MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

-K A R A R-
Davacı vekili, müvekkilinin taraflar arasında imzalanan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereği arsa bedeli olarak davalı arsa sahibine ....535,00 TL ödediğini, daha sonra sözleşmenin karşılıklı olarak feshedildiğini, ancak davalının sözleşme kurulurken aldığı arsa bedelini iade etmemesi üzerine, alacağın tahsili için başlattıkları ilamsız takibe davalının haksız yere itiraz ettiğini ileri sürerek, takibe vaki itirazın iptali ile ... inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, sözleşmede yer alan arsa bedelinin, arsanın belediye rayiç değeri olduğunu ve müvekkiline herhangi bir ödemede bulunulmadığını, tarafların karşılıklı olarak ibralaşarak sözleşmeyi feshettiklerini, bu nedenle müvekkilinin davacıya borcunun olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve dosya kapsamına göre; arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde davalı tarafa arsa bedelinin verildiği yazılı ise de, teamüllere göre bu tür sözleşmelerde arsa sahiplerine para verilmeyip yapılacak inşaattan daire verildiği, kaldı ki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin karşılıklı olarak feshedildiği ve birbirlerini sorumlu tutmayacaklarının belirtildiği, bu durumda davalının davacıdan arsa bedelini almadığının sübut bulduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Taraflar arasında akdedildiği ihtilafsız olan ....01.2011 tarihli düzenleme şeklinde satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde davalı arsa sahibinin, 5090 ada, ... parselde kayıtlı taşınmazı üzerinde, genel şartname, teknik şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak gerek ifraz yapmadan ve gerekse ifraz, tevhit ve tefrik yapılarak projesine uygun olarak bir inşaat yapmak üzere ....540,00 TL bedel mukabilinde müteahhit davacı ..."a satmayı vaat ve taahhüt ettiği, davacının da aynı şartlarla projesine uygun olarak bina inşa etmek, inşaatın tamamını bitirip, sözleşmede yazılı olduğu şekilde anahtar teslimi olarak arsa sahibine vermeyi kabul ettiği, satış bedelinin tamamen alındığı, bu bedelin yapılacak olan inşaat karşılığı olduğunun açıkça beyan ve taahhüt edildiği yazılıdır. Sözleşmenin devam eden bölümünde madde ...-başlığı ile, ""Müteahhit ve arsa sahipleri işbu sözleşme gereğince, sözleşmede yazılı olduğu şekilde...a ... daire ve ....000,00 TL; arsa sahibi Latife Menteş"e ... daire ve ....000,00 TL; arsa sahibi İhsan Yıldırım"a ... daire ve ....000,00 TL inşaat bitirilip arsa sahiplerine dairelerin anahtar teslimi yapıldığında vermeyi, kayıtsız ve şartsız olarak vaad ve taahhüt eder." hükmünün kabul edildiği anlaşılmaktadır.
Bir davada, hukuki nitelendirme hakime (HMK md. 33 ), dayanılan maddi olayların bildirilmesi taraflara ait bir yükümlülüktür. Dava tarihi itibariyle yürürlükte olan 818 sayılı BK"nın .... maddesinde "Bir akdin şekil ve şartlarını tayininde, iki tarafın gerek sehven gerek akitteki hakiki maksatlarını gizlemek için kullandıkları tabirlere ve isimlere bakılmayarak, onların hakiki ve müşterek maksatlarını aramak lazımdır." hükmünü içermektedir. Birbirleriyle çelişen yorum veya dava kalemlerinin varlığı halinde, iki tarafın
kullandığı terimlere ve isimlere itibar edilmeyerek, onların gerçek arzularının araştırılıp bulunması ve uygulanması, BK"nın .... maddesi uyarınca hakime verilmiş bir yetkidir.
Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri, hukuki niteliği itibariyle tam iki tarafa borç yükleyen çifte tipli karma sözleşmeler olup, arsa sahibi sözleşmeye uygun koşullarda arsasını yükleniciye teslim etmek ve inşaatın tamamlanıp teslimi halinde bağımsız bölümlere bağlı pay devrini yükleniciye devretmek, yüklenici de arsa sahibinin taşınmazı üzerinde sözleşme, yapı ruhsatı ve eki projelerle amacına uygun şekilde bina inşa ederek, arsa sahibine teslim etmekle yükümlüdür. Taraflar arasındaki ....01.2011 tarihli sözleşmenin içeriğinde yer alan ....540,00 TL"nin satış bedeli olarak alınmış olduğu ibaresinin salt lafzi yorumu ile sonuca gidilmesi halinde sözleşmenin başında yüklenicinin arsa sahiplerine nakit para vererek inşaatı yaptığı, inşaatın bitiminden sonra da arsa sahiplerine ayrı ayrı bir daire ve ....000,00 TL vermeyi taahhüt ettiği sonucuna ulaşılacaktır ki, bu yorum, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin yukarıda açıklanan hukuki yapısına aykırı olacaktır.
Öte yandan, ....09.2011 tarihli ve 18367 yevmiye sayılı fesihnamenin ise, ....01.2011 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin tasfiyesine dair hükümleri içermediği nazara alındığında yüklenici-davacı tarafından arsa sahiplerine bu sözleşme uyarınca verildiği iddia edilen paranın, koşulları oluşmuş ise sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre geri istenmesine engel teşkil etmeyeceği açıktır.
Bu durumda mahkemece ....01.2011 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde bahsi geçen ....540,00 TL bedelin sözleşme değeri olarak belirlendiği, arsa sahiplerine ödenmediği gerekçesiyle, davanın reddi gerekirken, aynı sonuca dava konusu bedeli kapsamayan fesihname hükümlerine ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin niteliğinin ve edimlerinin belirlenmesinde uygulama yeri bulunmayan yerleşik teamüllere dayalı yazılı gerekçe ile varılması isabetsiz ise de, sonucu itibariyle doğru olan kararın HUMK"nın 438/son maddesi gereğince değişik gerekçe ile onanması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile sonucu itibariyle doğru olan kararın değişik gerekçe ile ONANMASINA, alınması gereken harç peşin olarak yatırıldığından yeniden harç alınmasına yer olmadığına, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, ........2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.