MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

DAVA : Davacı, hafta tatili alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini
istemiştir.
Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre,
davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Davacı işçi hafta tatili ücreti alacaklarının ödetilmesi isteğine bulunmuştur. Davalı işveren haftada bir gün tatil kullandırıldığını belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece isteği kabulüne dair karar verilmiş, hükmü davalı temyiz etmiştir.
Davacı işçinin hafta tatili ücretine hak kazanıp kazanmadığı hususu taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.
4857 sayılı İş Kanununun 46. maddesinde işçinin, tatil gününden önce aynı yasanın 63. maddesine göre belirlenmiş olan iş günlerinde çalışmış olması koşuluyla yedi günlük zaman dilimi içinde 24 saat dinlenme hakkının bulunduğu açıklanmıştır. İşçinin hafta tatili gününde çalışma karşılığı olmaksızın bir günlük ücrete hak kazanacağı da 46. maddenin 2. fıkrasında ifade edilmiştir.
Hafta tatili izni kesintisiz en az 24 saattir. Bunun altında bir süre haftalık izin verilmesi durumunda, usulüne uygun şekilde hafta tatili izni kullandığından söz edilemez.
Ayrıca, hafta tatili bölünerek kullandırılamaz. Buna göre hafta tatilinin 24 saatten az olarak kullandırılması halinde hafta tatili hiç kullandırılmamış sayılır.
2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunun 3. maddesine göre hafta tatili Pazar günüdür kural bu şekilde olmakla birlikte, işçiye Pazar günü dışında hafta tatili izni kullandırılması mümkündür.
Hafta tatili gününde çalıştığını iddia eden işçi norm kuramı uyarınca bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda yer alan hafta tatili ücreti
ödemesinin yapıldığı varsayılır. Bordroda ilgili bölümünün boş olması ya da bordronun imza taşımaması halinde işçi, hafta tatilinde çalışma yaptığını her türlü delille ispat edebilir.
Hafta tatillerinde çalışıldığının ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları, yazılı delil niteliğindedir. Ancak, sözü edilen çalışmanın bu tür yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir.
İmzalı ücret bordrolarında hafta tatili ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından daha fazla çalışıldığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin hafta tatili alacağının bordroda görünenden daha fazla olduğu yönünde bir ihtirazi kaydının bulunması halinde, hafta tatili çalışmalarının ispatı her türlü delille yapılabilir. Buna karşın, bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda dahi, işçinin geçerli bir yazılı belge ile bordroda yazılı olanın dışında hafta tatillerinde çalışmaların yazılı delille kanıtlaması gerekir. İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, hafta tatili ücretlerinin tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda da ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde hafta tatili çalışması yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.
Hafta tatili çalışmalarının yazılı delil ya da tanıkla ispatı imkan dahilindedir. İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez.
Hafta tatili çalışmalarının uzun bir süre için hesaplanması ve miktarın yüksek çıkması halinde Dairemizce son yıllarda indirim yapılması gerektiği istikrarlı uygulama halini almıştır. Ancak, hafta tatili çalışmasının taktiri delil niteliğindeki tanık anlatımları yerine, yazılı belgelere ve işveren kayıtlarına dayanması durumunda böyle bir indirime gidilmemektedir.
Somut olayda davacının üyesi bulunduğu sendika ile işveren arasında imzalanan 1.1.1999- 31.12.2000 tarihleri arasında uygulanmış olan toplu iş sözleşmesinin 49. maddesinde, “Hafta tatili Pazar günüdür. İşçi bu günlerde çalıştırılamaz. İşveren zaruri görülen hallerde ve işin gereği Pazar günü çalıştırılan işçilere müteakip hafta içinde bir gün tatil verirse 1+2= 3 gündelik ödenir. Verilmezse 1+3= 4 gündelik öder. Pazar günleri çalıştırılıp müteakip hafta içinde bu günler için tatil verilmeyen işçilerin ücretleri bu çalışmaları karşılığı olarak beher gün için 4 yevmiye olarak hesaplanır” şeklinde kurala yer verilmiştir.
İşyerinde 1.1.2001- 31.12.2002 tarihleri arasında uygulanmış olan toplu iş sözleşmesinin 53. maddesinde ise, “İşçilerin hafta tatili, ilke olarak Pazar günüdür. Haftalık 45 saatlik çalışma süresini diğer 6 günde tamamlayan işçi bu bir gün hafta tatiline hak kazanır. … İşçilere Pazar günü çalışmalarında normal ücretinin 3 (1+2) katı uygulanmak koşulu ile hafta tatillerinde de çalışma yaptırılabilir” şeklinde düzenlemeye gidilmiş, 1.1.2003- 31.12.2005 tarihleri arasında yürürlükte olan toplu iş sözleşmesinin 54. maddesinde de aynı kurala yer verilmekle birlikte hafta tatilinde çalışma halinde 4 ( 1+3) yevmiye ödeneceği açıklanmıştır.
Davacı işçinin istek konusu dönem içinde Pazar günü çalıştırıldığı ancak, hafta içi bir gün izin kullandırıldığı anlaşılmakla, mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda 1.1.2001 tarihinden dava tarihi olan 5.1.2005 tarihine kadar hesaplama yapılmıştır.
Davacı işçinin istek konusu dönem içinde uygulanmış olan toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre hafta tatili ücretine hak kazanıp kazanamayacağı her bir toplu iş sözleşmesi hükmü uyarınca yarı ayrı değerlendirilmelidir. Öncelikle 1.1.1999- 31.12.2000 tarihleri arasında uygulanmış olan toplu iş sözleşmesinde, Pazar günü çalışan işçinin hafta içi izin kullanması halinde dahi 3 yevmiye olarak ücrete hak kazanacağı şeklindeki kural işçi yararına olup, yasaya aykırı bir durum bulunmamaktadır. O halde davacı işçinin zamanaşımı defiyle sınırlı olarak sözü edilen dönemde hafta tatili ücretine hak kazandığı anlaşılmakta ise de, bilirkişi raporunda 1.1.2001 tarihi öncesi için hafta tatili ücreti hesaplanmamış ve davacı işçi rapora itiraz etmediği gibi kararı bu yönden temyiz etmemiş olmakla davalı işveren yararına usulü kazanılmış hak doğmuştur.
1.1.2001 tarihinde yürürlüğe giren toplu iş sözleşmesi ile istek konusu dönemde yürürlükte olan diğer toplu iş sözleşmelerinde, hafta tatilinin ilke olarak Pazar günü olduğu yönündeki yasa kuralı tekrar edilmiş ve Pazar günü çalışan işçi için zamlı ücret ödemesine yer verilmiştir. Yine toplu iş sözleşmelerinde sözleşmede öngörülen zamlı ücretin ödenmesi kaydıyla hafta tatilinde de çalışma yaptırılabileceği açıklanmıştır. Şu halde göre 1.1.2001 tarihinden sonra yürürlüğe giren toplu iş sözleşmelerinde Pazar günü çalışan ve takip eden hafta içinde bir gün izin kullanan işçi için zamlı ücret ödemesine yer verilmemiştir. Toplu iş sözleşmesinin düzenlemesi hafta tatili izni verilmeyen işçiye zamlı ücret ödenmesi şeklindedir.
1.1.2001 tarihinden sonra istek konusu dönemde işyerinde uygulanmış olan toplu iş sözleşmelerinde hafta tatilini ilke olarak Pazar günü olduğunun açıklaması sonuca etkili değildir. Yine sözleşme metninde Pazar günü çalışmalarının zamlı olarak ödeneceğini öngörülmesi, sözü edilen ödemenin salt Pazar günü çalışmanın karşılığı olarak değerlendirilmesi doğru olmaz. Belirtmek gerekir ki, davacı işçinin hafta içi bir gün izin kullandığı sabit olmakla yasa gereği hafta tatili kullandırılmış olmaktadır. 1.12001 tarihinden sonra yürürlüğe giren toplu iş sözleşmelerinde, 1.1.1999 – 31.12.2000 tarihli toplu iş sözleşmesinden faklı olarak hafta tatili izni hafta içi verilen işçiler yönünden zamlı ücret ödemesine de yer verilmemiştir. Mahkemece hafta tatili ücreti isteğinin reddi gerekirken istek doğrultusunda karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine,
23.02.2010 gününde oybirliği ile karar verildi.