MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 5. Asliye Ticaret Mahkemesi
TARİHİ : 23/12/2011
NUMARASI : 2010/972-2011/913

Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraflar vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -

Davacı vekili, müvekkili ile davalılardan A.. Alüminyum Ltd. Şti arasında 13.05.2008 tarihli sözleşme imzalandığını, müvekkiline teslim edilecek mallara karşılık toplamda 1.000,000 TL’lik çeklerin verileceğini sözleşmede kararlaştırıldığını, müvekkilince adı geçen davalıya 6 adette toplam 310.000 TL’lik çek verildiğini davalının edimlerini yerine getirmediği gibi çekleri de diğer davalılara ciro ettiğini, çeklerin bir kısmının takibe konulduğunu belirterek müvekkilinin davalılara borçlu olmadığının tespitine, davalı İş F..… A.Ş elinde bulunan 40.000 TL ve 50.000 TL bedelli çeklerin takibe konmaması için tedbir kararı verilmesine, Tuzla 1. İcra Müdürlüğü’nün 2008/11421 Esas sayılı dosyası ile takibe konulan 100.000 TL bedelli çek nedeniyle müvekkilinin davalı Cr.. F.. Hiz. A.Ş borçlu olmadığının tespitine ve takibin iptaline, İstanbul 13. İcra Müdürlüğü’nün 2008/25172 Esas sayılı takibin iptaline ve bu takip nedeniyle 20.000 TL ve 50.000 TL’lik çekler dolayısıyla müvekkilinin davalı İş F..… A.Ş’ye borçlu olmadığının tespitine, çeklerin iptaline, ödenmiş olan 120.000 TL’nin ödeme tarihinden itibaren ticari faiziyle istirdadına, davalıların uhdesinde bulunan çeklerin iadesine, ve davalılar aleyhine %40 oranında tazminata karar verilmesine talep ve dava etmiştir.
Davalı İş F..… A.Ş vekili, müvekkilinin iyiniyetli hamil olduğunu bildirerek davanın reddini istemiştir.
Davalı C.. F..… A.Ş vekili, şahsi def’ilerin müvekkiline karşı ileri sürülemeyeceğini, müvekkilinin factoring mevzuatına uygun davrandığını bildirerek davanın reddini istemiştir.
Diğer davalı A.. Alüminyum... Ltd. Şti. davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporlarına göre, davanın kısmen kabulüne, 21.10.2008 tarihli 20.000 TL bedelli, 20.10.2008 tarihli 50.000 TL bedelli ve 23.10.2008 tarihli 50.000 TL bedelli çeklerden dolayı davacının davalılar İş F..… A.Ş ve A.. Alüminyum… Ltd. Şti.’ne borçlu olmadığının tespitine, davacının tazminat isteminin reddine, 10.11.2008 tarihli 40.000 TL davacının borçlu sıfatının bulunmadığından bu çeklerle ilgili çeklerin iadesi davasının reddine, 30.09.2008 tarihli 100.000 TL çekle ilgili davanın ise yerinde görülmediği gerekçesiyle reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili ile davalılardan İş F.... A.Ş vekilince temyiz edilmiştir.
1- Davacı tarafından daha önceden Tuzla 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde davalı A.. Alüminyum… Ltd. Şti. aleyhine açılan menfi tespit davası sonunda davaya konu çeklerden 6949373 nolu 30.09.2008 tarihli ve 100.000 TL bedelli çekip iptal edildiğini ve bu kararın 15.01.2010 tarihinde kesinleştiği anlaşılmaktadır. Söz konusu çekin davalı C.. F.. Hiz. A.Ş defterlerinde 15.05.2008 tarihi itibariyle kayıt altına alındığı yine adı geçen davalı tarafından cevap dilekçesi ekinde dosyaya davalı A.. Alüminyum … Ltd. Şti. tarafından davacı adına düzenlenmiş üzerine iş bu faturalara konu alacakların davalı C.. F.. Hizmetleri A.Ş’ye temlik edildiğine dair şerh içeren sırasıyla 25.02.2008, 28.02.2008, 03.03.2008 ve 24.03.2008 tarihli faturaların ibraz edildiği görülmüştür. Öte yandan davacının davasına dayanak yaptığı sözleşme 13.05.2008 tarihli olup bahse konu 100.000 TL’lik çekin de bu sözleşme kapsamında davalı A.. Alüminyum… Ltd. Şti’ne verildiği anlaşılmaktadır.
Dava tarihinde yürürlükte bulunan Finansal Kiralama, ,F.. ve Finansman şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğin 22. maddesi uyarınca ,F.. şirketleri kambiyo senetlerine dayalı olsa bile bir mal veya hizmet satışından doğmuş ve doğacak fatura veya benzeri belgelerle tevsik edilmeyen alacakları satın alamazlar veya tahsilini üstlenemezler. Öte yandan factoring işlemi alacağın temliki hükümlerine tabi olduğundan davacı borçlu, temlik eden şirkete karşı haiz olduğu def’ileri temellük eden davalı f.. şirketine karşı dahi denmeyan edebilir. (BK 167/1, 6098s. TBK 188/1.) bu durum mahkemece açıklanan hususlar gözetilerek ve anılan mevzuat hükümleri de değerlendirilerek avans olarak verildiği davacı ve davalı A.. Alüminyum… Ltd. Şti arasında akdedilen 13.05.2008 tarihli sözleşme içeriğinde anlaşılan dava konusu 100.000 TL’lik çek karşılığında mal teslim edilip edilmediği hususunda daha ayrıntılı araştırma ve inceleme yapılarak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru değildir.
2- Davacı yan dava dilekçesinde davaya konu çeklerden 6951084 nolu 10.11.2008 tarihli 40.000 TL’lik çek ile 6949421 nolu 25.10.2008 tarihli ve 50.000 TL’lik çekle ilgili olarak hem müvekkilinin borçlu olmadığının tespitini istemiş, hem de çeklerin iadesini istemiştir. Mahkemece bu çekler yönünden davacının menfi tespit işlemi hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmeden bu çekler nedeniyle davacı aleyhine takip yapılmadığı gerekçesiyle bu çeklerin iadesi talebinin reddi şeklinde hüküm kurulması usül ve yasaya aykırıdır.
3- Yargılama sonunda davayı konu çeklerden 6951070 nolu 23.09.2008 tarihli ve 50.000 TL’lik çek yönünden davanın kabulüne karar verilmiş ise de bu konuda hüküm fıkrasında kabulüne ilişkin gerekçelerin gösterilmemesi Anayasanın 141/3 ve HMK’nun 297. maddesine aykırı olup, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) ve (2) nolu bentlerde açıklanan nedenlerden dolayı hükmün davacı yararına, (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle hükmün davalı İş F.. Finansman Hizmetleri A.Ş yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 03.07.2014 gününde oybirliğiyle karar verilmiştir.