2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu"na aykırılıktan kabahatli ... hakkında ... Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü"nün 30/06/2020 tarihli ve MA 57319273 ve MA 57319235 sayılı idarî yaptırım karar tutanakları ile uygulanan 2.473,00 ve 1.539,00 Türk lirası idarî para cezası karar tutanaklarına karşı yapılan başvurunun reddine dair ... 5. Sulh Ceza Hâkimliğinin 10/08/2020 tarihli ve 2020/4248 değişik iş sayılı kararına yönelik itirazın reddine ilişkin mercii ... 6. Sulh Ceza Hâkimliğinin 04/09/2020 tarihli ve 2020/5321 değişik iş sayılı kararı aleyhine Adalet Bakanlığının 14.01.2021 gün ve 2020 - 18192 sayılı kanun yararına bozma istemini içeren yazısı ekinde bulunan dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 01.03.2021 gün ve KYB - 2021 - 16435 sayılı ihbarnamesi ile daireye verilmekle okundu.
Anılan ihbarnamede;
Dosya kapsamına göre, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 15/2. maddesinde yer alan, “Aynı kabahatin birden fazla işlenmesi halinde her bir kabahatle ilgili olarak ayrı ayrı idarî para cezası verilir. Kesintisiz fiille işlenebilen kabahatlerde, bu nedenle idarî yaptırım kararı verilinceye kadar fiil tek sayılır.” şeklindeki düzenleme karşısında, 30/06/2020 tarihinde kabahatlinin sevk ve idaresindeki 06 ... plakalı araç ile seyir halindeyken Çankaya ilçesi Turan Güneş Bulvarında 00:41"de durdurulduğu, yapılan kontrolde kabahatlinin 1,05 promil alkollü olması sebebiyle Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü"nün 30/06/2020 tarihli ve MA 57317735 sayılı idarî yaptırım karar tutanağı ile 1.228,00 Türk lirası idarî para cezası uygulanmasını ve ehliyetine el konulmasını müteakip, kabahatlinin alkollü araç kullanımına yönelik yeni bir eylemi olmaksızın söz konusu 06 ... plakalı aracın yine kabahatlinin sevk ve idaresinde iken aynı gün saat 02:19’da aynı ilçe sınırları içerisinde Atatürk Bulvarında tekrar durdurulduğu, yapılan kontrolde kabahatlinin 0, 73 promil alkollü olması ve ehliyetinin geçici olarak ya da tedbiren geri alınmasına rağmen trafiğe çıkması gerekçesiyle incelemeye konu idarî yaptırım kararlarının uygulandığı, ilk idari yaptırım kararından sonra 06 ... plakalı aracın trafikten men edilmemesi ve kabahatlinin serbest bırakılması karşısında, kabahatli hakkında bir kez idarî yaptırım kararı verilmesi gerekirken aynı eylem nedeniyle kabahatli hakkında iki kez idari yaptırım uygulandığı anlaşılmakla, idarî para cezalarına yönelik başvurunun kabulü yerine yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmediği gerekçesiyle 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309.maddesi uyarınca anılan kararın kanun yararına bozulması isteminde bulunulmakla,
Gereği görüşülüp düşünüldü;
Kanun yararına bozmaya konu somut uyuşmazlıkta; başvuran kabahatlinin, 30.06.2020 günü saat 00.41"de Turan Güneş Bulvarı üzerinde yapılan kontrolde 1,05 promil alkollü çıkması nedeniyle; 2918 sayılı Kanun"un 48/5. maddesi uyarınca, geriye dönük olarak 5 yıl içinde daha önce hiç alkollü araç kullanmaktan ceza almamış olan sürücü hakkında, ilk ihlali olması dolayısıyla 1.228 TL idari para cezası uygulandığı ve sürücü belgesinin 6 ay süreyle geçici olarak geri alındığı, kullandığı aracın ise 047541 sayılı tutanakla Kerem Akova isimli sürücü yakınına teslim edildiği,
Aynı sürücünün aynı gün saat 02.19"da bu kez Atatürk Bulvarı üzerinde yine aynı aracı kullanırken yakalandığı, yapılan kontrolde bu kez 0.73 promil alkollü çıkması nedeniyle; geriye dönük olarak 5 yıl içinde daha önce bir kez alkollü araç sürerken yakalanan ve ikinci kez alkollü araç sürerken yakalandığı anlaşılan sürücü hakkında, yine 2918 sayılı Kanun"un 48/5 maddesi uyarınca, bu kez (ikinci kez alkollü araç sürerken yakalandığı için) ağırlaştırılmış şekilde 1.539 TL idari para cezası uygulandığı, kabahatlinin sürücü belgesi geçici olarak geri alınmasına rağmen araç kullandığı gerekçesiyle ayrıca 2918 sayılı Kanun"un 36/3-B maddesi uyarınca 2.473 TL idari para cezası uygulandığı, aracın sürücünün tanıdığı ... isimli şahsa teslim edildiği olay nedeniyle;
Kabahatlinin, hakkında uygulanan ikinci alkollü araç kullanmak eyleminden verilen 1.539 TL ve sürücü belgesinin geçici olarak geri alınmasına rağmen araç kullanmak eylemi nedeniyle verilen 2.473 TL tutarındaki iki ayrı idari yaptırım kararlarına karşı, ilk cezadan sonra kendisine araç sürmemesi gerektiğine dair bir uyarıda bulunulmadığı, aynı gün kesilen ilk ceza sonrasında yeniden alkol almadığı, ayrıca sürücü belgesi olmadan araç sürmesine dair kesilen cezanın da aynı eylem nedeniyle iki farklı ceza verilemeyeceği ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle iki idari yaptırım kararının da iptal edilmesi gerektiğinden bahisle, idari yaptırım kararlarının iptali için süresi içinde başvurduğu,
Sulh Ceza Hakimliğince 10.08.2020 tarihinde verilen kararda; idari yaptırım kararlarının aksi ispat edilinceye kadar geçerli olduğunun kabul edileceği, başvuranın kabahate konu olayla ilgili somut bir bilgi veya belgeye dayalı deliller sunmaksızın itiraz ettiği gerekçesiyle başvurunun reddine karar verildiği, yapılan itirazın ise merci tarafından reddedildiği görülmüştür.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu"nun "Alkol, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin etkisi altında araç sürme yasağı:" başlıklı 48/5. maddesi;
"...Yapılan tespit sonucunda, 0.50 promilin üzerinde alkollü olarak araç kullandığı tespit edilen sürücüler hakkında, fiili bir suç oluştursa bile, 700 Türk Lirası idari para cezası verilir ve sürücü belgesi altı ay süreyle geri alınır. Hususi otomobil dışındaki araçları alkollü olarak kullanan sürücüler bakımından promil alt sınırı 0.21 olarak uygulanır. Alkollü olarak araç kullanma nedeniyle sürücü belgesi geri alınan kişiye, son ihlalin gerçekleştiği tarihten itibaren geriye doğru beş yıl içinde; ikinci defasında 877 Türk Lirası idari para cezası verilir ve sürücü belgeleri iki yıl süreyle, üç veya üçten fazlasında ise, 1.407 Türk Lirası idari para cezası verilir ve sürücü belgeleri her seferinde beşer yıl süreyle geri alınır. Sürücü belgelerinin herhangi bir nedenle geçici olarak geri alınmış olması hâlinde belirtilen süreler, geçici alma süresinin bitiminde başlar..."
2918 sayılı Kanun"un "Sürücü belgesi alma zorunluluğu:" başlıklı 36. maddesi;
"...(Değişik : 24/5/2013 - 6487/18 md.) Motorlu araçların, sürücü belgesi sahibi olmayan kişiler tarafından karayollarında sürülmesi ve sürülmesine izin verilmesi yasaktır.
Araçlar, Yönetmelikte sınıfları belirtilen sürücü belgelerine sahip sürücüler ile çok taraflı anlaşmalara göre sürücü belgesi bulunan veya geçerli uluslararası sürücü belgesi olan kişilerce sürülebilir.
Buna göre;
a) Sürücü belgesi olmayanların,
b) Mahkemelerce veya Cumhuriyet savcılıklarınca ya da bu Kanunda belirtilen yetkililerce sürücü belgesi geçici olarak ya da tedbiren geri alınanların,
c) Sürücü belgesi iptal edilenlerin,
araç kullanarak trafiğe çıktıklarının tespiti hâlinde, bu kişilere 1.407 Türk Lirası idari para cezası verilir. Ayrıca, aracın sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin veren araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilir..." hükümlerini içermektedir.
Karayolları Trafik Yönetmeliğinin "Araçların trafikten men edilmesi veya muhafaza altına alınması ile sürücülerin araç sürmekten men edilmesi" başlıklı 125. maddesinin birinci fıkrası altındaki "g)" bendi ise;
"...g) 2918 sayılı Kanunun 36, 39, 48, 49 ve 118 inci maddeleri gereğince sürücülerin araç sürmekten men edilmesi halinde araç; sahibine, işletenine veya bu kişilerin uygun görmesi ile araç cinsi için geçerli sürücü belgesi olan bir başka sürücüye teslim edilir. Aksi halde araç ilgili kişi teslim alıncaya kadar muhafaza altına alınır..." hükmünü içermektedir.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının ihbarnamesinde yazılı kanun yararına bozma nedeni yapılması istenen hukuka aykırılık; başvuranın sürücüsü olduğu aracın ilk ihlal üzerine trafikten men edilmesi gerekirken men edilmemesi ve kabahatli hakkında aynı eylem (alkollü araç kullanmak) nedeniyle iki kez ayrı ayrı idari para cezası verilmesi olarak belirtilmiştir.
Yukarıda yazılı mevzuat ve açıklamalar ışığında, kanun yararına bozmaya konu uyuşmazlığın değerlendirilmesi sonucunda;
2918 sayılı Kanun"da veya ilgili Yönetmelikte, alkollü sürücü tarafından sevk ve idare edilen aracın trafikten men edileceğine dair açık bir hüküm bulunmaması, ancak Yönetmelikte, sahibi veya işleteninin rıza göstermemesi veya aracın teslim edileceği şahsın sürücü belgesi olmaması halinde aracın muhafaza altına alınacağının belirtilmesi karşısında; ilk ihlal sırasında Yönetmeliğin 125/1-g) maddesi uyarınca, kabahatlinin huzurunda kabahatli ile birlikte alınan imzasıyla tutulan tutanak mucibince sürücü belgesi bulunan yakını "Kerem Akova" isimli şahsa aracın teslim edildiği, ancak kabahatlinin ilk ihlalden hemen iki saat içinde yine alkollü şekilde araç kullandığının tespit edilmesi üzerine bu kez yine kabahatlinin huzurunda alınan imzası ile birlikte, yine kabahatlinin rızasıyla "..." isimli sürücü belgesi bulunan başka bir şahsa teslim edildiği, dolayısıyla ilk ihlal üzerine aracın sürücü belgesi bulunan başka bir şahsa, kabahatlinin rızasıyla üçüncü kişiye tesliminde hukuka aykırılık bulunmadığı,
Öte yandan aynı gün içinde hakkında bir kez idari para cezası verildikten ve araç başka bir sürücüye teslim edildikten sonra, yine alkollü şekilde araç kullandığı tespit edilen kabahatli hakkında ikinci kez idari para cezası uygulanmasında; trafik zabıtası tarafından ilk verilen idari yaptırım kararının kabahatlinin alkollü şekilde araç kullanması yönündeki eylemini kesintiye uğrattığı, dolayısıyla eylemin aynı eylem olarak kabul edilemeyeceği, aynı eylem nedeniyle iki ayrı idari para cezası uygulamasından da söz edilemeyeceği, yapılan işlemler ile verilen kararda hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı"nın kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği yerinde görülmediğinden, kanun yararına bozma isteminin REDDİNE, 16.06.2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.