MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi


Taraflar arasındaki iflasın ertelenmesi davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine, davacının iflasına yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı ve müdahil ... vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Davacı vekili, 1960"lı yıllardan bu yana süt ürünleri üreten müvekkilinin, 2008 yılında yaşanan global ekonomik kriz, kredi faizlerinin artması ve rekabet nedeniyle aktifinin pasifini karşılayamaz durumu düştüğünü, iyileştirme projesinin uygulanması durumunda borca batıklıktan kurtulabileceğini ileri sürerek, iflasın bir yıl ertelenmesini talep ve dava etmiştir.
Bir kısım müdahiller ve vekilleri, şartları oluşmayan erteleme talebinin reddini istemişler, bir kısım müdahiller ise cevap vermemişlerdir.
Mahkemece iddia, savunma ve dosya kapsamına göre; davacının sunduğu iyileştirme projesinin inandırıcı olup olmadığı ve erteleme isteminin yerinde olup olmadığının tespiti için bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verildiği, takdir olunan ....000,00 TL bilirkişi ücretinin verilen kesin sürede ikmal edilmediği, bu nedenle davanın ispatlanamadığı gerekçesiyle, iflasın ertelenmesi talebinin reddine, davacı şirketin İİK"nın 179/b-... maddesi gereğince iflasına karar verilmiştir.
Kararı, davacı ve müdahil ... vekilleri temyiz etmiştir.
...-Yerel mahkeme hükmü, müdahil ... vekiline ....05.2013 tarihinde tebliğ edilmiş olup, anılan müdahil vekilinin UYAP sistemi üzerinden ....05.2013 tarihli dilekçesiyle kararın bozulmasını istediği görülmüştür. Adı geçen müdahil tarafından temyiz harcı yatırılmamış ise de, temyiz dilekçesinin ....05.2013 havale tarihi itibariyle İİK’nın 164. maddesinde öngörülen ... günlük yasal sürenin geçirildiği, bu tarihten sonra temyiz kaydının yapılması ve harcın yatırılması halinde dahi temyiz süresinin geçirilmiş olacağı, bu yöndeki eksikliklerin sonuca etkisinin bulunmadığı anlaşılmış, anılan eksikliklerin giderilmesi için dosyanın mahkemesine geri çevrilmesine karar verilmemiştir. Süresinden sonra yapılan temyiz istemleri hakkında mahkemece bir karar verilebileceği gibi, 01.06.1990 gün ve 1989/... E., 1990/... K. sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında ... tarafından da karar verilebileceği kabul edilmiş olmakla, müdahil ... vekilinin temyiz isteminin reddi gerekmiştir.
...)Davacı vekilinin temyiz itirazlarına gelince;
a)Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
b)Dava, iflas erteleme istemine ilişkindir.
İflasın ertelenmesi, borca batık durumda bulunan şirket tarafından sunulan; somut öngörüler içeren, ciddi ve inandırıcı bir iyileştirme projesi çerçevesinde bu durumdan kurtulması kuvvetle muhtemel bulunan kooperatiflerle sermaye şirketleri için öngörülmüş bir hukuki korunma yoludur (İİK.m.179). İflasın ertelenebilmesi için şirketin borca batık durumda olması, sunulacak ciddi ve inandırıcı bir iyileştirme projesi kapsamında şirketin mali durumunu düzeltebileceğine dair somut veriler ileri sürmesi ve fevkalade mühletten yararlanmamış olması gerekir (TTK.m.324, İİK.m.179 vd.). Mahkeme, İİK"nın 166/.... maddesine uygun ilan yapmalı (somut olayda yapılmıştır), borca batıklığı, TTK’nın 324. maddesinde gösterilen şekilde varlıkların rayiç değerine ve İİK’nın 178/.... madde ve fıkrasında belirtilen alacaklılar listesinde gösterilenler ile gerçek anlamda tesbit edilebilecek diğer borçların tutarına göre belirlemelidir. Bunun için borçlu şirket tarafından mahkemeye ibraz edilen bilanço ile mali durumun iyileştirilebilmesi amacıyla şirket tarafından bildirilen proje üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak, rayiç değerler ve yapılan araştırma ve inceleme sonucu elde edilen gerçekçi verilere göre bilirkişilerce yeniden oluşturulacak şirket bilançosu (borca batıklık bilançosu) da dikkate alınıp bir sonuca gidilmelidir. İflasın ertelenmesinin amacı, borca batık sermaye şirketinin mali durumunu düzelterek borca batıklıktan kurtulmasının sağlanmasıdır. Borca batıklıktan kurtulma ise tüm borçların ödenmesi anlamına gelmeyip, aktifin pasiften fazla olmasını ifade eder. Gerek borca batıklık ve gerek iyileştirme projesinin ciddi ve inandırıcı olup olmadığı hususunda (muhasebe ve işletme ekonomisi bilgisi özel ve teknik bilgi niteliğinde bulunduğundan ve hâkimin bunları genel ve mesleki bilgisiyle çözmesi beklenemeyeceğinden) HMK’nın 266. maddesinde gösterildiği şekilde bilirkişinin oy ve görüşüne müracaat edilmeli ve bu raporun da hukuka uygunluğunun hakim tarafından denetlenmesi gerekir. Öte yandan somut verilere dayalı, çelişmeyen öngörüler içeren, özellikle sermaye ve/veya kârlılık artışını netleştiren unsurların varlığının, proje için vazgeçilmez hususlar olduğu gözden kaçırılmamalı; iyileştirme projesinin ciddi ve inandırıcı olduğunun bu yolla tesbiti cihetine gidilmelidir.
Bir sermaye şirketinin borca batıklık bildiriminde bulunarak iflasını istemesi halinde, bu durumun mahkemece re’sen tesbiti gerekir. Bu tesbitin yapılmasında, davacının sunduğu delillere ek olarak, mahkemece gerekli görülen diğer delilleri toplanmalı, bu kapsamda ilgisi görülen kamu kurumlarından alınacak bilgiler, yapılacak keşif ve mahkemece atanacak bilirkişilerce düzenlenecek raporlar da değerlendirilmelidir.
Borca batıklığın tesbitinde sadece davacının kayıtlarına değil, varlıklarının rayiç değerlerine de özellikle bakılmalı, bu noktada, konusunda uzman bilirkişilerin görüşüne başvurulmalıdır.
Dava teorisindeki genel ilkenin bir istisnası olarak, borca batıklık sadece dava tarihi itibariyle değil, yargılama safhasındaki olumlu veya olumsuz gelişmeler de dikkate alınarak belirlenmelidir.
Açıklanan durum karşısında davacı şirketin mevcut kayıtları; mahkemece ulaşılabilecek tapu, trafik, sanayi ve ticaret odaları, ticaret sicil kayıtları gibi hakkında bilgi alınabilecek belgeler, varlık kalemlerinin rayiç değerlerine ilişkin uzman (teknik) bilirkişi görüşleri ve somut olay bakımından özellik arz edebilecek diğer verilerin toplanmasından sonra, konusunda uzman bir bilirkişi heyetinden alınacak teknik, detaylı ve denetime elverişli rapor sonucuna göre borca batıklığın ve iyileştirme projesinin somut ve inandırıcı olup olmadığı, uygulanması halinde borca batıklıktan kurtulunup kurtulunamayacağının yukarıda
gösterilen ilkeler çerçevesinde tesbiti ile varılacak uygun sonuca göre bir karar verilmesi gerekir.
İşte bu nedenlerle, borca batıklık ve iyileştirme prjesinin inandırıcı ve somut olup olmadığı mahkemece re"sen saptanmalıdır. İİK"nın 181. maddesinin 160. maddeye yaptığı yollama nedeniyle iflasın ertelenmesini isteyen, bu kararın ilanı, gerekli yerlere bildirilmesi, atanacak kayyım için belirlenecek ücreti ve alınacak erteleme tedbirlerinin uygulanabilmesi için gerekli masrafları avans olarak mahkeme veznesine peşin yatırmalıdır. Her ne kadar davacı taraf, 02.06.2011 tarihli oturumda verilen usulüne uygun kesin süreye rağmen mahkemece takdir edilen ....000,00 TL bilirkişi avansını yatırmamış olup, davanın hemen sonuçlandırılması gerekirken, 07.07.2011 tarihli oturumda, iflas avansından ....000,00 TL alınmak suretiyle bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş, eksik kalan iflas avansının ikmali için davacı tarafa süre verilmiştir. Ne var ki, bir sonraki 03.08.2011 tarihli oturumda bu ara karardan dönülmüş, bu karar davacı vekiline tebliğ edilmiş, şirket merkezinin bulunduğu yerin tespiti için bir süre araştırma yapılması nedeniyle hemen karar verilememiştir. Mahkemenin kesin süre veren ara kararı sonrası hemen karar vermemesinin haklı nedenleri bulunmakta ise de, iflas ertelemenin açıklanan nedenlerle kamu düzenini ilgilendirdiği gerçeği karşısında, Dairemizin ....02.2013 tarih ve 2012/5692 E, 2013/759 K sayılı ilamında da açıklandığı üzere HMK"nın 325. maddesi uyarınca işlem yapılarak, bilirkişi giderlerinin karşılanması ve davanın esası ile ilgili anılan araştırma ve değerlendirme yapılarak, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamıştır.
Öte yandan, yargılama aşamasında müdahale talebinde bulunan ... Kimya San. Tic. A.Ş., ... Ambalaj ve Ambalaj Maddeleri San. Tic. A.Ş.,..., ..., YGS Süt ve Süt Ürünleri Pazarlama San. Tic. Ltd. Şti. vekillerinin gerekçeli karar başlığında yazılmamış olması da HMK"nın 297/...-b maddesi hükmüne aykırı olmuştur.
SONUÇ: Yukarıda (...) numaralı bentte açıklanan nedenle, Müdahil ... vekilinin temyiz isteminin süre yönünden REDDİNE, (...-a ) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (...-b ) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harçların istek halinde temyiz edenlere iadesine, kararın tebliğinden itibaren ... gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 08.....2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.