MAHKEMESİ: Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi


TÜRK MİLLETİ ADINA
K A R A R
A)Davacı İstemi:
Dava, davacının davalı ... nezdinde 1990-1999 yılları arasında geçen ve Kurum"a 780 gün eksik olarak bildirilen hizmetlerinin tespiti istemine ilişkindir.
B)Davalılar Cevabı:
Feri Müdahil Kurum vekili tarafından sunulan dilekçe ile davada Kurum"un feri müdahil sıfatının bulunduğu, bu nedenle öncelikle davanın usulden reddinin gerektiği, davanın yöntemince araştırılması gerektiği, davanın açılmasına sebebiyet verilmediğinden Kurum"un aleyhine vekalet ücreti ve yargılama giderlerinden dolayı sorumluluğa hükmedilmemesi gerektiği belirtilerek davanın reddine karar verilmesi talep olunmuştur.
Davalı ... vekili tarafından sunulan dilekçe ile davanın reddine karar verilmesi talep olunmuştur.
C)İlk Derece Mahkemesi Kararı:
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile “davalı ... Başkanlığınca Kurum"a bildirilen süreler hariç davacı ...TC kimlik nolu ... "in davalı ... Başkanlığında 18/09/1990 - 14/04/1999 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak kesintisiz çalıştığının tespiti ile bu bağlamda toplam 763 günlük çalışma süresinin SGK"ya eksik bildirilmiş olduğunun tespitine,” şeklinde karar verilmiştir.
D) İstinaf Başvurusu :
Davalı ... vekili tarafından sunulan istinaf başvuru dilekçesi ile eksik araştırma ve inceleme neticesi kurulan hükmün usul ve yasaya aykırı olduğu belirtilerek ilk derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesi talep olunmuştur.
Feri Müdahil Kurum vekili tarafından sunulan istinaf başvuru dilekçesi ile cevap dilekçesi yinelenmek suretiyle ilk derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesi talep olunmuştur.
E)Bölge Adliye Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
Bölge Adliye Mahkemesince “ davacının davalı işyerinde geçtiğini iddia ettiği çalışmasının sağlıklı bir şekilde belirlenmesi amacıyla, davacıdan, bu tarihler arasında ücret ödendiğini kanıtlayan belge olup olmadığını sormak, var ise mahkemeye sunması için davacıya önel vermek, davalı işverenden bu dönemde ücret ödemesini hangi yöntemle yaptığını sormak, çalışmalarının eylemli olup olmadığını davalı işyerinin defter, kayıt ve ücret bordrolarından saptamak, bu tür belgelerde noksanlık varsa, bunun nedenini araştırmak, davacının ücretinin kim tarafından ve ne şekilde ödendiğini tespit etmek, davacının Belediye"de ne iş yaptığını tespit etmek, gerekirse Belediye’de çalışan diğer şef, amir ve memurların, muhasebecinin, davacının çalıştığı birimin müdürünün ve Belediye Başkanının tanık sıfatıyla bilgilerine başvurmak ve davacının yaptığı işin niteliğini, süreklilik arz eden bir iş olup olmadığını da göz önünde bulundurarak sonucuna göre bir karar vermek gerektiği” ve “Kurum"un feri müdahil sıfatının bulunduğu, Kurum aleyhine vekalet ve yargılama giderine hükmedilmesi ve hüküm başlığında Kurum"un davalı olarak gösterilmesinin usul ve yasaya aykırı olup hatalı olduğu” belirtilmek suretiyle;
“Yerel Mahkeme kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun’un 353-(1)-a.6 maddesi gereğince esası incelemeden kaldırılmasına,
Davacının Kurum"a noksan bildirilen çalışmalarının olup olmadığının tespiti için gerekli araştırma ve değerlendirme yapıldıktan sonra karar verilmek üzere dosyanın Mahkemesine iadesine,” şeklinde karar verilmiştir.
F) İlk Derece Mahkemesi Kararı :
Yerel Mahkemece Bölge Adliye Mahkemesi ilamına karşı “uyma” kararı verilmek suretiyle yapılan yargılama neticesi “Davalı ... Başkanlığınca kuruma bildirilen süreler hariç davacı 34273534528 TC kimlik nolu ..."in Kelkit Belediye başkanlığına ait 1336 sicil numaralı iş yerinde1991 ila 1999 yıları arasında ; 1991 yılı 14 gün, 1992 yılı 12 gün, 1993 yılı 20 gün, 1994 yılı 13 gün, 1995 yılı 216 gün, 1996 yılı 165 gün, 1997 yılı 156 gün, 1997 yılı 156 gün, 1998 yılı 145 gün, 1999 yılı 22 gün olmak üzere hizmet akdine dayalı olarak çalıştığının tespiti ile bu bağlamda toplam 763 günlük çalışma süresinin SGK"ya bildirilmemiş -eksik bildirilmiş olduğunun tespitine, davalı olarak gösterilen SGK"nın dosyada taraf ehliyeti olmadığından SGK yönünden açılan davanın reddine,” şeklinde hüküm kurulmuştur.
F) İstinaf Başvurusu :
Feri Müdahil Kurum ve davalı ... vekilleri tarafından dosyaya daha önceden ibraz edilen istinaf başvuru dilekçelerinde yer alan itirazlar yinelenmek suretiyle yerel Mahkemece kurulan hükmün kaldırılarak davanın reddine kararı verilmesi talep olunmuştur.
G)Bölge Adliye Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
“Mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı ve özellikle bordro tanıklarının anlatımları, Yargıtay incelemesinden geçerek kesinleşen Kelkit Asliye (İş) Hukuk Mahkemesi’nin 11.7.2006 tarih ve 100-112 esas karar sayılı dosyasının içeriği ile de iddianın sübuta erdiği” gerekçesine dayalı olarak;
“davalı ve feri müdahil vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanun’un 353-(1)-b.1 maddesi gereğince esastan reddine” şeklinde karar verilmiştir.
H ) Temyiz:
Feri Müdahil Kurum ve davalı ... vekilleri tarafından sunulan dilekçe ile usul ve yasaya aykırı olarak kurulan hükmün kurulan hükmün bozulmasına karar verilmesi talep olunmuştur.
I) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olusu her türlü delille ispat kazanabilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davalı ... tarafından davacı adına 18/09/1990 tarihinden itibaren hizmet cetvelinde Kurum"a kesintili bildirimlerin yapıldığı işe giriş tarihleri ile uyumlu olan işe giriş bildirgelerinin Kurum"a verildiği, 18/09/1990-14/04/1999 tarihleri arasında davacı adına kesintili olarak ve 360 günün altında Kurum"a hizmet bildirimlerinin yapıldığı, davalı ...’na ait yazı cevaplarından davacının geçici işçi olarak çalıştırıldığı, 1997-1999 yıllarına ait bir kısım imzasız ücret bordrolarının ve alınan bilirkişi raporunun dosyaya sunulduğu, duruşmalarda kamu tanıklarının dinlenildiği anlaşılmaktadır.Davacının çalışmalarının geçtiğini ileri sürdüğü işyeri Belediye Başkanlığı olup bir kamu kuruluşudur. Bu nedenle, davalı işyerinde resmi kayıtlara dayanılması ve ücretlerin yazılı belge ile ödenmesi esastır. Kurum"a bildirilmeyen dönemlerdeki ücret belgeleri ve bu dönemde davacıya ücret ödenip ödenmediği, ödeme yapılmışsa kim tarafından ödendiğinin araştırılması gerekir.Yapılacak iş, davalı ... nezdinde ihtilaf konusu tüm dönemde davacının geçici işçi statüsünde “vize” ile çalıştırılıp çalıştırılmadığını, vize dönemi bitimi davacının hemen işe çağrılıp çağrılmadığını davalı ..."den, “vize” verilen dönemleri ilgili Valilik"ten araştırmak, davalı ..."ye ait “çalışma izin süresi dolduğundan davacının işine son verildiğini” belirten resmi yazıları da bu kapsamda değerlendirmek, yine ihtilaf konusu tüm döneme ait ücret tediye bordrolarının ve puantaj kayıtlarının tamamının aslını veya onaylı ve okunaklı örneklerini getirtmek, ücret ödeme bordrolarında davacının imzasının bulunup bulunmadığını saptamak, davacının işyeri özlük dosyasının eksiksiz ve onaylı bir örneğini işyerinden istemek, işveren kuruluşun davacı ile ilgili yetkili şef, amir, müdür, muhasebe çalışanı gibi yetkili kişilerini dinlemek, davacının bildirilen çalışmalarının dışındaki dönemde ücretini ne şekilde aldığını araştırmak, bu dönemde çalıştığına ve ücret aldığına ilişkin belgeleri getirtmek, davalı Belediyenin ibraz ettiği hizmet sözleşmeleri, harcama pusulaları, vize evrakları ve ibraz edeceği diğer yazılı belgeleri hep birlikte değerlendirmek, davacının resmi kayıtlara geçmeyen dönemlerde çalıştığını ve ücretini aldığını gösterir belgelerin ibraz edilememesi halinde bunun nedenini araştırmak ve haklı ve izah edilebilir bir nedene dayanıyor ise bu takdirde tanık sözlerine itibar etmek, davacının çalışmasını somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, Bölge Adliye Mahkemesi"nce hatalı değerlendirme sonucu davalı taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup ilk derece Mahkemesi kararının BOZULMASI, temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebepten dolayı ORTADAN KALDIRILMASI gerekmiştir.
İ)Sonuç:
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK"nun 373/1. maddeleri uyarınca (KALDIRILMASINA), ilk derece Mahkemesi kararının yukarıda belirtilen nedenle (BOZULMASINA), dosyanın ilk derece Mahkemesi"ne, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesi"ne gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalı ..."na iadesine, 14/02/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.