Danıştay 6. Daire 2016/5399 Esas 2020/12175 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2016/5399
Karar No : 2020/12175

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1) … 2) …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Şanlıurfa ili, Siverek ilçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin … tarihli, … sayılı belediye encümeni kararı ile davacıların taşınmazının düzenleme sınırı dışında tutulmasına yönelik başvurusunun reddine dair … tarihli, … sayılı Siverek Belediye Başkanlığı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; davacılar tarafından Siverek Belediyesine hibe edilen … parsel sayılı taşınmazın dava konusu parselasyona ilişkin düzenleme sahası içerisinde yer almadığı, bu taşınmazın dava konusu 106 parsel sayılı taşınmaz için imar hakkı elde edilmesi şartıyla hibe edildiği, taşınmaza imar hakkı verildiği, parselasyon işlemindeki DOP kesintisinin önceki durumdan bağımsız bir işlem olduğu, davacılar tarafından hibe edilen taşınmazın DOP kesintisi hesabında dikkate alınmasını gerektirecek hukuki durum oluşmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemler hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu taşınmaz ile aynı mahellede bulunan 5071.75 m2 yüzölçümlü … parsel sayılı taşınmazın belediyeye hibe edildiği, taşınmazın park ve yol alanına dönüştürülmesine karar verildiği, hibe edilen taşınmazın DOP hesabından düşülmesi gerektiği veya taşınmazının düzenleme sahası dışında tutulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacılara ait Şanlıurfa ili, Siverek ilçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazın … m2 yüzölçümüne sahip olduğu, taşınmazın park alanında kaldığı, planda ayrık nizam %30 iki katlı mesken alanına dönüştürülmesine karşılık aynı mahallede yer alan yine davacılara ait … parsel sayılı … m2 yüzölçümlü taşınmazın park, yol ve mesken alanına dönüştürülerek Siverek Belediyesine hibe edilmesine … tarihli, … sayılı belediye meclisi kararı ile karar verildiği, bu karara istinaden … parsel sayılı taşınmazın şartsız olarak Siverek Belediyesi adına tapuya tescil edilmesi yönünde … tarihli, … sayılı belediye encümeni kararının alındığı, dava konusu … tarihli, … sayılı belediye encümeni kararıyla da … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına karar verildiği, davacılar tarafından hibenin geçersiz sayılarak taraflarına hibe konusu taşınmazın iadesi ya da ... parsel sayılı taşınmazın dava konusu parselasyon işlemine ilişkin düzenleme sınırı kapsamından çıkarılması istemiyle 22.04.2014 tarihinde Siverek Belediye Başkanlığına başvuruda bulunulduğu, … tarihli, … sayılı işlem ile başvurunun reddine karar verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Kararlarda Bulunacak Hususlar" başlıklı 24. maddesinde, "Kararlarda: a) Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları yahut unvanları ve adresleri, b) Davacının ileri sürdüğü olayların ve dayandığı hukuki sebeplerin özeti istem sonucu ile davalının savunmasının özeti, c) Danıştayda görülen davalarda tetkik hakimi ve savcının ad ve soyadları ile düşünceleri, d) Duruşmalı davalarda duruşma yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise hazır bulunan taraflar ve vekil veya temsilcilerinin ad ve soyadları, e) Kararın dayandığı hukuki sebepler ile gerekçesi ve hüküm, tazminat davalarında hükmedilen tazminatın miktarı, f) Yargılama giderleri ve hangi tarafa yükletildiği, g) Kararın tarihi ve oybirliği ile mi, oyçokluğu ile mi verildiği, h) Kararı veren mahkeme başkan ve üyelerinin veya hakiminin ad ve soyadları ve imzaları ve varsa karşı oyları, ı) Kararı veren dairenin veya mahkemenin adı ve dosyanın esas ve karar numarası belirtilir." hükmüne yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde; "İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakati aranmaksızın birbirleri ile yol fazlaları ile kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya Belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler Valilikçe kullanılır. Belediyeler veya Valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha düzenleme dolayısıyla meydana gelen artışları karşılığında düzenleme ortaklık payı olarak düşülebilir. Ancak bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık payları düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin % 40'ını geçemez. Bu fıkra hükümlerine göre, herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınmaz. Ancak, bu hüküm o parselde imar planı ile yeniden bir düzenleme yapılmasına mani teşkil etmez." hükmü yer almaktadır.
İşlem tarihinde yürürlükte olan İmar Kanununun 18. maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile ilgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, düzenleme sahasının, sınırı tespit edilerek düzenlenmesine karar verilen saha olduğu, (b) bendinde, düzenleme sınırının, düzenlenecek imar adalarının imar planına göre yol, meydan, park, genel otopark, yeşil saha gibi umumi hizmetlere ayrılan ve tescile tabi olmayan alanlar ile cami ve karakol yerlerini çevreleyen sınır olduğu belirtilmiş, aynı Yönetmeliğin "Düzenleme sahalarının tespiti esasları" başlıklı 5. maddesinde: "Belediye ve mücavir alan sınırı içinde belediyeler, belediye encümeni kararı ile; dışında valilikler, il idare kurulu kararı ile; 5 yıllık imar programlarında öncelik tanımak ve beldenin inkişaf ve ihtiyaç durumuna göre, yeterli miktarda arsayı, konut yapımına hazır bulunduracak şekilde düzenleme sahalarını tespit etmek ve uygulamasını yapmak mecburiyetindedir. Konut yapımına hazır arsa sayısının, bir önceki yıl verilen inşaat ruhsatından az olmamasına dikkat edilir. Belirlenen düzenleme sahası bir müstakil imar adasından daha küçük olamaz. Ancak, imar adasının büyük bir kısmının imar mevzuatına uygun bir şekilde teşekkül etmiş olması nedeniyle, yeniden düzenlemesine ihtiyaç bulunmaması ve diğer kısmında birkaç taşınmaz malın tevhid ve ifraz yoluyla imar planı ve imar mevzuatına uygun imar parsellerinin elde edilmesinin mümkün olduğu hallerde, adanın geri kalan kadastro parselleri müstakil bir imar düzenlemesine konu teşkil edebilir." kuralına; "Düzenleme sınırının geçirilmesi" başlığını taşıyan 6. maddesinde ise: "Düzenleme Sınırı; a) İskan sahasının bittiği yerlerde iskan sınırından, b) İskan sahası içindeki yollarda yol ekseninden, c) İbadet yeri ve karakol yerlerinin dış sınırından, yeşil alan ve genel otopark alanlarının düzenleme ortaklık payı oranı ve uygulamaya alınan parsel sınırına göre uygun görülecek yerinden geçirilir. Ancak, imar planlarında gösterilmiş düzenleme sınırları varsa bu durum dikkate alınır. Düzenleme sınırının herhangi bir parseli iki veya daha fazla parçaya bölmesi halinde; sınır, bu parçalardan düzenleme sahası dışında kalan başka bir imar adasına girmeyenleri varsa bunları da içine alacak şekilde geçirilir. Parsel büyük ise, ifraz yapılarak ifraz sınırından geçirilir." kuralına yer verilmiştir.
Yönetmeliğin 11. maddesinde ise, düzenleme ortaklık payı oranının bir düzenleme sahasında tespit edilen düzenleme ortaklık payı miktarının bu saha içindeki kadastro veya imar parsellerinin yüzölçümü miktarına oranı olduğu kuralına yer verilmiştir.
Evvelce yapılan düzenlemeler dolayısıyla düzenleme ortaklık payı veya bu amaçla başka isimlerle bir pay alınmış olan arazi veya arsaların bu ortaklık payı hesabına katılmaz.
Ancak taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerine, mülga 6785-1605 sayılı İmar Kanununun 39.maddesine göre daha önce ifraz edilerek tescil edilen parsellerden düzenlemeye dahil edilenlerin, ilk parselin ifrazında alınan terk oranını %40'a tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabilir." hükmü yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Usule ilişkin olarak yapılan değerlendirmede;
2577 sayılı Kanunun 24. maddesi uyarınca mahkeme kararında tarafların ad ve soyadları ile adreslerinin yazılması zorunluluğu bulunmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davanın … ve … tarafından açılmasına, yani bakılmakta olan davada iki davacı bulunmasına karşın, Mahkeme kararında davacı olarak sadece …'nın yazıldığı, diğer davacı olan …'ın adına kararda yer verilmediği anlaşılmaktadır.
Bu durum karşısında idare mahkemesi kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun kararlarda bulunması gereken hususlara ilişkin 24. maddesine aykırı şekilde oluşturulduğu anlaşıldığından; temyize konu kararda bu yönü ile isabet görülmemiştir.
Esasa ilişkin olarak yapılan değerlendirmede;
3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesinin başlıca amacı, imar planı ve mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılaşmaya elverişli imar parselleri elde edilmesini ve düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan, imar planında umumi hizmetlere ayrılan alanların bedelsiz olarak kamu eline geçmesinin sağlanması suretiyle, düzenli ve sağlıklı bir kentleşmeyi gerçekleştirmektir.
Dava konusu parselasyon işleminde kamu yararı olmakla birlikte, bu işlemin hukuka uygun hale gelebilmesi için öncelikle DOP oranının doğru hesaplanması gerekmektedir. DOP hesabının doğru yapılmaması ve uygulamaya giren parsellerden kesilmesi gereken orandan daha fazla DOP kesilmesi halinde, idare tarafından mülkiyet hakkının özüne müdahale edildiğinden işlem hukuka aykırı hale gelecektir. Taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerine terk işlemi yapılmışsa bu terk oranını yeni parselasyon işleminde belirlenmiş düzenleme ortaklık payı oranına tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabileceği noktasında tereddüt bulunmamaktadır.
Uyuşmazlıkta, dava konusu taşınmazın tamamının konut alanı olarak belirlenmesi amacıyla … parsel sayılı taşınmazın parselasyon yapılmaksızın davacılar tarafından önceden bedelsiz terk edildiği, bedelsiz terk edilen taşınmazın davaya konu parselasyon işleminin düzenleme sınırı dışında bırakıldığı, aynı mahallede taşınmazın düzenlemeye alınmamasının yerinde olup olmadığına ilişkin herhangi bir değerlendirmeye yer verilmediği anlaşılmıştır.
Bu durumda, davacıların önceden kamu alanına terk ettikleri taşınmaz miktarının düzenleme ortaklık payı hesabında dikkate alınabilmesi için, davacıların bedelsiz terk ettikleri taşınmazın parselasyon işlemi dışında bırakılarak düzenleme sınırı belirlenmesinin uygun olup olmadığı, düzenleme sınırının davacının terk ettiği anılan taşınmazı alacak şekilde belirlenip belirlenmeyeceği hususu hakkında bilirkişi incelemesi yaptırılarak dava konusu parselasyon işlemi hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacıların temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 07/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.