Danıştay 6. Daire 2016/6162 Esas 2020/11911 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2016/6162
Karar No : 2020/11911

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. … (Aynı adreste)

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Genel Müdürlüğü Adına … Bölge Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesinin … tarih ve E: … , K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 21.07.2014 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli Eyüp 1.Etap Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama İmar Planının İstanbul ili, Eyüpsultan ilçesi, … mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı, … Vakfı adına kayıtlı olan taşınmaza ilişkin kısmının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; mazbut … Ağa Vakfı adına kayıtlı taşınmazın kütük kayıtlarında akar olarak kayıtlı olduğu ve gelir getirici olarak değerlendirildiği anlaşıldığından mevzuat hükümleri uyarınca mazbut vakıf taşınmazlarına ilişkin imar düzenlemelerinde taşınmazların akar niteliğinin korunması gerekmesi nedeniyle dava konusu 21.07.2014 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli Eyüp 1.Etap Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama İmar Planının dava konusu taşınmaz açısından hukuka aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacının itirazının Eyüp Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı tadilen uygun görülmesine ilişkin kararına dayalı olarak Eyüp Belediye Başkanlığı Plan ve Proje Müdürlüğü’nün … tarih … sayılı yazısı ekinde İstanbul Büyükşehir Belediyesine sunulan ancak Büyükşehir Belediye Başkanınca henüz onaylanmayan 1/1000 ölçekli plan paftasında söz konusu itiraza istinaden blok derinliği arttırılarak dava konusu planda önerilen toplam inşaat alanının böylelikle parselin çizili blok alanı ile zaten var olan gelir getirici özelliğinin daha da arttırıldığı, akar niteliğinin davacı kurumun talebi gibi korunduğu, tadil edilen planda davacının tüm taleplerinin karşılandığı, davayı açmakta menfaati kalmadığı, davacının dava konusu parselin yeşil alanda kalan kısmının 1/5000 ölçekli planda tanımlanan konut alanına kadar uzatılmasının talep edildiği, ancak bu sınırın nazım imar planında belirtilen sınıra çekilse dahi parselin cephesinin dar ve derinliğinin çok uzun olmasından dolayı yapılacak binanın parselin gelir getirici özelliğinde bir değişme yaratmayacağı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 7039 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 36. maddesi uyarınca Eyüp İlçesinin adı, Eyüpsultan olarak değiştirildiğinden, hasım mevkiinde yer alan idarenin "Eyüpsultan Belediye Başkanlığı" olarak düzeltilmesine karar verilerek işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Mülkiyeti mazbut … vakfına ait İstanbul ili, Eyüpsultan ilçesi, … mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda yapılan 1/1000 ölçekli Eyüp 1. Etap Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama imar planı 21.07.2014 tarihinde onaylanarak 12.09.2014-13.10.2014 tarihleri arasında askıya çıkartılmıştır. Davacı tarafından askı süresi içerisinde 10.10.2014 tarih ve … sayılı dilekçe ile bu plana itiraz edilmiştir. İtiraz dilekçesinde; 20.12.2010 tarihinde onaylanan 1/5000 ölçekli Eyüp Koruma Amaçlı Revizyon Nazım imar planında vakfa ait taşınmazın yaklaşık %50‘sinin konut alanında yaklaşık %50'sinin ise park alanında kalmasına rağmen, itiraza konu 21.07.2014 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli Eyüp 1. Etap Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama imar planında yaklaşık %30’nun konut alanında geri kalan kısmının park ve yol alanında kaldığı, mazbut vakıflara ait akar niteliğinde ki taşınmazların akar niteliğinin korunması gerektiği, taşınmazın yeşil alanda kalan kısmının 1/5000 ölçekli planda tanımlanan konut alanına kadar uzatılması gerektiği ileri sürülmüştür. İtirazın zımnen reddi üzerine 21.07.2014 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli Eyüp 1. Etap Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama imar planının vakfa ait taşınmaza ilişkin kısım yönünden iptaline karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 5. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde; “Nazım İmar Planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plandır.” şeklinde tanımlanmış, anılan Kanunun “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde ise; “İmar planları; nazım imar planı ve uygulama imar planlarından meydana gelir. Mevcut ise bölge ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye Meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye Başkanlığınca belediye meclisince gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar.” hükümleri yer almıştır.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun "Vakıf senedi" başlıklı 106. maddesinde: "Vakıf senedinde vakfın adı, amacı, bu amaca özgülenen mal ve haklar, vakfın örgütlenme ve yönetim şekli ile yerleşim yeri gösterilir." hükmüne yer verilmiştir.
5737 sayılı Vakıflar Kanunu'nun "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde ise, Mazbut vakıf; "Bu Kanun uyarınca Genel Müdürlükçe yönetilecek ve temsil edilecek vakıflar ile mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin yürürlük tarihinden önce kurulmuş ve 2762 sayılı Vakıflar Kanunu gereğince Vakıflar Genel Müdürlüğünce yönetilen vakıflar" olarak tanımlanmış, aynı Kanun'un "Vakıf kültür varlıklarının korunması ve imar uygulamalarının bildirilmesi" başlıklı 22. maddesinde de: "Kamu kurum ve kuruluşları, koruma imar planlarını düzenlerken vakıf kültür varlıklarıyla ilgili hususlarda Genel Müdürlüğün görüşünü almak zorundadırlar. Genel Müdürlüğe ve mazbut vakıflara ait taşınmaz mallarla ilgili olarak belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan uygulama imar ve parselasyon planlarının, askıya çıkarılmadan önce ilgili idareler tarafından Genel Müdürlüğe bildirilmesi zorunludur. Mazbut vakıf taşınmazlarında akar niteliğini koruyacak şekilde imar düzenlemesi yapılır. Genel Müdürlüğe ve mazbut vakıflara ait olup uygulama imar planlarında okul, hastane veya spor alanlarında kalan taşınmazlar; ilgili kurumlar tarafından, imar planının tasdik tarihinden itibaren iki yıl içerisinde kamulaştırılmadığı takdirde ilgili bakanlığın görüşü alınarak Genel Müdürlükçe özel okul, özel hastane veya özel spor tesisi olarak değerlendirilebilir." hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar düzenlemelerinde, mazbut vakıf taşınmazlarının akar niteliği değerlendirilirken taşınmazların vakıf senedindeki özgülenme amacından yola çıkarak ve fiili kullanım durumu dikkate alınarak inceleme yapılması gerekmektedir. Vakfın vakfiyesinde (vakıf senedinde); taşınmazın niteliğine, kullanım biçimine ve akar niteliğinin nasıl sağlanacağı hususuna açıkça yer verilmesi halinde, bu hususa riayet edilmesi gerekmekte ise de, vakfa ait taşınmazın bu nitelikleri taşıyıp taşımadıklarına bakılmaksızın, fiilen kullanıldıkları şekilde kalmaları gerektiğini ileri sürmek mümkün değildir.
Öte yandan, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak, belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan, ulaşım, hizmet ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantılar gözönüne alınarak ve toplum yaşamını yakından etkileyen fiziksel çevrenin sağlıklı bir yapıya kavuşturulması ve toprağın koruma-kullanma dengesinin en rasyonel biçimde belirlenmesi için hazırlanan imar planlarının yargısal denetiminde, bu hususlara uyulup uyulmadığının detaylı bir şekilde incelenmesi gerekeceği açıktır.
Bu durumda, mazbut vakfa ait taşınmazın vakıf senedinde belirtilen niteliği ve fiili kullanım durumu belirlendikten sonra taşınmaz akar niteliğinde ise bu niteliğinin korunup korunamayacağı kamu yararına göre değerlendirilerek dava konusu planın; mevzuatta yer alan düzenlemelere, üst ölçekli planlara, şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına uygun olup olmadığı hususunun; gerekirse yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak açıklığa kavuşturulması, davalı idare tarafından davacının plana itirazının değerlendirilmesi sonucu alındığı ileri sürülen Eyüp Belediye Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararının da değerlendirilmesi suretiyle uyuşmazlık hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu .... İdare Mahkemesinin … tarih ve E: … , K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 02/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.