlık ve ilköğretim alanı açısından yapılan düzenlemelerin, standartların altında olduğu, yine planda öngörülen donatı alanlarının yer seçimi yönüyle bilhassa sağlık alanının kısmen enerji nakil hattı üzerinde kalmasının planlama ve şehircilik ilkelerine aykırı olduğu sonucuna varılarak dava konusu uygulama imar planının iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Temyize konu kararın bozulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… Toplu Konut Alanına ilişkin olarak Türkiye Emlak Bankası A.Ş tarafından … Projesi'nin doğu ve batı bölgelerini kapsayan 23.07.1990 tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile bu bölgede uygulamalara başlandığı, doğu bölgesindeki konut alanlarının etaplar halinde tamamlandığı, … projesi alanının Emlak Bankası mülkiyetinden Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş mülkiyetine geçtiği, TOKİ iştiraki olan Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş tarafından 2004 yılında henüz yapılaşmamış kısımlarla ilgili olarak 29.04.2004 tarihinde onaylanan imar planının Danıştay Altıncı Dairesi tarafından yetki yönünden yürütmesinin durdurulmasına karar verildiği, daha sonra TOKİ'nin başvurusu üzerine bu alanın toplu konut alanı olarak ilan edildiği, TOKİ Başkanlığı iştiraki Emlak Konut GYO A.Ş. tarafından hazırlanıp İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisince onaylanarak 07.05.2007 tarihinde askıya çıkarılan 22.03.2007 onay tarihli 1/1000 ölçekli … Toplu Konut Alanı Revizyon Uygulama İmar Planının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Öte yandan, uyuşmazlığa konu alanda, 15/02/2008 tarihinde onaylanan … Toplu Konut Alanı 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planı değişikliği ile … Toplu Konut Alanı 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planı değişikliğinin yapıldığı, 14/08/2009 tarihinde de 1/5000 ölçekli … Toplu Konut Alanı Doğu Bölgesi Nazım İmar Planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının onaylandığı, alanda Toplu Konut İdaresi tarafından hazırlanan ve İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin 18.06.2010 tarihli kararıyla kabul edilip 12.07.2010 tarihinde onaylanarak 21.07.2010 tarihinde TOKİ tarafından askıya çıkarılan … Toplu Konut alanı Doğu Bölgesi 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planının bulunduğu dosya içeriğinden görülmektedir.
Diğer taraftan, görülmekte olan uyuşmazlıkta ... İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E…., K…. sayılı karar ile 15.02.2008 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli … Toplu Konut Alanı Revizyon Uygulama İmar Planıyla dava konusu 22.03.2007 onay tarihli 1/1000 ölçekli planın yürürlükten kaldırıldığı gerekçesiyle dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, bu karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Dairesinin 28/12/2009 tarih ve E.2009/9869, K.2009/12824 sayılı kararıyla bozulmasına karar verilmesi üzerine ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile ilk kararında ısrar edilmiş, ısrar kararı Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 22/10/2014 tarih ve E:2012/2623, K:2014/3106 sayılı kararı ile bozulması üzerine ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile de dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 22/10/2014 tarih ve E:2012/2623, K:2014/3106 sayılı kararında "dava konusu 22/03/2007 tarihinde onaylanan imar planı ile bu planda değişiklik yapan 15/02/2008 tarihinde onaylanan imar planının kapsadığı alanların birbirinden farklı olduğu, uygulama imar planının tümüyle yürürlükten kaldırılmadığı, öte yandan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığınca verilen temyize cevap dilekçesinde, anılan bölgenin tümünü kapsayan alanda daha sonradan 14/08/2009 tarihli yeni bir plan yapıldığının belirtildiği, taşınmazların dava konusu edilen imar planındaki kullanım durumu ile sonraki imar planındaki kullanım durumu aynı ise, davacı açısından davanın konusuz kaldığından söz edilemeyeceği, bu itibarla, dava konusu 22/03/2007 tarihinde onaylanan planla bu planda değişiklik yapan 15/02/2008 tarihinde onaylanan planın kapsadığı alanların birbirinden farklı olduğu, diğer taraftan, 14/08/2009 tarihli yapılan planlamaya ilişkin olarak yukarıda yer verilen açıklama doğrultusunda mahkeme tarafından herhangi bir inceleme ve değerlendirme yapılmamış olması" gerekçesiyle İdare Mahkemesinin ısrar kararının bozulmasına karar verildiği görülmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
2985 sayılı Toplu Konut Kanununun 5162 sayılı Kanunla değiştirilen 4. maddesinde; "Başkanlık, gecekondu dönüşüm projesi uygulayacağı alanlarda veya mülkiyeti kendisine ait arsa ve arazilerden konut uygulama alanı olarak belirlediği alanlarda veya valiliklerce toplu konut iskân sahası olarak belirlenen alanlarda çevre ve imar bütünlüğünü bozmayacak şekilde her tür ve ölçekteki imar plânlarını yapmaya, yaptırmaya ve tadil etmeye yetkilidir. Bu plânlar, büyükşehir belediye sınırları içerisinde kalan alanlar için büyükşehir belediye meclisi tarafından, il ve ilçe belediye sınırları ile mücavir alanları içerisinde kalan alanlar için ilgili belediye meclisleri tarafından, beldelerde ve diğer yerlerde ilgili valilik tarafından, plânların belediyelere veya valiliğe intikal ettiği tarihten itibaren üç ay içerisinde aynen veya değiştirilerek onaylanması suretiyle yürürlüğe girer. Üç ay içerisinde onaylanmayan plânlar Başkanlık tarafından re'sen yürürlüğe konur. Başkanlık kanundaki görevleri çerçevesinde gerçek ve tüzel kişilere ait arazi ve arsaları ve bunların içerisinde veya üzerinde bulunan her türlü eklenti ve yapıları kamulaştırmaya yetkilidir. Başkanlık tarafından yapılacak kamulaştırmalar, 04.11.1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasındaki iskân projelerinin gerçekleştirilmesi amaçlı kamulaştırma sayılır." hükmü yer almaktadır.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 5.maddesinde; nazım imar planı, "varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanılış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemleri ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen plan", uygulama imar planı ise, "tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım plan esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli uygulama etapları ve diğer ayrıntıları ile gösteren plan" olarak tanımlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
1- 14.8.2009 onay tarihli 1/5000 ölçekli … Toplu Konut Alanı Doğu Bölgesi Nazım İmar Planı ile 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karar ile "uyuşmazlık konusu imar planlarının 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planına uygun olduğu, ve getirilen fonksiyonlarının üst ölçekli plan ve şehircilik ilkeleri ile çelişen bir yönünün bulunmadığı" gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar Danıştay Altıncı Dairesinin 23/09/2020 tarih ve E:2019/1790 K:2020/8112 sayılı kararı ile "15.2.2008 onay tarihli, " ... Toplu Konut Alanı 1/5000 ölçekli Revizyon İmar Planı Değişikliği ile ... Toplu Konut Alanı 1/1000 ölçekli Revizyon Uygulama İmar planın değişikliğinin iptali yolundaki .... İdare Mahkemesinin ... günlü, E:..., K:… sayılı kararı Danıştay Altıncı Dairesinin 10.06.2012 günlü, E:2010/1459, K:2012/3262 sayılı kararıyla "bu durumda, dava konusu imar planlarının kapsadığı bölgenin, yukarıda belirtilen meclis kararları ile kabul edilen revizyon imar planları sonucu üç ayrı planlama bölgesine ayrıldığı anlaşılmış olup; oluşan yeni durumun, dava konusu revizyon imar planlarına etkisinin, plan hiyerarşisi açısından yürürlükte bulunan 1/100.000 ölçekli İstanbul İl Çevre Düzeni Planına olan uyumunun, kamu yararı, şehircilik ilkeleri ve hukuka uygunluğunun bilirkişilerden ek rapor alınmak suretiyle değerlendirilerek uyuşmazlık konusu işlem hakkında yeniden bir karar verilmesi gerektiği" gerekçesiyle bozulmuştur. Diğer taraftan alanın 1/100.000 ölçekli İstanbul İl Çevre Düzeni Planında 1. Derece Merkez olarak belirlendiği, söz konusu planın iptali istemiyle TMMOB Mimarlar Odası İstanbul … Şubesi tarafından .... İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında açılan davanın … tarihli E:…, K:… sayılı kararla reddine karar verilmiş ise de, bu kararın da Danıştay Altıncı Dairesinin 30.03.2012 günlü, E:2011/2154, K:2012/1423 sayılı kararıyla bozulduğu görülmektedir. Belirtilen yargı sürecine göre idare Mahkemesince öncelikle, sözü edilen yargı kararlarının gözönünde bulundurulması suretiyle uyuşmazlığın değerlendirilmesi gerektiği" belirtilerek bozulmasına karar verilmiştir.
2- 14/08/2009 onay tarihli 1/5000 ölçekli ... Toplu Konut Alanı Doğu Bölgesi Nazım İmar Planı ile 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının iptali istemiyle açılan davada, ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile alanda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının … tarih ve … sayılı kararı ile ... Toplu Konut Alanı Finans Merkezi Doğu Bölgesi 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı revizyonunun onaylandığı, dava konusu planların artık yürürlükte olmadığı sonucuna varılarak konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, bu karar Danıştay Altıncı Dairesinin 23/09/2020 tarih ve E:2019/1790 K:2020/8112 sayılı kararı ile "yapılan plan revizyonları ile dava konusu planla getirilen kullanımların devam ettiği ve dava konusuz kalmadığından, Dairemizin 18/09/2012 tarih ve E:2012/2288; K:2012/4276 sayılı bozma kararı dikkate alınarak inceleme yapılıp karar verilmesi gerektiği" gerekçesiyle bozulmuştur.
3- Toplu Konut İdaresi tarafından hazırlanan ve İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin 18.06.2010 tarihli kararıyla kabul edilen ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanınca 12.07.2010 tarihinde onaylanarak 21.07.2010 tarihinde TOKİ tarafından askıya çıkarılan ... Toplu Konut Alanı Doğu Bölgesi 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planının ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planının 4, 5, 6, 8, 16, 20, 21 ve 22 sayılı plan notlarının iptali istemiyle açılan davada; ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş, Dairemizin 18/11/2019 tarih ve E:2019/19914 K:2019/11427 sayılı kararı ile bu kararın 12.07.2010 tarihli ... Toplu Konut alanı Doğu Bölgesi 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli Uygulama imar planının fonksiyon yönünden bozulmasına, 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planının 4, 5, 6, 8, 16, 20, 21 ve 22 sayılı plan notları yönünden onanmasına karar verilmiştir.
4- 12.07.2010 tarihli ... Toplu Konut Alanı 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planının iptali istemiyle açılan davanın reddi yolunda ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karar Dairemizin 18/11/2019 tarih ve E:2014/8105 K:2019/11428 sayılı kararı ile onanmıştır.
Belirtilen yargı kararları arasında maddi ve hukuki bağlantı bulunduğundan söz konusu dosyaların birlikte incelenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, İdare Mahkemesince, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca hazırlanarak İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisince onaylanan dava konusu 1/1000 ölçekli ... Toplu Konut Alanı Revizyon Uygulama İmar Planı hakkında, dayanağını teşkil eden 1/5000 ölçekli ... Toplu Konut Alanı Revizyon Uygulama İmar Planının iptali istemiyle açılan davalarda verilecek karara göre yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu .... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4- 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 30/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.