Mahkemesi :İş Mahkemesi



Dava, hak sahibi konumunda yer alan davacıya bağlanan ölüm aylığının 5510 sayılı Kanun hükümleri gereğince kesilmesi yönündeki davalı ... işleminin iptali ile aylığın, kesilme tarihi itibarıyla yeniden bağlanması gerektiğinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilâmda açıklanan sebeplerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Hakkında verilen boşanma kararı 06.12.2006 tarihinde kesinleşen davacıya, yaşamını yitiren ve 506 sayılı Kanunun hükümlerine göre hak sahibi kız çocuğu sıfatıyla bağlanan ölüm aylığının boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığının belirlendiği gerekçesiyle davalı kurumca 01.06.2009 tarihinden itibaren kesilerek, yersiz ödendiği ileri sürülen 23.06.2009-22.12.2011 dönemine ilişkin aylıklar yönünden borç tahakkuku işlemi tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağı olan 5510 sayılı Kanunun 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 56. maddesinin 2. fıkrasında, eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıklarının kesileceği, bu kişilere ödenmiş olan tutarların, 96. madde hükümlerine göre geri alınacağı yönünde düzenleme yapılmıştır. Anılan maddeye dayalı açılan bu tür davalarda eylemli olarak birlikte yaşama olgusunun tüm açıklığıyla ve taraflar arasındaki uyuşmazlık konusu dönem yönünden ortaya konulması önem arz etmektedir.
Gelirin/aylığın kesilme tarihi ile Kurumun geri alım (istirdat) hakkının kapsamına ilişkin olarak; eylemli birlikte yaşama olgusunun gerçekleşme/başlama tarihi esas alınarak bu tarih itibarıyla gelir/aylık kesme veya iptal işlemi tesis edilip ilgiliye, anılan tarihten itibaren yapılan ödemeler yasal dayanaktan yoksun/yersiz kabul edilmeli, ancak, söz konusu madde 01.10.2008 günü yürürlüğe girdiğinden, eylemli birliktelik daha önce başlamış olsa dahi maddenin yürürlük günü öncesine gidilmemeli, başka bir anlatımla 01.10.2008 tarihi öncesine ilişkin borç tahakkuku söz konusu olmamalı, böylelikle açıklığa kavuşturulacak yersiz ödeme dönemine ilişkin olarak 5510 sayılı Kanunun 96"ncı maddesine göre uygulama yapılmalıdır. İnceleme konusu 56"ncı maddede, “eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle” ibareleri yer aldığından, birden fazla evlilik ve doğal olarak birden fazla boşanmanın gerçekleşmiş olması durumunda, boşanılan herhangi bir eşle eylemli olarak birlikte yaşama durumunda madde hükmünün uygulanacağı gözetilmelidir.
Yukarıda açıklanan bilgiler ışığında somut olayda; Davacı ve eşinin 31.10.2006 tarihinde anlaşmalı olarak boşandıkları, boşanma ilamında davacı ve eşinin yazılı adreslerinin aynı adres, ....... Cad No: ................sayılı yer olduğu ve davacının maddi yönde herhangi bir talebinin bulunmadığı; Adres Bilgileri Raporuna göre davacı ve eşinin yerleşim yerlerinin, davacının beyanda bulunduğu 14.11.2011 tarihine kadar aynı yer ......... Cad No: .......... sayılı yer olduğu, Kurum denetiminin yapıldığı 12.11.2011 tarihinden sadece iki gün sonra, davacı yeni adres beyan ederek yerleşim yerini değiştirdiği, fakat davacının beyan ettiği yeni adresinde yapılan tahkikat neticesinde tanzim edilen 12.08.2013 tarihli kolluk tutanağı ile davacının 14.11.2011 tarihinde beyan ettiği adreste ............adlı kiracının oturduğu, davacının kayıt altına aldığı adreste fiilen oturmadığı gibi kiralayan malik olduğu, tanzim edilen tutanakla aynı zamanda davacının eşi ve oğlunun ikamet ettiği ................ No: ...........sayılı adresin yakınındaki annesinin yanında kalıp “sürekli” eşi ve oğlunun ikamet ettiği adrese gidip geldiğinin tespit edildiği; 12.11.2011 tarihli Sosyal Güvenlik Denetmeninin hazırlamış olduğu rapor kapsamında ise tarih itibariyle davacının henüz beyanla adresini değiştirmediği eşi ile müşterek olan anılan ........ nolu adrese gidildiğinde, denetmenleri kayıtların aksine davacının eşi değil, bizzat kendisinin karşıladığı ve beyanında denetim tarihi itibariyle boşanmalarının üzerinden yaklaşık 5 yıl geçmiş olduğu halde, 3 yıl önce eşi ile boşandıklarını, eski eşinin denetim yapılan adreste oturduğunu, kendisinin eşi gelince aynı sokaktaki evine gittiğini beyan ettiği, yine Nebahat adlı eltisi olduğu belirtilen şahsında aynı rapor kapsamındaki beyanında, 30 yıldır aynı adreste davacı ve eşinin birlikte yaşadıklarını, maaş alabilmek için evrak üzerinde boşandıklarını söyleyerek, mahkeme huzurunda da aynı yönde yeminli beyanda bulunduğu nazara alındığında; artık tespit edilen hususların davacı yanca ileri sürülen sebeplerle açıklanamayacağı, bu itibarla davalı Kurum tarafından tanzim edilen raporun aksinin ispat edilemediği, 5510 sayılı yasanın 56. ve 96. maddelerine göre ölüm aylığının kesilmesine ilişkin Kurum işleminin yerinde olduğu ,burada davanın reddi gerektiği gözetilmeksizin, mevcut bilgi ve belgelerle örtüşmeyen yanılgılı değerlendirme ile davanın kabulüne karar verilmesi usûl ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
S O N U Ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 22.03.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.