2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu"nun 65/4. maddesine aykırılıktan kabahatli ... hakkında 1.834,00 Türk lirası idarî para cezası uygulanmasına dair Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı 4. Bölge Müdürlüğünün 24/11/2018 tarihli ve 232073 sayılı idari yaptırım karar tutanağına karşı yapılan itirazın reddine ilişkin Gölbaşı (...) Sulh Ceza Hakimliğinin 28/04/2019 tarihli ve 2019/456 değişik iş sayılı kararı aleyhine Adalet Bakanlığının 05.05.2020 gün ve 2019 - 20498 sayılı kanun yararına bozma istemini içeren yazısı ekinde bulunan dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 04.06.2020 gün ve KYB - 2020 - 49120 sayılı ihbarnamesi ile daireye verilmekle okundu.
Anılan ihbarnamede;
1-Dosya kapsamına göre, kabahatlinin olay günü 06 ...plaka sayılı kamyoneti ile seyir halindeyken Gölbaşı-1 Karayolları Denetim İstasyonu"na giriş yapmadan transit olarak yoluna devam ettiğinden bahisle hakkında idari para cezası yaptırımı uygulanması nedeniyle, kabahatli tarafından anılan cezanın iptali istemiyle yapılan başvuruda, aracının tek dingilli kamyonet vasfında olduğu ve görevlilerle bizzat görüşmesi neticesinde kantar ölçümüne tabi olmadığının söylenmesi üzerine aracını kantara çıkarmadığını beyan ettiği anlaşılmakla; her ne kadar 2918 sayılı Kanun"nun 65/4. maddesine göre ağırlık ve boyut kontrol mahallerinde tartı veya ölçü kontrollerine girmeden seyrine devam edenlere idari yaptırım uygulanacağı belirtilmiş ise de; Karayolları Genel Müdürlüğü Trafik Güvenliği Dairesi Başkanlığının 13/08/2018 tarihli ve 14792053-175.10.01/E.382748 sayılı, Karayolları 4. Bölge Müdürlüğüne muhatap yazılmış yazıları ile 3.500,00 kilogram ve altında olan, iki dingilli, yolcu ve yük taşımaya uygun, bir kısmı otomobil, bir kısmı kamyonet veya bir kısmı da panel-van olarak tescil edilmiş hafif ticari araçların ağırlık kontrolüne zorunlu girişten muaf tutulması, ancak bu sınıf araçların yasal sınırları aşmasından şüphe duyulması halinde sorumlu denetim istasyonu görevlileri veya bayrakçılar tarafından denetim istasyonuna yönlendirilmesi ve gerekli denetime tabi tutulması gerektiği yönünde Genel Müdürlük tarafından karar alındığının belirtilmesi karşısında; söz konusu aracın taşıdığı yükün ağırlığından nasıl ve ne şekilde şüphe edildiğinin belirtilmediği ve yine kamera görüntü kayıtlarında istasyon görevlilerince aracın denetim istasyonuna yönlendirildiğine dair bir kayda rastlanılmadığı gözetilmeden, başvurunun kabulü yerine yazılı şekilde reddine karar verilmesinde,
2-Kabule göre de;
Kabahatlinin itiraz dilekçesinde, aracının tek dingilli olmasına rağmen kendisine gönderilen tebligatta aracının çift dingilli olarak göründüğünü, kendisine tek dingilli araçların kapsam dışı olduğunun söylendiğini belirtmesi, idari yaptırıma ilişkin kayıt görüntüsünde de kabahatlinin araç bilgisi kısmında aracın tek dingilli olarak belirtildiğinin anlaşılması karşısında; kabahatlinin aracının tek dingilli olup olmadığı belirlenerek, tek dingilli olduğunun anlaşılması durumunda, Karayolları Genel Müdürlüğü Trafik Güvenliği Dairesi Başkanlığının 13/08/2018 tarihli ve 14792053-175.10.01/E.382748 sayılı yazısında tek dingilli araçların denetim kapsamında olduğu belirtilmeyip, çift dingilli araçtan bahsedilmiş olduğundan, tek dingilli araçların da yaptırıma konu denetim kapsamında olup olmadığının kesin olarak tespiti ile, sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gözetilmediğinden, başvurunun kabulü yerine yazılı şekilde reddine karar verilmesinde,
İsabet görülmediği gerekçesiyle 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309.maddesi uyarınca anılan kararın kanun yararına bozulması isteminde bulunulmakla,
Gereği görüşülüp düşünüldü;
Kanun yararına bozmaya konu somut uyuşmazlıkta; başvuran kabahatli hakkında, 24.11.2008 tarihinde, sahibi olduğu 06 ...plakalı, ruhsat bilgilerine göre net ağırlığı 3100 kg. azami yüklü ağırlığı 3500 kg. olan yük nakli amacıyla hususi olarak kullanımına izin verilen damperli kamyonet ile seyir halinde iken, Karayolları Genel Müdürlüğünün ...- Gölbaşı-1 Denetim İstasyonuna MOBESE kameralarından yapılan tespite göre, 2918 sayılı Kanun"un 65/4. maddesinde yazılı "işaret, ışık, ses veya görevlilerin dur ikazına rağmen" tartı veya ölçü kontrolüne girmeden seyrine devam ettiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmıştır.
Başvuran dilekçesinde, aracıyla her denetim istasyonuna girdiğini, ancak son birkaç denetimde istasyon görevlilerinin, aracın çift dingilli olmadığını, bu nedenle aslında kantara girme zorunluluğu olmadığını söylemeleri üzerine buna dair bir belge var mı diye sorduğunu, görevlilerin kendisine Ulaştırma Bakanlığının genelgesi olduğunu söylediklerini belirterek cezanın iptalini istemiştir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu"nun ve buna dayanarak çıkarılan düzenleyici işlemlerin tümünün amacının, Karayollarında can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlamak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri göstermek olduğu, trafiğe çıkan araçları sevk ve idare etmek için sürücü belgesi sahibi olan sürücülerin hangi şartlarda trafiğe çıkacakları, hangi kurallara ve yükümlülüklere tabi olduğunu Kanun"da yazılı usul ve esaslar çerçevesinde bilmeleri gerektiği açıktır. Ancak, sürücülerin uyması gereken kuralların, her tür karayolunda, tüm güzergahlarda her zaman aynı olmadığı, yolun türüne göre hatta yolun bulunduğu bölgenin veya zeminin özelliklerine göre değişkenlik arz edebileceği, trafik işaret ve işaretçilerinin işlevinin bu ve benzeri durumlarda uyulması gerekli kuralları sürücülere bildirmek ve hatırlatmak olduğu değerlendirilmiştir.
Yukarıda yazılı mevzuat ve açıklamalar ışığında, kanun yararına bozmaya konu uyuşmazlığın değerlendirilmesine gelince;
1-) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının "1-" numaralı bozma nedenine yönelik incelemede;
Kanun yararına bozma gerekçesinde, kabahatlinin aracından nasıl veya ne şekilde şüphe edildiğinin yazılı olmadığı, aracın denetim istasyonuna yönlendirildiğine dair bir kayıt olmadığı, bu nedenle başvurunun kabulü gerektiği belirtilmektedir.
Dosyada mevcut "tutanak" başlıklı, üç denetim istasyonu görevlisi tarafından hazırlanan 23.11.2018 tarihli belgede, kabahatlinin sahibi olduğu 06 ...plakalı kamyonetin, karayolundaki levhalara ve denetim görevlisinin işaretine rağmen istasyona girmediği tespit edilmiştir. Karayolları Genel Müdürlüğü 4. Bölge Müdürlüğü tarafından düzenlenen 24.11.2018 tarihli idari yaptırım karar tutanağının, 09.01.2019 günü kabahatliye tebliğ edildiği ve 14.01.2019 günü kararın iptali için başvurulduğu görülmüştür.
İdari yaptırım karar tutanağında, kabahatli hakkında uygulanan idari para cezasının, kabahatlinin trafik yol işaret levhalarına mı yoksa denetim istasyonu görevlilerinin yönlendirmesine mi uymadığı hususu açıkça yazılı olmasa da dosyada mevcut 23.11.2018 tarihli tutanağa göre, denetim görevlilerinin işaretlerine uymadığı sabit olduğundan kabahatlinin 2918 sayılı Kanun"un 65/4. maddesinde yazılı seçimlik hareketlerden olan "görevlilerin dur ikazına uymadığı" sabittir.
Kabahatlinin üzerinde yük bulunan açık kasa kamyonetinin, görevlilerce denetim istasyonuna yönlendirilmesi için yeterli şüphenin nasıl oluştuğuna gelince; kabahat anında çekildiği anlaşılan dosyada mevcut fotoğrafta, açık kasa kamyonetin üzerinde bir kasa dolusu inşaat malzemesine benzeyen bir yükün bulunduğu, bu görüntünün yüklemenin azami miktar üzerinde olabileceğinden şüphe edilmesi için yeterli bir veri olduğu, öte yandan denetim görevlilerinin kamyoneti denetim istasyonuna yönlendirmeleri hususunda Kanun"da bir engel bulunmadığı gibi denetim istasyonuna girme zorunluluğu bulunmayan araçları da denetlemeye hak ve yetkilerinin bulunduğu, olay tarihinde tutulan ve üç görevlinin imzasını içeren belgeden kabahatlinin kamyonetini denetim istasyonuna yönlendirdikleri anlaşılmakla,
2-) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının "2-" numaralı bozma nedenine yönelik incelemede ise;
Kanun yararına bozma gerekçesinde, kabahatlinin aracının tek dingilli araç olduğunun iddia edilmesi, Karayolları Bölge Müdürlüğü yazısında tek dingilli araçların denetim kapsamında olduğu belirtilmeyip, çift dingilli araçların muaf tutulduğundan bahsedilmiş olunması, tek dingilli araçların da yaptırıma konu denetim kapsamında olup olmadığının mahkemece kesin olarak tespiti ile sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, başvurunun eksik inceleme sonucu reddedildiği belirtilmektedir.
Öncelikle belirtmek gerekir ki; Kanun"da yazılı yükümlülüklere uymayan sürücülerin veya araçların idari yaptırıma tabi tutulması veya idari yaptırımdan muaf tutulması, idarece çıkarılacak bir genelgeye veya yazıya göre engellenemez. Kabahatlinin sahibi olduğu araç, kanuna ve yönetmeliğe göre denetim istasyonuna girmesi zorunlu olan araçlardan ise zaten istasyona girmesi gerektiği izahtan varestedir. Şayet ilgili mevzuata göre istasyona girmesi zorunlu olmayan araçlardan ise bu kez de; denetim görevlilerinin şüphesi üzerine yönlendirilmesi ve denetlenmesi gerekmektedir. Keza, Sulh Ceza Hakimliğince itiraz konusu hakkında idare ile yapılan yazışmalar incelendiğinde; Karayolları Genel Müdürlüğü 4. Bölge Müdürlüğünden gönderilen yazı cevabında, Genel Müdürlüğün 13.08.2018 tarihli yazısında, azami yüklü ağırlığı 3500 kg. olan araçların, iki dingilli araçların, yolcu ve yük taşımaya uygun araçların, zorunlu girişten muaf tutulması, ancak bu tür araçların yasal sınırları aşmasından şüphe edilmesi halinde görevlilerce ağırlık ve boyut kontrolü için denetim istasyonuna yönlendirilmesi ve denetlenmesi gerektiğinin duyurulduğu görülmektedir.
Somut uyuşmazlıkta; kabahatin işlendiği yerde, kanun"a veya yönetmeliğe göre konulması gereken mesafede usulüne uygun işaret veya uyarı levhası ile işaretçilerin bulunup bulunmadığı, bu kapsamda aracın denetim istasyonuna girmesinin zorunlu olup olmadığı açıkça tespit edilmemiş ise de; dosyada mevcut tutanak başlıklı 23.11.2018 tarihli belgede, kabahatlinin denetim istasyonu görevlilerinin şüphesi üzerine yönlendirilmesine rağmen işaretçilere uymadığı ve denetim istasyonuna girmediği açıkça imza altına alınmıştır.
2918 sayılı Kanun"un 65/4. maddede yazılı seçimlik hareketlerden "görevlilerin dur ikazına uymaksızın tartı veya ölçü kontrolüne girmeden seyrine devam etmek" yönünde gerçekleştiği sabittir. Bu nedenle aracın Karayolları Genel Müdürlüğünün yazısında yazılı özelliklerde, zorunlu girişten muaf tutulan tek dingilli veya çift dingilli araç olmasının da uyuşmazlığın çözümü açısından önem arz etmediği, zorunlu girişten muaf tutulan araçların da şüphe üzerine denetim istasyonuna yönlendirilmesi ve işaretçilere uymayan kamyonet sürücüsüne idari yaptırım uygulanmasında hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği her iki bozma nedeni yönünden de yerinde görülmediğinden, kanun yararına bozma başvurusunun REDDİNE, 16.06.2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.