Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiş, davacı vekili tarafından duruşma istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen günde davacı vekili Avukat ... ile davalı vekili Avukat Dilara Güven geldi. Temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmıştı. Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, Yap-İşlet-Devret modeli ile yükümlenilen İpsala Gümrük Kapısı Yeni Hizmet Binaları, Ticari Tesisler ve Mütemmimlerinin yapımı, işletilmesi ve devri konulu 28.11.2001 tarihli sözleşme, 10.12.2003 günlü işletme protokolü ve 01.01.2006 tarihli ek protokolden kaynaklanmakta olup; dava, idarenin talebiyle yapılan ilave işlerin tespiti ve yapılan ek inşaatlar nedeniyle yatırım süresinin belirlenmesi, ilave işlerin maliyetinin işletme süresine yansıtılması ile sözleşmenin işletme süresinin tespiti ve muarazanın önlenmesi istemiyle açılmış; mahkemece ıslah da gözetilerek davanın kısmen kabulüne dair verilen karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
492 sayılı Harçlar Kanunu hükümlerine göre: "Yargı işlemlerinden bu kanuna bağlı (1) sayılı tarifede yazılı olanları, yargı harçlarına tabidir (2. md.). Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer ölçüsüne göre nispi esas üzerinden, işlemin nev"i ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır (15. md.). Noksan tespit edilen değerler hakkında 30"uncu madde hükmü uygulanır (16/4. md.). Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı nispetler üzerinden alınır (21. md.). (1) sayılı tarifede yazılı nispi karar ve ilâm harcının 1/4 ü peşin alınır (28. md.). Yargılama sırasında tespit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa, yalnız o oturum için yargılamaya devam olunur, takip eden oturuma kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 150. maddesinde gösterilen süre içinde dosyanın işleme konulması noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır(30. md.). Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılmaz (32. md.). HMK 120/1. maddeye göre de davacı, yargılama harçlarını mahkeme veznesine yatırmak zorundadır.
Yapılan bu açıklamalar ve sözü edilen kurallar doğrultusunda somut olay değerlendirildiğinde; dava, muarazanın önlenmesi istemine ilişkin olup, sataşmanın önlenmesi talep edilen dönem ve sözleşme bedelinin talep edilen döneme isabet eden kısmı bir değer ifade ettiğinden, başka bir anlatımla davacı yüklenicinin sözleşmeye göre yaptığını iddia ettiği ilave işlerin maliyetinin hesaplanması ile işletme süresine yansıtılması talebi para ile değerlendirilebilen bir istem olduğundan, 492 sayılı Harçlar Kanunu’na göre nispi harca tabidir. Davacı yüklenici şirketin 24,30 TL maktu peşin harç yatırarak dava açtığı, ıslah dilekçesindeki işletme süresinin 12.03.2018 olarak belirlenmesine yönelik talebi için de harç yatırmadığı anlaşılmaktadır. Harç hususu kamu düzenine ilişkin olup, taraflarca ileri sürülmese dahi re’sen gözetilmesi gerektiğinden, mahkemece dava değeri olarak davacının beyan dilekçesinde belirttiği 350.000,00 USD’nin dava tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından ilan edilen efektif satış kuru karşılığı üzerinden hesaplanan peşin nispi harcı yatırması için 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 30. maddesi uyarınca davacıya sonraki celseye kadar süre verilmesi, 492 sayılı Harçlar Kanunu"nun 32. maddesi gereğince noksan harçlar tamamlanmadıkça müteakip işlemler yapılamayacağından, şayet noksan harç ikmal edilirse, davalı iş sahibi bakanlık tarafından davacı yüklenici şirket aleyhine açılıp eldeki dava dosyası ile birleştirilip daha sonra tefrik edildiği anlaşılan Ankara 15. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/319 Esas sırasına kaydedilen davanın taraflarının ve konusunun aynı olması nedeniyle iki davanın birleştirilerek birlikte görülmesinin gerekip gerekmediğinin değerlendirilmesi sureti ile işin esası incelenip hüküm kurulması; noksan harç yatırılmaz ise, 492 sayılı Harçlar Kanunu"nun 30. maddesinin son cümlesi ve 6100 sayılı HMK"nın 150.maddesi uyarınca dosyanın işlemden kaldırılması ve yasal süresi içinde noksan harç ödenip, davanın yenilenmemesi halinde davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerekirken; kamu düzeninden olup, taraflarca ileri sürülmese dahi re"sen dikkate alınması gereken harç hususu gözden kaçırılarak dava değeri üzerinden alınması gereken peşin nispi harç alınmadan işin esası incelenip, davanın ıslah talebi de gözetilerek kısmen kabulüne karar verilmesi doğru olmamıştır.
Açıklanan nedenlerle hükmün bozulması uygun bulunmuş, bozma sebebine göre tarafların işin esasına yönelik sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle tarafların temyiz itirazlarının kabulü ile kararın taraflar yararına BOZULMASINA, bozma sebebine göre tarafların işin esası ile ilgili diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, 2.540,00’ar TL duruşma vekillik ücretinin taraflardan karşılıklı olarak alınarak Yargıtay"daki duruşmada vekille temsil olunan diğer tarafa verilmesine, 5766 sayılı Kanun"un 11. maddesi ile yapılan değişiklik gereğince Harçlar Kanunu 42/2-d maddesi uyarınca alınması gereken bakiye 37,20 TL Yargıtay başvurma harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 25.12.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.