Danıştay 7. Daire 2018/2432 Esas 2020/4983 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/2432
Karar No : 2020/4983

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı adına
… (…) Gümrük Müdürlüğü …
VEKİLİ : Av. … - Aynı adreste

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Tekstil Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı beyannameyle … tarih ve … sayılı dahilde işleme izin belgesi kapsamında geçici olarak ithal edilen eşyanın, işlendikten sonra ihraç edildiğinden bahisle, taahhüt hesabının kapatılmasından sonra, ihracata ilişkin belgelerin gerçeği yansıtmadığının tespit edilmesi ve taahhüt hesabının re'sen müeyyideli olarak kapatıldığının bildirilmesi üzerine, anılan eşyaya isabet eden gümrük vergisi ve katma değer vergisi ile dampinge karşı vergi ve hesaplanan faizin tahakkukuna vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Bozma kararı üzerine, ilgili mevzuat hükümleri uyarınca dahilde işleme rejimi şartlarının ihlali halinde vergilerin takibi konusunda yapılacak işlemin belirlenmesi bakımından teminatların ilgilisine iade edilip edilmediğinin tespitinin gerektiği; teminatların iade edilmemiş olması halinde, öncelikle 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun'un 37., ardından 56. maddeleri uyarınca işlem tesis edileceği; teminatların iade edilmiş olması halinde ise, 6183 sayılı Kanuna göre takibatın mümkün olmaması nedeniyle vergilerin tahakkuk ettirilerek idari itiraz ve sonrasında idari dava açılabilmesine imkan tanınmasının gerektiği, olayda, ihracat taahhüdünün yerine getirildiğinden bahisle taahhüt hesabı kapatılıp, teminatların iade edilmesinden sonra rejim şartlarının ihlal edildiğinin tespiti üzerine anılan eşyaya isabet eden gümrük vergilerinin Gümrük Kanununa göre tahakkuk ettirilerek yükümlüsüne bildirilmesi suretiyle yükümlülerin bu bildirimlere karşı anılan Kanun'un 242. maddesinde öngörülen idari itiraz yollarına başvurabilmelerine ve taleplerinin reddi üzerine de otuz gün içinde dava açabilmelerine olanak tanınması gerekirken rejimin tamamlanması nedeniyle hukuk aleminden kalkan tahakkukların 6183 sayılı Kanun'un 37. maddesine göre bir ay içerisinde ödenmesi aksi takdirde teminatın paraya çevrileceği yolunda tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davaya konu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Dosyanın incelenmesinden, davacı hakkında idarece tesis edilen ilk işlem vade belirlemeye yönelik işlem gibi görünse de, anılan işlemde itiraz yolunun gösterilmesi sebebiyle davacı tarafından Gümrük Kanunu'nun 242. maddesi uyarınca idari itiraz yoluna başvurulduğu, başvurunun esastan incelenmesi suretiyle reddi üzerine de işbu davanın açıldığı anlaşıldığından, ilk işlemin tahakkuk işlemi olarak kabulü gerekmekte olup, bu bağlamda Mahkemece uyuşmazlığın esasının değerlendirilmesi suretiyle karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı beyannameyle … tarih ve … sayılı dahilde işleme izin belgesi kapsamında geçici olarak ithal edilen eşyanın, işlendikten sonra ihraç edildiğinden bahisle, taahhüt hesabının kapatılmasından sonra, ihracata ilişkin belgelerin gerçeği yansıtmadığının tespit edilmesi ve taahhüt hesabının re'sen müeyyideli olarak kapatıldığının bildirilmesi üzerine, anılan eşyaya isabet eden gümrük vergisi ve katma değer vergisi ile dampinge karşı vergi ve hesaplanan faizin tahakkukuna vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 108. maddesinde; serbest dolaşımda olmayan eşyanın, işlem görmüş ürünlerin üretiminde kullanılmasından sonra Türkiye Gümrük Bölgesinden yeniden ihraç edilmesi amacıyla, gümrük vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın ve vergileri teminata bağlanmak suretiyle, dahilde işleme rejimi kapsamında geçici olarak ithal edilebileceği; eşyanın işlem görmüş ürünler şeklinde ihracı halinde, teminatın iade olunacağı; eşyanın bu şekilde dahilde işleme rejiminden yararlanmasına, şartlı muafiyet sistemi denildiği; 238. maddesinin olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde de dahilde işleme rejimine ilişkin hükümlerin ihlali halinde, eşyaya ilişkin gümrük vergilerinin tahsil edileceği; 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 56. maddesinde ise, karşılığında teminat gösterilmiş bulunan amme alacağı vadesinde ödenmediği takdirde, borcun yedi gün içinde ödenmesi, aksi halde teminatın paraya çevrileceği veya diğer şekillerle cebren tahsile devam olunacağının borçluya bildirileceği; yedi gün içinde borç ödenmediği takdirde, teminatın, anılan kanun hükümlerine göre paraya çevrilerek amme alacağının tahsil edileceği hükme bağlanmış; 37. maddesinde de; hususi kanunlarında ödeme zamanı tespit edilmemiş amme alacaklarının Maliye Vekaletince belirtilecek usule göre yapılacak tebliğden itibaren bir ay içinde ödeneceği, bu ödeme müddetinin son gününün amme alacağının vadesi günü olduğu açıklanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bu hükümlere göre; serbest dolaşımda olmayan eşyanın, dahilde işleme rejimi çerçevesinde, Türkiye'de işlenerek veya başka eşyanın üretiminde kullanılarak Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilmek kaydıyla, geçici olarak ithal edilmesi halinde, ithal edilen eşyaya ait vergilerin, kural olarak, giriş sırasında, tahakkuk ettirilmesi; ancak, tahsil edilmeyerek, geçici olarak ithal edilen eşyanın işlem görmüş ürünler şeklinde ihraç edilmesi halinde iade edilmek üzere, 6183 sayılı Kanunda öngörülen teminat türlerine göre teminata bağlanması icap etmektedir.
Öte yandan, dahilde işleme rejimi kapsamında geçici olarak yurda getirilen eşyanın süresinde yurt dışı edilmemesi veya gerçeği yansıtmayan belgelerle yurt dışı edilmiş gibi gösterilmesi suretiyle rejim şartlarının ihlal edilmesi durumunda, eşyaya ait olup, giriş esnasında tahakkuk ettirilerek teminata bağlanmış olan vergilerin takibi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı adına tescilli giriş beyannamesi ile dahilde işleme izin belgesi kapsamında geçici olarak ithal edilen eşyanın, işlendikten sonra ihraç edildiğinden bahisle, taahhüt hesabının kapatılmasından sonra, ihracata ilişkin belgelerin gerçeği yansıtmadığının tespit edilmesi üzerine, taahhüt hesabının re'sen müeyyideli olarak kapatıldığının bildirilmesi sebebiyle, anılan eşyaya isabet eden vergilerin tahakkukuna vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle açılan davada, Mahkemece itiraza konu edilen işlemin alacağın vadesini belirlemeye yönelik olarak tesis edildiğinin kabulü suretiyle karar verildiği anlaşılmıştır.
Olayda, Mahkemece, ihracat taahhüdünün yerine getirildiğinden bahisle taahhüt hesabı kapatılıp, teminatların iade edilmesinden sonra rejim şartlarının ihlal edildiğinin tespiti sebebiyle ilgili mevzuat hükümleri uyarınca anılan eşyaya isabet eden vergilerin tahakkuk ettirilmesi gerekirken, rejimin tamamlanması nedeniyle hukuk aleminden kalkan tahakkuklara dair unsurların 6183 sayılı Kanun'un 37. maddesine göre bir ay içerisinde ödenmesi aksi takdirde teminatın paraya çevrileceği yolunda işlem tesisinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş ise de; idarece tesis edilen işlemde, 6183 sayılı Kanun'un 37. maddesine yer verilmekle birlikte, tahakkuk eden vergilere karşı 15 gün içinde itiraz edilebileceğinin ve itiraz edilmemesi halinde tahakkukun kesinleşeceğinin belirtilmesi, söz konusu işleme karşı davacı tarafından 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 242. maddesi kapsamında itiraz yoluna başvurulması ve anılan başvurunun İstanbul Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğünce ilk işlemin vergilerin tahakkukuna dair olduğunun kabulüyle başvurunun esasının incelenmesi suretiyle reddedilmesi ve davanın da Başmüdürlük işleminin iptali istemiyle açılmasına dair hususlar birlikte değerlendirildiğinde, davacı adına tesis edilen işlemin alacağın vadesini belirlemeye yönelik işlem niteliğinde olduğunun kabulüne olanak bulunmamaktadır.
Bu bakımdan, Mahkemece beyanname muhteviyatı eşyaya isabet eden vergilerin tahakkukuna vaki itirazın reddine dair işleme karşı açılan davada, uyuşmazlığın esasının değerlendirilmesi suretiyle karar verilmesi gerektiğinden, yazılı gerekçeyle işlemin iptali yönünde verilen kararda yasal isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: .. sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 01/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.