Mahkemesi     :  Diyarbakır İş Mahkemesi
Tarih               : 17.5.2006
No                   : 25-238  
                       
Davacılar  murisinin  iş kazası  sonucu ölümünden doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesine   karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün  davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan  ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
Dava, iş kazası sonucu ölen  sigortalının hak sahibi olan  yakınlarının maddi ve manevi  zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece davalı T. B. Müessese Müdürlüğüne yöneltilen davanın husumetten reddine,  diğer davalı şirkete yöneltilen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden B.ili H. İlçesi  Elektrik  Şebekesi Tesisi Yenileme işini T.  Bitlis Müessese Müdürlüğünden ihale ile  üstlenen davalı şirketin işçisi olan sigortalının elektrik  direği üzerine çıkarak  tel kestiği sırada bulunduğu direğin yukarısından  geçen yüksek gerilim  hattına kapılarak  direkten düşerek öldüğü, hükme dayanak alınan 5.7.2005 tarihli kusur raporunda  davalı  T. B. Elektrik Dağıtım  Müessese Müdürlüğünün H. İlçesi  Elektrik Şebekesi  Yenileme işini Sözen  Elektrik şirketine ihale yolu ile  verdiği  ve ihale  makamı   olduğu  için işveren sıfatı taşıması nedeniyle sorumlu bulunmadığı,  ayrıca olay günü T.  "ın bilgisi  ve izni dışında  çalışma yapılması  nedeniyle T. "a  kusurda izafe edilemeyeceği bildirilmiştir.
Borçlar Kanununun 58/1. maddesi  gereğince bir  bina veya imal olunan herhangibir  şeyin maliki, o şeyin  fena yapılmasından  yahut muhafazasındaki kusurundan dolayı mesul olur. Elektrik   tesisleride  bu madde hükmünde geçen bir  yapı  eseri niteliğindedir.
Tanık olarak dinlenen T. H.  Işletme  şefi olan   M. A. Cumhuriyet Savcılığı tarafından yapılan  hazırlık soruşturması sırasında verdiği 9.8.2001 tarihli  ifadesinde  davalı şirketin taşeronu olan Kudbettin Fidancan"ın  çalışma yapılacağını, elektiriğin kesilmesini istediğini  bir saat sonra çalışma mahalline gittiğinde olayın önceden cerayan  ettiğini gördüğünü, alçak gerilim hattı kapatıldığı halde yüksek gerilim hattının kapatılmadığını,  K. F.ise T. "a  bizzat giderek elektiriğin kesilmesini istediğini,  görevlinin şefin şehir dışında olduğunu söylediğini,  şefin gelmemesi üzerine dağıtım panosundan çalışma  yapılacak  direkteki elektiriği kestiğini  ancak  üstten geçen yüksek gerilim  hattını kesmediğini beyan etmişlerdir.  Bu iki tanığın beyanından olay  mahallinde çalışma yapılacağından davalı T. Müessese Müdürlüğü  görevlilerinin haberdar edilmesine rağmen alçak ve yüksek gerilim  hatları elektiriğinin kesilme işinin  görevlilerce yerine getirilmemesi  sebebiyle olayın  cerayan ettiği, bilirkişilerce maddi olaya ve  T. "ın kusurluzluğuna ilişkin  değerlendirmelerinin  dosya  kapsamına   uymadığı gibi  bilirkişilerce  yüksek gerilim hattının  alçak gerilim hattı üzerinde nizami mesafe de tesis edilip edilmediği,    olay tarihi olan 3.8.2001 gününün  yaz mevsiminde olması sebebiyle  yüksek gerilim hattının  sıcak havada  aşağıya doğru sarkma yapıp yapmadığı konusunda  da bir inceleme ve değerlendirme  yapılmadığı  görülmektedir.
İş kazasından doğan tazminat davalarının özelliği gereği, İş Kanunu’nun 77. maddesinin öngördüğü koşulları gözönünde tutarak ve özellikle işyerinin niteliğine göre,  işyerinde  uygulanması  gereken  İşçi  Sağlığı  ve  İş  Güvenliği  Tüzüğünün  ilgili maddelerini incelemek suretiyle, işverenin işyerinde alması gerekli önlemlerin neler olduğu, hangi önlemleri aldığı, hangi önlemleri almadığı, alınan önlemlere işçinin uyup uymadığı gibi hususlar ayrıntılı bir biçimde incelenmek  ayrıca davalı Kurumca çıkarılan Alçak ve Yüksek Gerilim  Hatları Tesis Yönetmeliği hükümleri de irdelenmek suretiyle kusurun aidiyeti ve oranı hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek biçimde belirlenmelidir. Hal böyle olunca,   kusur raporunun hükme dayanak alınacak nitelikte olduğu söylenemez.
Diğer yandan  dava nitelikçe  Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından karşılanmayan maddi zararın  giderilmesi istemine ilişkindir.  Bu nedenle haksız zenginleşmeyi  ve mükerrer  ödemeyi önlemek için   Kurum tarafından  hak sahiplerine bağlanan gelirin peşin sermaye değerinin belirlenen  tazminattan düşülmesi gerektiği Yargıtay"ın  yerleşmiş görüşlerindendir. Bu bakımından davanın niteliği gözetilerek öncelikle hak sahiplerine SSK tarafından iş kazası nedeniyle gelir bağlanıp  bağlanmadığının araştırılması gelir bağlanmış ise bağlanan gelirin peşin sermaye değerinin  tazminattan düşülmesi gelir bağlanmamış  ise bu yön  hak sahibinin  tazminat hakkını doğrudan  etkileyeceğinden  hak sahibine gelir  bağlanması için SSK Başkanlığına karşı dava  açması için önel verilmesinde yasal zorunluluk bulunmaktadır.  Başka bir anlatımla,  haksahibi tarafından Kurum aleyhine açılan davada 506 sayılı Yasa"nın 24. maddesinin  öngördüğü koşulların oluşmadığının  saptanması durumunda,  hak sahibine gelir bağlanmayacağı giderek hak sahibinin destekten yoksun kalma tazminatı isteme hakkına sahip olmayacağı  açık seçiktir.  
Somut olayda  davacı anne ve babanın SSK"na gelir bağlanması için müracaatta  bulunmadığı SSK"nun 24.4.2006 tarihli yazısından anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş; işçi sağlığı ve iş güvenliği konusu ile alçak ve yüksek gerilim hatları tesis işinde  uzman olan bilirkişilere konuyu yeniden  yukarıda açıklandığı biçimde inceletmek, verilen rapor dosyadaki  bilgi ve belgelerle  birlikte değerlendirilerek davacı anne ve babaya SSK"na  gelir bağlanması için müracaatta bulunmak giderek dava açması önel vermek ve sonucuna göre karar vermektir.  
Mahkemece  bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın ve özellikle inandırıcı güç ve nitelikte olmayan kusur raporu esas alınmak suretiyle yazılı şekilde  hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacıların bu yönleri amaçlayan  temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, bozma nedenine göre  davacıların diğer  temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik  yer olmadığına temyiz harcının  istek halinde temyiz edenelre iadesine, 20.11.2006  gününde oybirliğiyle karar verildi.