Mahkemesi :...Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi
İlk Derece Mahkemesi :... Asliye Hukuk Hakimliği

Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi’nce verilen kararın temyizen tetkiki bir kısım davalılar vekillerince duruşmalı olarak istenmiş, duruşma talebi kabul edilerek 24.11.2020 tarihinde yapılan duruşmaya davacılar vekili Avukat ... ile bir kısım davalılar vekili Avukat ..., davalı ... vekili Avukat ..., davalı ...Ş. vekili Avukat ... ve davalı TEB A.Ş. vekili ... geldi. Diğer davalılar ve vekilleri gelmedi. Temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmıştı. Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshi, şerhin terkini ile tapu iptâli ve tescil istemlerine ilişkindir. İlk derece mahkemesince, davanın kabulü ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshine, tapu kayıtlarının iptâli ile davacılar adına kök hisseleri oranında tapuya tesciline dair verilen kararın, bir kısım davalı vekillerince istinaf edilmesi üzerine; İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi"nce istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiş, karar bir kısım davalı vekilleri tarafından yasal süresi içinde temyiz edilmiştir.
Davacılar arsa sahipleri, davalı İstanbul İnş. Tur. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti. yüklenici; diğer davalılardan bir kısmı yükleniciden bağımsız bölüm satın alanlar; bir kısmı icradan ihale ile bağımsız bölüm satın alanlar; bir kısmı ise ipotek alacaklısı iken icradan ihale ile alacağa mahsuben bağımsız bölüm satın alanlardır.
Temyiz incelemesi sırasında, dava tarihinden sonra ancak ilk derece mahkemesi karar tarihinden önce, davalı İstanbul İnş.Tur. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti."nin ticaret sicil kaydından 6102 sayılı Ticaret Kanunu"nun geçici 7. maddesine göre 13.08.2014 tarihinde re"sen terkin edildiği anlaşılmıştır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu"nun geçici 7. maddesinde yer alan düzenlemeye göre "01.07.2015 tarihine kadar aşağıdaki hâlleri tespit edilen ya da bildirilen anonim ve limited şirketler ile kooperatiflerin tasfiyeleri ve ticaret sicilinden kayıtlarının silinmesi, ilgili kanunlardaki tasfiye usulüne uyulmaksızın bu madde uyarınca yapılır. a) 24.6.1995 tarihli ve 559 sayılı Türk Ticaret Kanunu"nun Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname gereğince, sermayelerini anılan Kanun Hükmünde Kararname ile öngörülen tutarlara çıkarmamış anonim şirketler ile limited şirketler. b) Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce veya 01.07.2015 tarihine kadar münfesih olan anonim ve limited şirketler. c) Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre herhangi bir nedenle dağılmış olan kooperatifler. d) Sebebi ne olursa olsun aralıksız son beş yıla ait olağan genel kurul toplantıları yapılamayan anonim şirketler ile kooperatifler. e) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce tasfiye işlemlerine başlanılmış ancak genel kurulun toplanamaması nedeniyle ara bilançoları veya son ve kati bilançosu genel kurula tevdi edilemediği için ticaret sicilinden terkin işlemi yapılamayan şirket ve kooperatifler.
(2) Davacı veya davalı sıfatıyla devam eden davaları bulunan şirket veya kooperatiflere bu madde hükümleri uygulanmaz. "
Bu hükme göre, elde açılmış ve görülmekte olan dava bulunduğuna göre, ticaret sicil müdürlüğünce terkin işlemi yapılması mümkün olmamakla birlikte, şirket terkin edildiğinden davalı şirketin dava ehliyeti ortadan kalkmış bulunmaktadır.
Dava ehliyeti; 6100 sayılı HMK"nın 51. maddesinde açıkça düzenlenmiş olup kişinin kendisinin veya yetkili kılacağı bir temsilci aracılığı ile bir davayı takip etme ve usul işlemlerini yapma ehliyetini ifade eder. Dava ehliyeti, medeni (maddi) hukuktaki TMK"nın 9. maddesinde düzenlenen medeni hakları kullanma (fiil) ehliyetinin usul hukukunda büründüğü şekil olarak anlaşılmalıdır. Buna göre; medeni hakları kullanma ehliyeti bulunan her gerçek ya da tüzel kişi dava ehliyetine sahip kabul edilmelidir. 6100 sayılı HMK"nın 114/1-d maddesinde açıkça düzenlendiği üzere dava ve taraf ehliyeti dava şartlarındandır. Dava şartları davanın başlangıcından sonuna kadar bulunması gereken şartlarıdır. Bir başka deyişle dava açan ve davalı konumunda bulunan her gerçek yada tüzel kişi bu davanın devamı ve hüküm kesinleşinceye kadar bu ehliyetini korumuş olmalıdır.
Bu hükümler ve yapılan açıklamalar ışığında somut olaya gelince; davanın açıldığı tarih itibariyle dava ehliyeti bulunan davalı şirketin davanın devamı sırasında ve hükümden önce yapılan terkin ile dava ehliyeti ortadan kalkmış durumdadır. Bu durum, taraf teşkiline ve dava şartlarına ilişkin bulunduğundan davanın her aşamasında re"sen nazara alınması gereken bir durumdur.
O halde mahkemece yapılacak iş; davalı şirketin davanın devamı sırasında terkin edilmekle dava ehliyetini kaybetmesi sebebiyle davalı şirketin ihya edilerek yeniden sicile kaydının sağlanması ve usulünce taraf teşkili sağlanarak, davaya devamla esas hakkında karar vermekten ibaret olup, hükmü temyiz eden bir kısım davalıların diğer temyiz itirazları incelenmeksizin hükmün bu nedenle bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, temyize konu İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi kararı kaldırılarak, ilk derece mahkemesi hükmünün BOZULMASINA, bozma nedenine göre hükmü temyiz eden bir kısım davalıların diğer temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, 2.540,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacılardan alınarak Yargıtay"daki duruşmada vekille temsil olunan 1 ila 25"inci sırada yer alan davalılar ile davalılar ..., Denizbank A.Ş. ve TEB A.Ş."ye verilmesine, ödenenden 5766 sayılı Kanun"un 11. maddesi ile yapılan değişiklik gereğince Harçlar Kanunu 42/2-d maddesi uyarınca alınması gereken 218,50 TL Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan temyiz harcının temyiz eden davalı ..."a, 218,50 TL Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan temyiz harcının temyiz eden davalı ..."ya, 218,50 TL Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan temyiz harcının temyiz eden davalı ..."a, 218,50 TL Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan temyiz harcının temyiz eden davalı ...Ş."ye, 218,50 TL Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan temyiz harcının temyiz eden davalı ...Ş."ye, 218,50 TL Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan temyiz harcının temyiz eden bir kısım davalılara iadesine, 6100 sayılı HMK 373. madde hükümleri gözetilerek dosyanın ilk derece mahkemesine, karardan bir örneğin ise Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi’ne gönderilmesine, 14.12.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.