MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

DAVA :Davacı, 2822 Sayılı Yasa 15. Madde vd. hükümleri gereği,
Çalışma Bakanlığının 09.Ekim 2009 gün ve B. 13.0.ÇGM- 140-01 33555 (048001)
sayılı yetki tespitine ve belgesine itiraz ve anılan yetkinin iptaline karar verilmesini
istemiştir.
Yerel mahkeme, yetkisizlik kararı vermiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı vekili , işyerinde Çelik , metal işleme, üretme vb. buna bağlı işkolu faaliyeti bulunmadığını, işyerinde madenciliğe dayalı ve bunun işlenmesine ilişkin üretim olduğunu ,bu nedenle işkolu açısından ilgili ve yetkili olması gereken sendikanın Çelik-İş Sendikası olmayıp; madencilik işkolunda faaliyet gösteren sendika olması gerektiğini, Yetki belgesinde belirtilen işçi ve üye sayısının da fiili duruma uygun olmadığını, gerçek oranın yasanın aradığı oranın altında olduğunu belirterek Çalışma Bakanlığının 09 Ekim 2009 gün ve B.13.0.ÇGM-140-01 33555 (048001) sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini ve işyerinin 2 No" lu "Madencilik İşkolu"na girdiğinin tespitine,karar verilmesi gerektiğini iddia etmiştir.
Davalı ... cevap dilekçesinde; davanın yetkili mahkemede açılmadığını , davacının işkoluna ve yetki tespitine itiraz ettiğini , İşkolu tespitine itiraz davalarının şirket merkezinin bulunduğu yer mahkemesinde açılması gerektiğini , şirket merkezinin Ankara olduğunu , ayrıca davacının işkolu tespiti konusunda başvurusu olmadığını , 2821 sayılı kanunun 4. maddesi gereği işyerinin hangi işkoluna girdiğinin tespiti için tarafların ..."na başvurusu gerektiğini , ayrıca bakanlığa yapılan bildirimler esas alınarak yetki tespiti yapıldığını , belirterek davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Davalı ... cevap dilekçesinde ; davacı firmanın işkolunun , iş kolları Tüzüğünün 13. maddesine giren metal işkolu olduğunu , yetki tespiti sırasında işyerinde çalışan 112 işçiden , 94 tanesinin sendika üyesi olması nedeni ile, çoğunluğun sağlandığını , davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece; işkolu tespitine itiraz davasında davacı şirket merkezinin Ankara"da olması , şirkete bağlı mağazaların ayrı tüzel kişiliği olduğu yönünde herhangi bir iddia bulunmaması, ve bu tür davalarının iş yerinin bulunduğu yer mahkemesinde görülmesi gerektiği gerekçesi ile yetki itirazının kabulü ile mahkemenin yetkisizliğine, dosyanın yetkili ve görevli Ankara nöbetçi iş Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Hüküm süresi içerisinde davacı vekili tarafından; Çelik-İŞ Sendikasının yetki talebinin sadece şirketin... Şubesi olarak faaliyet gösteren, ... Organize Sanayi Bölgesi"ndeki işyeri için olduğunu , davalı bakanlık tarafından da , sadece bu işyerinin işçi sayısı / sendikalı işçi sayısı oranına göre, dava konusu yetki tespitinin yapıldığını, anılan yetkilendirme yazısında ilgili Bölge Müdürlüğü olarak belirtilen Adana Bölge Müdürlüğünden başka bir Bölge Müdürlüğü"nün yetki alanına giren toplu iş sözleşmesi talebi de olmadığına göre, Ankara mahkemelerinin yetkili olduğunun belirtilmesinin hukuken yerinde olmadığını ,şirketin merkezi Ankara olmasına karşın, İskenderun"da bulunan fabrika işyeri dışında toplu sözleşmeye konu yapılabilecek bir işyeri bulunmadığını ,asıl işin İskenderun’ da görüldüğünü belirterek kararı temyiz etmiştir.
Taraflar arasında davaya konu işyerinin hangi işkoluna girdiği ,davalı sendikanın işyerinde toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkili olup olmadığı ve davaya bakmaya yetkili mahkeme konularında uyuşmazlık vardır.
Dava dilekçesinden anlaşılacağı şekilde, davacının istekleri arasında yetki tespitin iptali ile birlikte, işyerlerinin İşkolları Tüzüğünün hangi sıra numarasına girdiğinin de belirlenmesi yer almaktadır. Bu halde uyuşmazlıkta 2821 s. Sendikalar Yasasının 4’üncü maddesi de söz konusu olmaktadır. Bu maddeye göre bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yapılır. ...’nın Resmi Gazetede yayınlanan tespit kararına karşı ilgililer 15 gün içerisinde iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkemede dava açabilirler. Olayda davacı işveren bu madde de ön görülen prosedüre uymayan dava açmıştır. Bu halde öncelikle bu işyerlerinin girdiği işkolunun tespiti için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvurmak üzere davacıya mehil vermek ve bu tespit sonucu ön mesele yapılmak ve bunun sonucuna göre işin esasını çözüme kavuşturmak gerekir.
Bundan başka asıl dava çoğunluk tespitine ilişkin olması sebebi ile , yetkili mahkeme çoğunluk tespiti davasına göre belirlenecektir ve 2821 s. Sendikalar Yasasının 4’üncü maddesi prosedürüne uygun işkolu tespiti olmaması sebebi ile ; işkolu tespiti bekletici mesele yapılacaktır. Ancak işkolu tespiti sonucuna göre çoğunluk tespiti davasındaki yetkili mahkeme değişebilecektir. İşkolu tespiti prosedürü tamamlandıktan sonra sonucuna göre ; 2822 s. yasanın 3/2 fıkrasında belirtilen “Bir gerçek ve tüzelkişiye veya bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolunda birden çok işyerine sahip bir işletmede ancak bir toplu iş sözleşmesi yapılabilir. “tanıma uygun aynı işkolunda kurulu birden çok işyerinden oluşan bir işletme olup olmadığı tespit edilmelidir. Kural olarak toplu iş sözleşmesi yapma yetkisi tespiti istenen işyeri veya işyerlerinin bağlı bulunduğu Bölge Çalışma Müdürlüğüne göre, Bakanlık kararına itiraz edilecek mahkeme belirlenir. Ancak bir işverene ait aynı işkolunda birden çok işyerinin oluşturduğu işletme kapsamında yer alan işyerlerinde çoğunlukla ilgili itirazın yapılacağı yere ilişkin 2822 sayılı Yasadaki boşluk, işletme merkezinin bulunduğu yer mahkemesi yetkili sayılarak doldurulmuştur (3451 sayılı Yasa ile değişik TİSGLK. m. 15/1).
Öte yandan ; 2821 sayılı Yasanın 60. maddesinin ikinci fıkrasında; "Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerde asıl işin dahil olduğu işkolundan sayılır..."
denilmektedir. Asıl işin görülmesi bakımından doğrudan doğruya yardımcı olan ve o işi tamamlayan nitelikte işler asıl işe yardımcı işler olarak nitelendirilmektedir. O halde ; işyerlerinden fabrika işyerinde üretim yapılmakta , merkez işyerinde de ise fabrikada çalışan işçiler ve üretilen ürünler ile ilgili muhasebe ve büro işleri görülmekte ise , bu durumda şirket merkezi ile fabrika işyerinde yapılan işlerin aynı işkolunda kurulu ayrı işyerleri olmayıp nitelik itibarıyla birbirini tamamlayan işler olacağından, dolayısıyla merkez işyerinde yapılan işler yardımcı iş niteliğinde olup asıl işin olan fabrika işyerinin girdiği işkolunda sayılması gerekeceğinden, 2822 s. yasanın 3/2 fıkrasında belirtilen aynı işkolunda birden çok işyerine sahip olma koşulu gerçekleşmemiş olacaktır. Dolayısıyla her iki işyerinin işletme kapsamı içinde düşünülmesi mümkün olmayacaktır. Bu durumda yetkili mahkeme işyerine göre belirlenmesi gerekecektir. Asıl işin görüldüğü yer olan fabrika işyerinin bağlı olduğu , Bölge Çalışma Müdürlüğü"nün bulunduğu yer mahkemesi yetkili mahkeme kabul edilecektir.
Özetlenecek olursa ; Davacı işveren 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 4. maddesinde öngörülen prosedüre uymadan dava açmış olduğundan öncelikle işyerinin girdiği işkolunun tespiti ön mesele kabul edilerek anılan yasa hükmünce Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına işkolu tespit başvurusunda bulunmak üzere davacıya süre verilmelidir.
İşkolu tespiti sonucuna göre :
1- İşyerleri işletme kabul edilecek olursa; yani 2822 yasanın 3/2 anlamında aynı işkolunda kurulu farklı işyerlerinin varlığı kabul edilir ise ; yetki tespiti davası 2822 sayılı yasa 15/ 1 uyarınca “....İşletme toplu iş sözleşmesi için itiraz, işletme merkezinin
bulunduğu yerdeki iş mahkemesine yapılır ..” düzenlemesi ile işletme merkezinin bulunduğu yerdeki iş mahkemesinde görülecektir.
2- İşyerleri 2822 yasanın 3/2 uyarınca işletme kabul edilemez ise ; yani ayrı ayrı işkolunda farklı işyerleri olduğu kabul edilir ise ; aynı işkolunda kurulu birden fazla işyerine sahip bir işletme söz konusu olmayacaktır. Bu halde yetki tespiti davası için yetkili mahkeme, başvuru konusu yapılan asıl işin görüldüğü fabrika işyerine göre belirlenecektir , 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev Ve Lokavt Kanununun 15/1 maddesi gereğince bu tür itirazlar işyerinin bağlı olduğu Bölge Çalışma Müdürlüğünün bulunduğu yerdeki iş davalarına bakmakla görevli mahkemede yapılması gerekecektir.
3- Yine işyeri 2822 yasanın 3/2 uyarınca işletme kabul edilemez ise ve fabrika da görülen işler asıl iş , merkez işyerinde görülen iş ise yardımcı iş kabul edilir ise , merkez işyerinin asıl işi tamamlayan bir yapısının bulunması nedeniyle fabrika işyeri ile birlikte tek işyeri oluşturacaktır. Yetki tespiti davası için yetkili mahkeme asıl işin görüldüğü fabrika işyerine göre belirlenecek, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev Ve Lokavt Kanununun 15/1 maddesi gereğince itirazın işyerinin bağlı olduğu Bölge Çalışma Müdürlüğünün bulunduğu yerdeki iş davalarına bakmakla görevli mahkemede yapılması gerekecektir.
Ancak bütün bu tespitlerin yapılabilmesi için bekletici mesele kabul edilecek olan , işkolu tespit kararına ihtiyaç vardır. işkolu tespit başvurusu için süre verilip sonucu beklenmeden , yukarıda açıklandığı şekilde bir değerlendirmeye tabi tutulmadan yazılı şekilde mahkemenin yetkisizliğine dair karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 02.03.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.