BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi 2020/1324 Esas 2020/1194 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
12. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2020/1324
KARAR NO: 2020/1194
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 23/06/2020
NUMARASI: 2017/730 Esas-2020/337 Karar
DAVA: İtirazın İptali
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 19/11/2020
Davanın reddine yönelik hükmün davacı...vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;
DAVA: Davacı...vekili; müvekkili bankanın müşterisi olan şirket tarafından davalı...şirkete 3.000-TL gönderilmesi talimatı verildiğini, davalı...şirket tarafından verilen yazıda 10.000-TL belirtilmesi üzerine müvekkili banka tarafından sehven 10.000-TL tutarında işlem yapıldığını, bu durumun tespiti üzerine, müşteri hesabına 7.000-TL ödeme yapılarak zararın giderildiğini, yatırılan fazla tutarın davalıdan tahsili için ihtarname gönderdiklerini, davalının bu ödeme yapmadığını, bunun üzerine davalı...aleyhine İstanbul ... İcra Dairesinin ... sayılı dosyasında icra takibi başlattıklarını, davalının takibe itirazı üzerine takibin durduğunu, davalının haksız itirazının iptalini, takibin kaldığı yerden devamını, davalı...aleyhine icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davalı...tarafa usulüne uygun olarak davetiye tebliğine rağmen yasal sürede davaya cevap dilekçesi sunmamıştır.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Mahkemece, T.B.K.'nın 77/1 maddesinin “Haklı bir sebep olmaksızın, bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen, bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür.” olarak düzenlendiği, bir kimsenin malvarlığında zenginleşme olur iken hukuka uygun bir sebep olmaması gerektiği, davalı...ile dava dışı banka müşterisi arasında 10.000-TL'lik bir çek ilişkisinin olduğu, çekin tamamının ödenmediği, dava dışı çek borçlusu tarafından davalıya ödenmediği, davalı...vekilinin de 7 nolu celsede "banka tarafından bize gönderilen 10.000-TL açıklamada belirtilen çek bedeli ile aynı miktar olup biz bu yapılan ödeme ile çek bedelini tahsil ettik, bu tahsilat sonrasında dava dışı ... yetkililerine açıklamada belirtilen çek ödeme dolayısıyla teslim edilmiştir" şeklinde beyanda bulunduğu, bankacı bilirkişi tarafından yapılan tespitlerin sebepsiz zenginleşme hususları irdelenmediğinden neticesinin yerinde olmadığı ,netice olarak davalı...tarafın "haklı bir sebep olmaksızın, bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen" sıfatına sahip olmayıp, elinde bulundurduğu 10.000-TL'lik çek dolayısıyla alacağı olan miktarı tahsil ettiği, davacı...bankanın kendi personelinin talimata uygun işlem yapmaması sebebiyle oluşan fark miktara ilişkin zarara katlanması gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı...vekili; müvekkili banka tarafından sehven yapılan ödeme nedeniyle davalının sebepsiz zenginleştiğini,16.05.2019 tarihli bilirkişi raporunda müvekkili bankanın davaya konu ödeme nedeniyle alacaklı olduğunun tespit edildiğini, davalının davaya konu asıl alacak olan 7.000-TL yönünden müvekkili bankaya borçlu olduğuna ilişkin faiz hesabına ilişkin 5,11-TL tutarındaki farka ilişkin itirazları saklı kalmak kaydıyla yerinde tespitler yapıldığını, Kasım 2019 tarihli ikinci bilirkişi raporunda davalının dava dışı ... ile ticari ilişkisinin tespit edilemediği, davalının iddiasına konu olan çeke ait belgenin paylaşılmadığı, yapılan havalenin defter kaydına rastlanmadığı yerinde bir şekilde tespit edildiğini,iki bilirkişi raporunun, müşteri talimatı, müvekkili banka kayıtları ve davalı...şirketin davalı...aleyhine kayıtlarına rağmen davaya cevap vermeyip münkir konumunda olan davalı...beyanına dayanarak hüküm kurulduğunu, davalının iddialarının HMK.'nın 128. maddesinde belirtilen inkar kapsamının dışında olup H.M.K.'nın 141. maddesine göre savunmanın genişletilmesi ve değiştirilmesi mahiyetinde olduğunu belirterek kararın kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE: Uyuşmazlık; davacı...bankaya dava dışı müşterisince verilen 3.000-TL'lik talimatın sehven daha yüksek oranda 10.000-TL olarak davalıya ödenmesi neticesinde sehven ödenen kısmın iadesi için başlatılan icra takibine yapılmış itirazın iptali, davalı...tarafın talimattan fazla ödenmiş olan miktarı davacı...bankaya geri vermesi gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır. Toplanan tüm delillere göre ; davalı...tarafından müşterisinden alınan çekin karşılıksız çıktığı, çekin ibrazından sonra çek borçlusunun davacı...bankaya verdiği yazılı talimat ile 10.000-TL çek karşılığı hesabından 3.000-TL ödenmesi talimatı üzerine dava dışı müşteriye 10.000-TL ödendiği hususu sabittir.Banka hesabında ki para bankanın hakimiyetinde ise de ; hesap sahibinin talebi olmaksızın bankanın sarf yetkisi yoktur.Talimata aykırı işlem yapan banka müşterisi hesap sahibine karşı sorumludur. Sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için; bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun konuya ilişkin 77 ve devamı maddelerindeki düzenlemelere göre, sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı, geri verme borcu altındadır. Öte yandan, hukuki işlemin borç doğurmasının nedeni irade açıklamasıdır. Sebepsiz zenginleşmenin borç doğurmasının nedeni ise, tam aksine, kişinin iradesi dışında malvarlığında bir eksilmenin meydana gelmesidir. Bunun sonucu olarak, taraflar arasında malvarlıkları arasındaki değişim bir sözleşmeye, yani tarafların açıkladıkları iradeye dayanırsa, sebepsizlikten ve dolayısıyla sebepsiz zenginleşmeden söz edilemez. İlk derece mahkemesince ;davalının 10.000-TL karşılıksız çekin alacaklısı olduğu ,sebebsiz zenginleşmediği kabul edilmiş ise de ;hükümde bankanın da çek borçlusu olmadığı gözönüne alınmamıştır.Somut olayda ;borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak iade istenilmektedir.Davacı...banka ;müşterisinin talimatına aykırı işlem yaptığını fark ettiğin de somut olayda sebebsiz zenginleşen davalıdan ,hataen yapılan ödemenin iadesini talep etmiş ,davalı ...10.000-TL çekten dolayı zaten alacaklı olduğunu ileri sürerek ödemekten imtina etmiştir.Oysa,davalı...bu alacak hakkını hataen yapılan ödeme olmasaydı kime karşı ileri sürebilecek ise somut durum da ona karşı ileri sürebileceği gözönünde bulundurularak davalının sebebsiz zenginleşip zenginleşmediği belirlenmelidir. Bankaca,davadışı çek borçlusuna yapılan iade ödemesi, banka kaynakları kullanılarak yapıldığı buna göre fazla ödemenin de çek hesap sahibinin hesabından değil banka kaynağı olduğu gözönünde bulundurulmadan davalının sebebsiz zenginleşmediğinin kabulü ile davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir. Ancak ;yapılan bu hata veya eksiklik yeniden yargılama gerektirmediğinden davacı...vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile hükmün kaldırılmasına ,yeniden hüküm verilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle: Davacı...vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜNE; İstanbul 12. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 23/06/2020 Tarih 2017/730 Esas-2020/337 Karar sayılı hükmün HMK.'nın 353(1)b-2 gereği KALDIRILMASINA; "Davanın kısmen kabulüne ,İstanbul ... İcra Dairesinin ... Esas sayılı icra takip dosyasında davalı...itirazının 7.005,25-TL üzerinden itirazın iptaline,7.000-TL asıl alacağa takip tarihinden itibaren değişen oranlarda yasal faiz işletilerek takibin devamına, fazlaya ilişkin istemin reddine, %20 oranında hesaplanan 1.401,05-TL icra inkar tazminatının davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, İlk Derece yargılamasına ilişkin olarak; Alınması gereken 478,52-TL nispi karar ve ilam harcından, davacı...tarafından mahkeme ve icra veznesine peşin yatırılan toplam 154,77-TL harcın mahsubu ile bakiye 323,75‬-TL'nin davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına, Davacı...tarafından peşin yatırılan harçlar toplamı 190.77-TL'nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, Davacı...tarafından yapılan 1.100-TL bilirkişi ücreti ve 180-TL posta masrafı olmak üzere toplam 1.280-TL yargı giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, Davacı...vekili için takdir olunan 4.080-TLvekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, Davanın reddolunan kısmı üzerinden hesaplanan 5,11-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine, Karar kesinleştiğinde ve talep halinde kullanılmayan gider avansının yatıran tarafa iadesine" İstinaf yoluna başvuran davacı...tarafından yatırılan 54,40-TL peşin istinaf karar harcının istek halinde iadesine, İstinaf yoluna başvuran davacı...tarafından yapılan 39,50-TL istinaf yargı giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda H.M.K.'nın 362(1)-a maddesi uyarınca kesin olmak üzere, oy birliği ile karar verildi.19/11/2020