10. Hukuk Dairesi 2016/400 E. , 2016/3182 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulune karar verilmiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1-) Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesi olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Hizmet tespiti davalarının niteliği gereği tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re"sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır. Bu tür davalarda, çalışma olgusunun tanık dahil her türlü delille ispatlanabilmesi nedeniyle, delil serbestliği söz konusudur.
Somut olayda davacı, 11.10.2003-25.03.2006 ve 10.07.2006-10.03.2007 tarihleri arasında 20TL. ücretle davalı işyerinde kesintisiz çalıştığının tespitini istemiştir. Mahkemece, davanın kabulü ile, davacının, davalı işyerinde 11.10.2003-25.03.2006 ve 10.07.2006-10.03.2007 tarihleri arasında asgari ücretle çalıştığının tespitine karar verilmiş ise de; mahkeme kararı, eksik araştırma ve incelemeye dayalıdır.
Mahkemece; re"sen araştırma ilkesi doğrultusunda; uyuşmazlığa konu dönemin tamamını kapsar şekilde çalışması bulunan bordro tanıkları re’sen belirlenerek beyanlarına başvurulmalı; talep edilen döneme ilişkin bordro tanıklarına ulaşılamadığı takdirde, sigortalı ile birlikte çalışan kişiler ile aynı çevrede işyeri olan işveren, ya da, bu işverenlerin çalıştırdığı kişiler re’sen saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı,işçilik alacaklarına ilişkin dava dosyasının varlığı araştırılmalı, varsa işçilik alacakları
davasında dinlenen tanık anlatımları ile bu dosyada bilgi ve görgüsüne başvurulan tanık anlatımları karşılaştırılmalı ve varolan çelişkiler giderilmeli, sigortalının kayıtlarda görünmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği, ya da bildirim dışı kaldığı hususu yeterince araştırılmalı; işyerinde Kurum tarafından yapılmış tespit ve müfettiş raporu bulunup bulunmadığı araştırılmalı, çalışmanın tam zamanlı olup olmadığı, işin ve işyerinin kapsamı gözetilerek belirlenmeli, davacının kendi nam ve hesabına bağımsız çalışıp çalışmadığı, bu yönde piyasa hamallarının bağlı bulunduğu Serbest Hamallar Odası veya Yük Taşıyıcıları Odası vs. gibi bir oda veya dernek varsa, davacının kaydı olup olmadığı araştırılmalı, mahkemece re’sen araştırma ilkesi göz önüne alınarak, işçilerin kaldığı iddia edilen ....Fabrikasındaki çalışan kişiler tespit edilip özellikle bekçi, müştemilattaki kulübeden sorumlu kişi veya işçileri (davacıyı) burada görebilecek ....Fabrikası bordrolu çalışanları tespit edilip beyanlarına başvurulmalı, aynı zamanda davacının ....Fabrikası veya çevrede bulunan başka fabrikalarda da çalışıp çalışmadığı hususu açıklığa kavuşturulmalı, işçilerin davalı işyerine ne şekilde gelip gittikleri tespit edilip servis söz konusu ise ilgili servis şoförleri dinlenilmeli, diğer taraftan davalı işyerinde yapılan işin niteliği ve yeri de göz önüne alınarak davalı fabrika bekçileri ve çalışmayı bilebilecek tanıklar dinlenilmeli, davacının ay veya yıl içindeki çalışmasının kaç gün olduğu hususu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
2-) Kabule göre de, davada haksız çıktığı belirgin olan davalı Kurumun yargılama gideri ve vekalet ücretinden teselsül hükümlerine göre davalı işveren ile birlikte sorumlu tutulması gerekirken, Mahkemece, Kurumun dava açılmasına sebebiyet vermediği gerekçesiyle yargılama gideri ve vekalet ücretinin sadece davalı işverene yükletilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ....."ye iadesine, 14.03.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.