MAHKEMESİ : Salihli 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 15/03/2013
NUMARASI : 2013/74-2013/250

G.E. M A. H. ve Ürünleri, Tarım Ürünleri Pazarlama Nakliye İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile H.. G.. ve müşterekleri aralarındaki muhdesat aidiyetinin tespiti davasının reddine dair Salihli 2. Asliye Hukuk Mahkemesi"nden verilen 15.03.2013 gün ve 74/250 sayılı hükmün Yargıtay"ca incelenmesi davacı vekilleri tarafından süresinde istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Davacı şirket yetkili temsilcisi A. G. dava dilekçesinde; K. köyü köy civarı mevkiinde bulunan 812 parselde kayıtlı taşınmazın tarla vasfında olduğunu, üzerinde büyük baş hayvan besi çiftliğinin yer aldığını, besi çiftliğinin daha önce Ziraat Bankası"ndan kredi alınarak davalıların muvafakatları ile temsilcisi olduğu şirket tarafından yapıldığını, davalıların zemine yani tarlaya malik olduklarını davalılardan H.. A.. bakımından Salihli Sulh Hukuk Mahkemesinde ortaklığın giderilmesi davasını açtığını, anılan davanın 2007/667 Esas, 2008/1521 Karar sayılı ilamı ile sonuçlandığını, ortaklığın satış yoluyla giderilmesine karar verildiğini, taşınmaz üzerindeki muhdesatın tüm paydaşlara aitmiş gibi gösterildiğini ve satışa çıktığını, şirketin mağduriyetine neden olduğunu, somut olayda sebepsiz zenginleşmenin gerçekleştiğini açıklayarak dava konusu taşınmaz üzerindeki çiftliğin şirkete ait olduğunun tespitine, yapılacak keşif sonrası belirlenecek değer üzerinden eksik harcın tamamlanmasına ortaklığın giderilmesine taşınmazın satışı suretiyle karar verilmesi istenildiğinde mağduriyetin önlenmesi bakımından dava sonuna kadar satışın tedbiren durdurulmasına karar verilmesini istemiştir.
Davalı M.. G.. ve H.. G.. 18.02.2013 tarihli dilekçeleriyle taşınmaz üzerinde bulunan besi çiftliği niteliğindeki muhdesatın davacıya ait olduğunu bildirmişlerdir.
Diğer davalıların davaya cevap vermedikleri belirlenmiştir.
Mahkemece, “… temyiz üzerine yapılan inceleme neticesinde Yargıtay 7. Hukuk Dairesi"nin 17.10.2012 tarih ve 2012/6082 Esas, 2012/7145 Karar sayılı ilamında; dava konusu taşınmazla ilgili ortaklığın giderilmesi davasının sonuçlanmasından dolayı davacının hukuki yararının kalmadığı gerekçesiyle bozma kararı verildiği belirlendiğine ve Yargıtay Kararında da açıklandığı üzere davacının hukuki yararı bulunmadığına göre hukuki yarar yokluğu nedeniyle davanın reddine…” karar verilmesi üzerine hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, taşınmaz üzerinde bulunan besi niteliğindeki çiftliğin mülkiyetinin tespiti isteğine ilişkindir.
Mahkemece, yazılı gerekçeyle usulden davanın reddine karar verilmiş ise de mahkemenin bu görüşüne katılma olanağı bulunmamaktadır. Dava, 31.01.2013 tarihinde harcı yatırılmak suretiyle açılmıştır. Davalılardan H.. G.. ve M.. G.. muhdesatın davacıya ait olduğunu bildirmişler, diğer davalılar ise bu konuda bir beyanda bulunmamışlardır. Kabul edenlerin dilekçeleri davacı tarafa tebliğ edilmemiştir. Dava, hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddine karar verildiğine göre HMK.nun 114/1-h bendi ile aynı Kanun 115. maddesi uyarınca usulden reddine karar verildiğinin kabulü gerekir.
Mahkemece, zorunlu olan ön inceleme gereğini yerine getirmeden hüküm kurulduğu saptanmıştır. Cevaba, cevap dilekçesinin tebliğinden sonra mahkeme tarafından ön incelemeye ilişkin hiçbir araştırma ve inceleme yapılmaksızın özeti yukarıya alınan gerekçeyle usulden davanın reddine karar verildiği görülmüştür. HMK"nun 137/1 maddesine göre, “dilekçelerin karşılıklı verilmesinde (HMK.m.118,126,136) sonra ön inceleme yapılır. Bu bir kanuni zorunluluk olup, emir niteliğinde bulunmaktadır. Anılan hüküm gereğince mahkeme ön incelemede; dava şartlarını (HMK.m.114) ve ilk itirazları (HMK.m.116) inceler, uyuşmazlık konularını tam olarak belirler, hazırlık işlemleri ile tarafların delillerini sunmaları (HMK.m.119/1-f bendi, 121,129/1-e bendi) ve delillerin toplanması için gerekli işlemleri yapar (HMK.m.140/5), tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği (HMK.m.24) davalarda onları sulhe (HMK.m.313) veya arabuluculuğa teşvik eder. Bu hususları tutanağa (HMK.m.154) geçirir. Aynı maddenin 2. bendinde ise, ön inceleme tamamlanmadan ve gerekli kararlar alınmadan tahkikata geçilemez ve tahkikat için duruşma günü verilemez. (HMK.m. 143 ve 147) mahkeme söz konusu maddenin ilgili bentlerinde belirtilen ve açıklanan hususları göz ardı ettiği gibi, bununla ilgili HMK.nun 138 , 139, 140 ve devamı maddelerinde hususlarda göz ardı edilerek davanın reddine karar verilmiştir. Ön incelemenin yapılması zorunluluğunun Mahkemece kendiliğinden göz önünde tutulmalıdır.
Davacının bu davayı açmakta hukuki yararının bulunup bulunmadığı uyuşmazlık konusu oluşturmaktadır. Davacı, dava dilekçesinde dava konusu 812 sayılı parsel üzerinde bulunan besi çiftliğinin kendisine ait olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Şu halde, ortaklığın giderilmesi sonucu taşınmazın intikal ettiği kişiye ait parsel üzerinde bulunan besi çiftliği bakımından davacı şirketin bu çiftliğin kendisine ait olduğunun tespitinin istemesinde hukuki yararının olduğu konusunda duraksamamak gerekir. Bu konuda bir kuşkunun olmadığı ortadadır. Ortaklığın giderilmesi davası ve onun ardılı işlemler hangi aşamada olursa olsun davacının bu davayı açmakta hukuki yararının olduğunun kabulü gerekmektedir. Hukuki yarar ilkesi daha önce uygulama ile dava şartı olarak kabul edilmiş, 6100 sayılı Kanun"un 114 /1–h bendi uyarınca da yasal olarak dava şartı olduğu kabul edilmiştir.
Ön incelemeyi düzenleyen HMK.nun 137. maddesinde açıkça, “ …. Sonra ön inceleme yapılır…” ibaresi bir zorunluluğu ve emri içermekte olup, ön incelemenin yasal olarak yapılmasında zorunluluğun bulunduğu vurgulanmıştır. Hukuk Genel Kurulu kararlarıda bu doğrultudadır.
Açıklanan nedenlerle mahkemenin usulden ret gerekçesine katılma olanağı bulunmamaktadır. O halde Mahkemece yapılacak iş, davacının davayı açmakta hukuki yararının bulunduğu gözetilerek ve ön inceleme için öngörülen usul ve esaslar gözetilerek işin esasına girilmek suretiyle dava konusunda olumlu ya da olumsuz bir karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçeyle hüküm kurulmuş bulunması usul ve kanuna aykırıdır.
Davacı vekilinin temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulüyle hükmün 6100 sayılı HMK"nun Geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK"nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA ve taraflarca HUMK"nun 388/4. (HMK m.297/ç) ve HUMK"nun 440/I maddeleri gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine ve 24,30 TL peşin harcın istek halinde davacıya iadesine, 26.05.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.