Danıştay 10. Daire 1995/5016 Esas 1997/3075 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1995/5016
Karar No : 1997/3075

Temyiz Eden (Davacı) : …
Vekili : …
Karşı Taraf (Davalı) : …
İstemin Özeti : Davacıya ait binanın otel olarak işletilmesine izin verilmemesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davanın reddine karar veren … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenip, bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Yerinde olmadığı öne sürülen temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Anayasal bir hak olan çalışma hakkının ilgilinin dışında gelişen objektif nitelik taşımayan bazı olgular ileri sürülerek engellenmesi hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmaz.
Dava konusu olayda, davacının otel olarak işletmek amacıyla inşa ettiği binanın emniyet müdürlüğü binasına bitişik olmasının tehlike yaratacağından bahisle ruhsat verilmemesi yoluna gidilmiştir. Ancak emniyet ve asayişi sağlamakla görevli olan birimin, emniyet binasına bitişik otel nedeniyle kendi güvenliğini sağlayamayacağından bahisle tesis edilen işlemde hukukun genel ilkelerine uygunluk bulunmadığından işlemin iptali gerekirken davayı reddeden temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : 2559 sayılı "Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu"nun 7 nci maddesinde "Otel....gibi umuma mahsus istirahat ve eğlence yerlerinin açılması önce polisin tahkiki üzerine o yerin en büyük mülkiye amirinin vereceği izne bağlıdır" hükmü,
Aynı kanunun 26 ncı maddesi hükmüne uygun olarak çıkarılan "Polis Vazife ve Selahiyet Nizamnemesi"nin 8 nci maddesinde "Otel....gibi umuma mahsus istirahat ve eğlence yerlerinin açılması ...izne bağlıdır. Bu kabil yerleri açacak olanların istida ile vuku bulacak müracaatları üzerine istida sahibi ve varsa şerikleri hakkında tahkikat icra olunmakla beraber parmak izi defterine de müracaat olunduktan....ruhsata bağlanır" hükmü getirilmiştir.
Yukarıda metinleri açıklanan yasa ve tüzük maddelerinin beraberce incelenmesinden anlaşılacağı üzere mahalli en büyük mülkiye amirince otel açma izni verilmesi için gerekli inceleme ancak otel sahibinin ve ortaklarının şahsı ve sabıka kayıtları üzerinde yapılacak olup maddelerin yazılış şekli söz konusu binaların yerlerinin kamu kuruluşlarına potansiyel tehlike yaratacağı şeklinde yorumlanamaz.
Bu durumda davacının sahip olduğu otele kanunda yer olmayan bir gerekçe ile açma izni verilmemesi yolunda tesis edilen işlemde ve bu işlem aleyhine açılan davayı red eden mahkeme kararında yasal isabet bulunmamaktadır.
Yukarıda açıklanan nedenle temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünüldü.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
2577 sayılı Yasanın 17.maddesinin 2.fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi kabul edilmeyerek esasa geçildi.
Dava, davacıya ait binaya otel ruhsatı verilmemesine ilişkin 22.11.1994 tarih ve … sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesince, 2559 sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu'nun 7.maddesi ile Polis Vazife ve Selahiyet Nizamnamesi'nin 8.maddesi aktarıldıktan sonra; otel işletme izni istenilen işyerinin, İlçe Emniyet Müdürlüğü binasına ve bina üzerinde bulunan lojmanlara bitişik nizamda inşa edildiği, emniyet binası ve lojmanların illegal örgütlerin hedefi olduğunun bilindiği, otele her türlü insanın kolaylıkla girebileceği, bunun da emniyet binası açısından sakınca taşıyacağı ve otelde kalanların da otel işleticileri tarafından herzaman denetlenemeyeceği öne sürülerek dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, … Emniyet Müdürlüğünün değişik tarihli yazılarıyla emniyet binaları ve lojmanlarının sık sık yasadışı örgütlerin saldırılarına maruz kaldığı belirtilerek önlem alınmasının istenildiği, umumun istifadesine açılacak otele giren insanların niyetlerinin saptanmasına olanak bulunmadığı gibi, işleticiler tarafından kötü niyetli davranışların da önlenemeyeceği, bu itibarla kamu güvenliği açısından 2559 sayılı Yasa ve bu Yasaya dayanılarak çıkarılan tüzük kurallarına dayanılarak tesis edilen işlemde hukuka aykırılık olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı, işletme izni başvurusuna kadar gerekli olan bütün izin ve işlemlerin tamamlandığını, otel ve diğer işyerleri ile içiçe bulunması nedeniyle belediye tarafından emniyet binası için başka bir alanda yer tahsisi yapıldığı iddiasıyla, anılan Mahkeme kararının temyizen incelenip, bozulmasını istemektedir.
2559 sayılı Yasanın 7.maddesinde, otel, gazino, kahve, içki yerleri, bar, tiyatro, sinema, hamam ve plaj gibi umuma mahsus istirahat ve eğlence yerlerinin açılmasının önce polisin tahkiki üzerine o yerin en büyük mülkiye amirinin vereceği izne bağlı olduğu; Polis Vazife ve Selahiyet Nizamnamesi'nin 8.maddesinde de sayılan eğlence ve istirahat yerlerini açacak olanların istida ile vukubulacak başvuruları üzerine, istida sahibi ve varsa şerikleri hakkında tahkikat icra olunmakla beraber parmak izi defterine de müracaat olunduktan ve gerek zabıtaca, gerek belediyece mahallinde yapılması mümkün olan tahkikatın birlikte yapılarak, zabıtaca inzibat bakımından mahzur olmadığının gösterildiği takdirde, Belediye Kanunu mucibince belediyece yapılması lazım gelen muamele tekemmül ettirildikten sonra en büyük mülkiye memurundan izin alınarak belediyece ruhsata bağlanacağı hükme bağlanmıştır.
Aktarılan Yasa ve Tüzük hükümlerine göre genel eğlence ve istirahat yerlerinin açılabilmesi ancak mülki amirin vereceği izinle mümkündür. Buna karşın mülki amir tarafından kullanılacak olan izin yetkisinin de ancak genel sağlığın, genel ahlakın ve kamu düzeninin korunması amacıyla ve objektif sebeplerle kullanabileceğinin kabulü gerekir.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacının belediyeden yapı izni alarak otel inşaatına başladığı, inşaatın bitmesinden sonra kullanma iznini de aldığı, binanın otel olarak işletilmesine sağlık, fenni ve yangın açısından bir engel olmadığının anlaşıldığı, ancak davalı idarece tesis edilen dava konusu işlemle ruhsat talep edilen binanın ilçe emniyet müdürlüğü binasına bitişik olarak inşa edildiğinden, yasadışı örgütlerin saldırısına uğrayabileceği, otele girip çıkanların bu yoldaki faaliyetlerinin de otel işleticisi tarafından denetlenemeyeceği ve önlenemeyeceği öne sürülerek, otel açma izni isteğinin reddedildiği, buna karşın otel işletme izni istenilen bina ve emniyet binasının imar planında bürolar, işhanları, gazino, lokanta, çarşı, çok katlı mağazalar, bankalar, oteller, sinema, tiyatro gibi kültürel sosyal tesisler ve benzeri yapıların yapılabileceği ticaret bölgesi içerisinde kaldığı, emniyet binasına bitişik başka bina ve işyerlerinin de bulunduğu, emniyet binasının bu konumunun dikkate alınarak … Belediye Meclisi kararıyla şehir imar planında tadilat yapılarak Emniyet Müdürlüğü hizmet binası için yeni yer tahsisi yapıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durum karşısında davacının dışında gelişen bazı olgular öne sürülerek tesis edilen işlem objektif kıstaslara dayanmadığı gibi, Anayasanın 48.maddesinde düzenlenen çalışma ve özel teşebbüs kurma hakkını ilgili mevzuatta öngörülmeyen koşullarla kısıtlar niteliktedir.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Yasanın 49.maddesine uygun bulunan davacı temyiz isteminin kabulüne, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dava dosyasının yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine 24.9.1997 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.