Danıştay 6. Daire 2019/10114 Esas 2020/12148 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/10114
Karar No : 2020/12148

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. … - Aynı yerde

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının redde ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Konya İli, Selçuklu İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … sayılı parselde ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca anılan yapının yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca davacıya 2.978,16 TL para cezası verilmesine ilişkin … günlü, … sayılı Selçuklu Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava konusu işlemin para cezasına ilişkin kısmının iptaline, yıkıma ilişkin kısmı yönünden davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 12/04/2017 tarih ve E:2014/760, K:2017/2228 sayılı kararıyla yıkıma ilişkin kısmının onanması, para cezasına ilişkin kısmının bozulması üzerine, bozma kararına uyularak dava konusu para cezasının 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin (c) bendinin 13. alt bendi uyarınca arttırımına ilişkin kısmının iptaline, kalan kısmı yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı vekilince, Asliye Ceza Mahkemesinde ceza davasında yargılanması sonucunda müvekkilinin beraat ettiği, davalı belediyenin yeni bir encümen kararı ile dava konusu işlemi iptal ettiği ve yeni bir para cezası belirlediği ve bu işleme karşı açılan davada Mahkemece işlemin iptal edildiği, dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu hususları ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'nun DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Konya İli, Selçuklu İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda bulunan binanın zemin katında 1 ve 2 bağımsız bölüm numaralı dükkanların arka cephesindeki bahçe mesafesinde 29 m² lik alanın izinsiz olarak kapatılarak işyerine dahil edilmiş vaziyette iken davalı idare elemanlarınca 20/11/2012 tarihli yapı tatil zaptı ile tespit edilmiştir.
Selçuklu Belediye Encümeninin … tarih, … sayılı kararı ile 3194 sayılı Kanunun 42/2. maddesi uyarınca davacıya para cezası verilmesine ve ruhsata bağlanma imkanı bulunmayan söz konusu yapının aynı Kanunun 32. maddesi uyarınca yıkımına karar verilmesi üzerine anılan işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın “Suç ve cezalara ilişkin esaslar” kenar başlıklı 38. maddesinin 7. fıkrasında, “Ceza sorumluluğu şahsidir.” hükmü yer almaktadır.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesinin 1. fıkrasında; bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanacağı; 2. fıkrasında, ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, fıkrada belirtildiği şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Ceza sorumluluğunun şahsiliği ceza hukukunun temel ilkelerindendir. Cezaların şahsiliğinden amaç, bir kimsenin işlemediği bir fiilden dolayı cezalandırılmamasıdır. Başka bir anlatımla cezaların şahsiliği ilkesi; kimsenin, işlemediği bir eylemden dolayı sorumlu tutulmamasını, suçun işlenmesine bizzat ya da dolaylı olarak katılmadıkça cezalandırılamayacağını belirtmektedir. Anayasanın 38. maddesinde idari ve adli cezalar arasında bir ayrım yapılmadığından idari para cezaları da bu maddede öngörülen ilkelere tabidir.
Cezaların şahsiliği ilkesi uyarınca; 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesine göre verilecek olan para cezasının ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapıyı fiilen yapan ya da yaptıran kişi adına, yani yapı sahibi adına verilmesi gerekmektedir. Yapı sahibinin ise her zaman taşınmaz maliki ile aynı kişi olması zorunlu olmadığından ruhsatsız yapıyı yapan kişinin taşınmaz malikinden farklı bir kişi olduğunun anlaşılması durumunda, taşınmaz maliki adına değil yapıyı yapan adına para cezası verilmesi gerekmektedir.
Dosyanın ve Danıştay Ondördüncü Dairesinin 30/01/2018 tarih, E:2015/5203, K:2018/245 sayılı kararının birlikte incelenmesinden; para cezasına ilişkin kısmı yönünden dava konusu işlemin iptali yolundaki (bozma öncesi) ilk Mahkeme kararı sonrasında, davalı idare tarafından para cezası yeniden belirlenerek 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca davacıya 1.742,18 TL para cezası verilmesine ve aynı konuya ilişkin daha önce alınan encümen kararının yıkıma yönelik kısmının uygulanmasına devam edilmesine ilişkin Selçuklu Belediye Encümeninin … tarih, … sayılı kararının alındığı, bu kararın iptali istemiyle açılan davada, uyuşmazlık konusu yapı nedeniyle davacı hakkında imar kirliliğine neden olmak suçuna ilişkin açılan davada, ... Asliye Ceza Mahkemesi'nin … tarih, E:…, K:… sayılı kararıyla; suça konu yapının 2004 yılından çok önce yapıldığı tespit edilerek davacının beraatine karar verildiği, davacının 2010 yılında ruhsat almak suretiyle işletmeye başladığı pastanenin arkasında yer alan söz konusu 29 m²'lik ilavenin davacı tarafından inşa edilmediği/ettirilmediğinin sabit olduğu gerekçesiyle, dava konusu işlemin para cezasına ilişkin kısmı yönünden iptaline karar verildiği (... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı) ve bu kararın da temyiz incelemesi sonucunda Danıştay Ondördüncü Dairesinin 30/01/2018 tarih, E:2015/5203, K:2018/245 sayılı kararı ile onandığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesi uyarınca uyuşmazlık konusu yapının davacı tarafından yapılmadığı sonucuna ulaşıldığından, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca yapı maliki sıfatıyla davacıya para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık, işlemin kısmen iptali, kısmen davanın reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararının redde ilişkin kısmında ise hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen iptaline, kısmen davanın reddine ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyiz edilen kısmının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 03/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.