MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

DAVA : Davacı, davalı sendikanın 12-13 Nisan 2014 tarihinde yapılan 9. Olağan Genel Kurulunun tüm sonuçları ile birlikte iptaline ve sendikaya kayyım tayinine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacılar vekili, davalı sendikanın 9. olağan genel kurulunun 26-27 Mart 2011 tarihinde yapıldığını,... 10. İş Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda 12-13 Nisan 2014 tarihinde yenilendiğini ancak yenilenen genel kurulun seçim sonuçlarını etkileyecek usulsüzlük sebebiyle iptalinin gerektiğini, iptal edilen genel kurulun, iptal edildiği tarih olan 26-27 Mart 2011"deki şartlarla ve mahkemenin iptal kararına konu olan gerekçedeki eksiklik giderildikten sonra toplanması gerektiğini, yani ... iş yerlerinin genel kurulda şubelerin temsilindeki eksiklik giderilip şubenin yeniden temsilini belirledikten sonra yine aynı delege sayısı ile toplanmasının gerektiğini, 26-27 Mart 2011 tarihinde yapılan genel kurulun 214 delege ile toplanmasına rağmen 12-13 Nisan 2014 tarihinde yapılan genel kurulun yüzseksenüç delege ile toplandığını, seçim sonuçlarının bir oy gibi bir farkla belirlendiği de dikkate alındığında usulsüzlüğün seçim sonuçlarını doğrudan etkileyecek düzeyde olduğunu, çeşitli gerekçelerle genel kurula çağrılmayan ve katılması engellenen delegelerin çağrılmama gerekçeleri ve aynı durumda çağrılan delegelerin durumlarının dahi birbiri ile çeliştiğini, genel kurulun yenilendiği tarihte yürürlüğe giren 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu gereğince disiplin kurulu üyelerinin tabii delege olarak sayılması gerekli iken disiplin kurulunun 5 üyesinin tabii delege olarak hiç katılmadığını, denetleme kurulunun da eksik olarak çağrıldığını, sadece bu gerekçelerle kırkiki delegede hata yapıldığını, yenilenen genel kurulun yargı kararına da aykırı olarak toplandığını, ... 2 nolu şubenin kapatılıp iş yerlerinin ... 5 nolu şubeye bağlanması kararının iptaline karar verilmesine rağmen 12-13 Nisan 2014 tarihindeki genel kurulda bu hususun yeniden onaya sunulduğunu, genel kurula ... 2 nolu şubeden hiç üst kurul delegesi çağrılmadığını sadece bu gerekçenin bile iptale tek başına gerekçe olduğunu ve dilekçesinde belirttiği başkaca hukuka aykırılıklar bulunduğunu ileri sürerek davalı sendikanın 12-13 Nisan 2014 tarihli 9. olağan genel kurulunun tüm sonuçları ile birlikte iptaline ve sendikaya kayyım tayinine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, iptali talep edilen 12-13 Nisan 2014 tarihli genel kurulun vesayet makamı olan... 10. İş Mahkemesinin denetiminde ve kayyım heyeti marifetiyle gerçekleştirildiğini,... 10. İş Mahkemesinin, genel kurulun, iptal edilen genel kurulun yenilenmesi niteliğinde olduğu için o tarihteki delege yapısının dikkate alınması gerektiğine karar verdiğini, sendika üyesi olan ... işyerleri ile birlikte toplam işçi sayısının 41.238 olarak tespit edildiğini, 3.423 ... işçisi dahil edildiğinden, iptal edilen 26-27 Mart 2011 tarihli genel kurula nazaran bazı şubelerin delege sayılarının arttığını bazı şubelerinde delege sayılarının azaldığını, ölüm, emeklilik, üyeliğin kaybı, istifa ve benzeri sebeplerle boşalan delegeliklerin alt sıralardan tamamlanmasının kayyım heyetince kabul edilmediğini, seçilmiş delegelerin ise üyeliklerine bağlı sendika işleyişine katılma hakkının bir parçası olması sebebiyle üyeliğin sona ermesi halinde delegeliğin sona erdiğini, bu sebeple üyeliği sona eren seçilmiş delegelere 12-13 Nisan 2014 tarihli genel kurulda yer verilmediğini, yapılan itirazın da seçim kurulu tarafından reddedildiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davanın kabulü ile davalı sendikanın 12-13 Nisan 2014 tarihli 9. Olağan Genel Kurulunun tüm sonuçları ile birlikte iptaline ve sendikaya kayyım tayinine karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
6356 sayılı Kanun’un 2/1-ğ maddesinde sendikalar “İşçilerin veya işverenlerin çalışma ilişkilerinde, ortak ekonomik ve sosyal hak ve çıkarlarını korumak ve geliştirmek için en az yedi işçi veya işverenin bir araya gelerek bir işkolunda faaliyette bulunmak üzere oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar” olarak tanımlanmıştır. Anayasanın 51. maddesi de aynı doğrultudadır. Aynı maddenin son fıkrasında sendikaların yönetim ve işleyişlerinin demokrasi esaslarına aykırı olamayacağı vurgulanmıştır.
Genel kurul sendikaların iradesini yansıtan nihai karar organıdır. Genel kurullar bakımından asıl olan ise olağan genel kuruldur. Olağan genel kurul, kanunda ve daha kısa bir süre belirlenmesi şartıyla tüzükte öngörülen sürelerde düzenli olarak yapılmak zorunda olunan ve yapılması için herhangi bir sebebin ortaya çıkması gerekli olmayan genel kuruldur. Olağanüstü genel kurul ise ancak genel kurulun olağanüstü toplanmasını gerektirir nitelikte objektif ve ciddi sebeplerin bulunması halinde söz konusu olan istisnai nitelikteki genel kuruldur.
6356 sayılı Kanun"un 9. maddesinde, genel kurulun, sendika ve şubelerin zorunlu organlarından olduğu belirtilmiştir. Genel kurulun görev ve yetkileri, aynı Kanun"un 11. maddesinde düzenlenmiş olup, maddeye göre, sendika organlarının seçimi yetkisi de genel kuruldadır. Bu itibarla, sendikanın yönetim, denetim ve disiplin kurulu üyelerinin belirlendiği genel kurulların, demokratik esaslar doğrultusunda icra edilmesi, sendika içi demokrasinin gerçekleşmesi yönünden son derece önemlidir. Bu cümleden olarak, bir sendikanın demokratik yapıya sahip olup olmadığına ilişkin en somut ölçüler genel kurulun yapısı ve işleyişinde aranmalıdır (ŞAHLANAN, Fevzi, Sendikaların İşleyişinin Demokratik İlkelere Uygunluğu, ..., 1980, sh.119).
İnceleme konusu davada, davalı sendikanın 9. olağan genel kurulu 26-27 Mart 2011 tarihinde gerçekleştirilmiş, ancak... 10. İş Mahkemesinin 30.04.2013 tarihli kararı ile anılan genel kurulun iptaline ve sendikaya kayyım tayinine karar verilmiştir. Bilahare, iptaline karar verilen genel kurulun 12-13 Nisan 2014 tarihinde yenilenmesine karar verilerek söz konusu tarihte de 9. Oağan Genel Kurul yeniden icra edilmiştir.
Mahkemece, yargılama sırasında 9. Olağan Genel Kurulun dört yıllık süresi sona erdiğinden şubelerden seçilen yeni üst kurul delegeleri ile yeni genel kurulun yapıldığı, sendika organlarının seçimlerinin gerçekleştirildiği, süresi dolduğundan 9. Olağan Genel Kurulun yenilenmesine imkan olmadığı gerekçesiyle konusu kalmayan davanın esası hakkında hüküm tesisine yer olmadığına dair verilen ilk karar, Dairemizin 02.11.2015 tarihli ilâmıyla davanın konusuz kalmasının söz konusu olmadığı ve işin esasının değerlendirilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece uyulan bozma ilamı sonrasında, genel kurulun iptali yönünde hüküm tesis edilmiş ise de, karar dosya içeriğine uygun düşmemektedir. Bu açıklamalar ışığında davalının temyiz itirazları değerlendirildiğinde;
1-Mahkeme kararının gerekçesine göre ilk olarak, ... 2 nolu şubenin 5 nolu şubeye bağlanması sonucunda üst kurul delegelerinin değişebileceği ve bu durumun sendika içi demokrasi ilkesine uygun olmadığı hususu iptal sebebi olarak belirtilmiştir.
Dosya içeriğinden, davalı sendika genel yönetim kurulunun 10.06.2009 tarih ve 77 sayılı ve 24.06.2009 tarih ve 90 sayılı kararları ile ... 5 nolu şubenin açılmasına ve ... 2 nolu şubeye bağlı işyerlerinin ... şube ile yeni kurulan 5 ve 1 nolu şubelere bağlanmasına karar verildiği anlaşılmaktadır. Söz konusu iki yönetim kurulu kararının iptali için de iki ayrı dava açılmış, ancak ... 1. İş Mahkemesinin 2012/422 esas, 2012/1035 karar ve 2012/423 esas, 2012/925 karar sayılı kararları ile her iki davanın da açılmamış sayılmasına dair hüküm tesis edilmiştir. Buna göre, belirtilen yönetim kurulu kararlarının halen yürürlükte olduğu anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan... 10. İş Mahkemesinin kararı ile 26-27 Mart 2011 tarihinde icra edilen 9. Olağan Genel Kurul iptal edilmiş ve mahkeme kararı Dairemizin 12.07.2013 tarih ve 2013/19286 esas, 2013/17449 karar sayılı ilâmı ile sadece ... işyerlerinde çalışan sendika üyesi işçilerin delege dağılımında dikkate alınmamasının hatalı olduğu gerekçesiyle onanmıştır. Ayrıca, iptal edilen 26-27 Mart 2011 tarihinde icra edilen genel kurula da, ... 2 nolu şubeyi temsilen herhangi bir üst kurul delegesi katılmamıştır. Bütün bu açıklamalara göre, mahkemenin ... 2 nolu şube üst kurul delegelerinin ayrıca belirlenmesi gerektiğine dair gerekçesi isabetsizdir.
2-Mahkeme kararının gerekçesine göre ikinci olarak, delegelerden ...’in genel kurula katılması gerekirken çağrılmadığı hususu iptal sebebi olarak belirtilmiştir.
... isimli sendika üyesi 26-27 Mart 2011 tarihli genel kurula, ... şubenin 12. sıradan seçilen üst kurul delegesi olarak iştirak etmiştir.
Yukarıda belirtildiği üzere, 26-27 Mart 2011 tarihinde icra edilen 9. Olağan Genel Kurul, sadece ... işyerlerinde çalışan sendika üyesi işçilerin delege dağılımında dikkate alınmamasının hatalı olduğu gerekçesiyle iptal edilmiştir. İptal gerekçesine uygun olarak kayyım heyeti tarafından alınan 25.03.2014 tarihli kararın dördüncü bendi ile ... işyerlerinde çalışan sendika üyelerinin delege dağılımında dikkate alınarak bu suretle şubelere düşen delege sayısının yeniden tespitine karar verilmiştir. Buna göre yapılan belirleme sonrası ... şubeye düşen üst kurul delege sayısı 11 olarak tespit edilmiştir. Bu itibarla, ... şubenin üst kurul delegesi seçimlerinde 12. sırada yer alan ... isimli üyenin dava konusu genel kurula katılmaması, genel kurulu iptal eden mahkeme kararı ile onama ilâmına uygun olduğundan mahkemenin bu gerekçesi de isabetsizdir.
3-Mahkeme kararının gerekçesine göre son olarak, delegelerden ...’ın işkolu değişikliği sebebiyle genel kurula katılmaması gerekirken katıldığı hususu iptal sebebi olarak belirtilmiştir.
Hükme esas alınan bilirkişi raporu ve mahkeme kararına göre, ... isimli delegenin işkolu değişikliği söz konusu olduğundan genel kurula katılmaması gerektiği tespit edilmiştir. Dosya içeriğinden, ... ... Bakanlığı tarafından mahkemeye gönderilen bilgi yazısında ... isimli delegenin, 31.12.2011 tarihinde işkolu değişikliği sebebiyle sendika üyeliğinin son bulduğu belirtilmiş ise de, söz konusu yazıya dayanak belge ve kayıt bulunmadığı gibi, yazı dosya kapsamında yer alan diğer kayıtlar ile de örtüşmemektedir.
Somut olayda, delege ...’a ait sigortalı hizmet döküm cetveline göre, ilgili kişinin sendika üyesi olduğu tarihten sonra da kesintisiz olarak aynı işyerinde çalıştığı ve işkolu değişikliğinin söz konusu olmadığı anlaşılmaktadır. Ayrıca anılan delegenin çalıştığı... ... Okulları Genel Müdürlüğü yazısı ile de, ilgili kişinin kesintisiz olarak beden eğitimi öğretmeni olarak görev yaptığı bildirilmiştir. Bu itibarla, ... isimli üyenin delege sıfatıyla genel kurula katılmasında hukuka aykırı bir durum olmadığı gibi, mahkemenin bu gerekçesinin de isabetsiz olduğu tartışmasızdır.
Açıklanan maddi ve hukuki olgular karşısında, mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalıdır. Belirtilen sebeplerle, 6356 sayılı Kanun"un 15. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, hükmün bozulmak suretiyle ortadan kaldırılması ve aşağıdaki gibi karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda belirtilen sebeplerle;
1-Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2-Davanın REDDİNE,
3-Karar tarihi itibariyle alınması gerekli olan 29,20 TL karar ve ilam harcından, peşin alınan 27,70 TL harcın mahsubu ile bakiye 1,50 TL karar ve ilam harcının davacıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
4-Davacının yapmış olduğu yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına, davalının yaptığı 60,00 TL yargılama giderinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
5-Davalı vekille temsil edildiğinden, karar tarihinde yürürlükte olan tarifeye göre 1.800,00 TL vekâlet ücretinin davacılardan alınıp davalıya verilmesine,
6-Peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, kesin olarak 07.03.2016 tarihinde oy birliği ile karar verildi.