MAHKEMESİ : Türkeli Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 02/05/2014
NUMARASI : 2011/171-2014/52

Taraflar arasındaki geçit hakkı davasından dolayı mahal mahkemesinden verilen yukarıda gün ve sayısı yazılı hükmün; Dairemizin 24.03.2015 gün ve 2014/12107 E.- 2015/3205 K. sayılı ilamı ile bozulmasına karar verilmişti. Süresi içinde davalılar vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosya içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davalılar, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmü, davalılar vekili temyiz etmiştir.
Davalılar vekilinin temyizi üzerine, Dairemizin 24.03.2015 günlü ve 2014/12107 Esas, 2015/3205 Karar sayılı ilamı ile hükmün onanmasına karar verilmiştir.
Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir.
Geçit tesisi davalarında başlangıçta davacı tarafından öngörülemediğinden dava dilekçesinde talep edilen yer dışındaki güzergahlardan da geçit kurulması gerekebilir. Bu güzergah üzerindeki taşınmazların maliklerine dava dilekçesi ile husumet yöneltilmemiş olması kabul edilebilir bir yanılgıya dayandığından 6100 sayılı HMK’nun 124. maddesi gereğince dürüstlük kuralına aykırı olmayan bu taraf değişikliği talebi kabul edilerek davacının bu kişilerin harçsız olarak davaya katılmalarını sağlamasına imkan verilmelidir.
Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergah saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit kurulan taşınmaz veya taşınmazlar bölünerek kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi mümkün değilse bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
Geçit davalarında uygulanan fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gereğince, yüzölçümü daha büyük olan taşınmazlardan geçit kurulması tercih edilmelidir. Dosya içerisindeki tapu kayıtlarına göre; kuzeydeki 13 sayılı parsel ile güneydeki 20 sayılı parsellerin yüzölçümünün aleyhine geçit kurulan 16 sayılı parselin yüzölçümünden çok fazla olduğu açıkça anlaşılmaktadır.
Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, 2. alternatif olarak gösterilen yerden geçit kurulmasının uygun olmadığı belirtilmemiş; bu konuda bazı tespitlerde bulunularak hangi seçeneğin tercih edileceği konusunda takdir mahkemeye bırakılmıştır. Kaldı ki bilirkişinin belirlediği hususlar, sarı renkle gösterilen 2 no"lu seçenekten geçit kurulmasına engel değildir. 16 sayılı parsel aleyhine, A harfi ile gösterilen yerden geçit kurulması halinde zaten yüzölçümü küçük olan bu parsel ekonomik kullanım bakımından daha fazla zarar görecektir. Bu itibarla mahkemece, sarı renkle gösterilen 1 no"lu alternatif ve 20 sayılı parselin B ile gösterilen kısmından sonra 16 sayılı parseli çevreleyen kısmından geçilmek suretiyle güneydeki yola ulaşacak şekilde diğer alternatif incelenerek en uygun seçenekten geçit kurulmalıdır.
Belirtilen hususlar gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmediğinden bu yöne ilişkin yerinde görülen karar düzeltme itirazlarının kabulü ile hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda yazılı nedenlerle, davalılar vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 24.03.2015 günlü ve 2014/12107 Esas, 2015/3205 Karar sayılı onama ilamının KALDIRILMASINA, hükmün BOZULMASINA, karar düzeltme harcının istek halinde yatırana iadesine, 07.10.2015 tarihinde oybirliği ile karar verildi.