Davacı, 19. basamaktan sonraki basamaklarda kalma ve üst basamağa geçme süresinin 1 yıl olduğunun ve 16. basamaktan 19. basamağa geçirirken fazla alınan bedelin yasal faiziyle tahsiline, bu talepler uygun görülmese 16. basamaktan 19. basamağa yükseltilmesi işleminin iptaliyle bedelin yasal faiziyle geri ödenmesi gerektiğinin tesbitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün taraf vekillerince temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre, davacının tüm, davalı Kurumun diğer temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Dava, davacının yükseltildiği 19.basamaktan sonraki basamaklarda kalma ve üst basamağa yükselme süresinin 1 yıl olması gerektiğinin tespiti, davalı Kurumca 16.basamaktan 19.basamağa yükseltilirken her bir basamakta bekleme süresi 2 yıl esas alınarak basamak yükseltme bedeli alındığından, fazla alınan miktarın yasal faiziyle davalı Kurumdan tahsili; bu taleplerin uygun görülmemesi halinde davacının 16.basamaktan 19.basamağa yükseltilmesi işleminin iptali ile basamak yükseltme bedelinin yasal faiziyle Kurumdan tahsili ve davacının 16.basamaktan sonraki basamak ilerlemesi için her bir basamakta 1 yıl beklemesi gerektiğinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ise de, bu sonuç usul ve yasaya uygun bulunmamaktadır.
Somut olayda, davacı 1479 sayılı Kanun uyarınca 1.basamaktan 03.03.1988 tarihi itibariyle kaydını yaptırmış olup, daha sonra 7.basamağa kadar, yazılı talebine ve prim borcu olup olmadığına bakılmaksızın her bir basamakta 1 yıl bekleme süresini doldurduktan sonra bir üst basamağa yükseltilmiş, davacı 4181 sayılı Yasa’daki haktan yararlanarak 6.basamaktan 12.basamağa yükseltilmesi için talepte bulununca 12.basamağa ve daha sonra da 16.basamağa kadar yükseltilmiş, 15.9.2003 tarihli talebi dikkate alınarak her bir basamakta bekleme süresi 2 yıl esas alınarak 16.basamaktan 19.basamağa yükseltilmiş, davacı basamak yükseltme bedeli olarak Kurumun 24.9.2003 tarihli yazısıyla kendisine bildirilen 9.916,74.- YTL’nı 22.12.2003 tarihinde ödemiştir.
Basamak, Bağ-Kur’ da 1479 ve 2926 sayılı Yasalar’a göre sigortalıların ödeyecekleri prim miktarını belirleyen ve yaşlılık, maluliyet, ölüm hallerinde bağlanacak aylık miktarlarına esas teşkil eden göstergelerdir. Basamak Yükseltme, seçilen veya intibak ettirilen basamağın sigortalılık süresi içinde (diğer koşulları taşıması halinde) bir üst basamağa yükselmedir. 1479 sayılı Yasa"nın 52, 2926 sayılı Yasa"nın 35. maddesine göre ilk on bir basamak yükseltilmesi prim ödemeye ve talebe bakılmaksızın Kurumca yapılır. 12 23 basamaklar için sigortalının yazılı talepte bulunması ve talep tarihinden önceki ayın sonu itibariyle prim ve diğer borçlarını ödemiş olması şarttır.
3396 sayılı Yasa’nın 6’ncı maddesi ile, 1479 sayılı Yasanın 50’nci maddesinin son fıkrası değiştirilerek, Bakanlar Kurulu’na, “emekli aylıklarına ve primlere esas olan basamak
sayısının artırılmasına, göstergelerin değiştirilmesine, basamaklarda bekleme süresini tespite, uygulama tarihini belirlemesine” dair yetki verilmiştir. Verilen yetki uyarınca Bakanlar Kurulu 01/08/1987 tarihinden itibaren basamakları 12’den 24’ e çıkarmıştır. Bu durum sigortalılarda adaletsizlik yarattığı için 30. 08. 1996 tarih ve 4181 sayılı Yasa ile sigortalılara en çok 12 basamak yükselme hakkı verilmiştir. 01/09/1996 01/12/1996 tarihleri arasında başvuruda bulunma ve 6 ayda kesenek, prim, gecikme zammı, faiz ve basamak yükseltme farkını ödemek şartı ile istedikleri basamağa yükselmişlerdir.
1479 sayılı Kanun’un 52.maddesi 01.10.1999 tarihinde yürürlüğe giren 4447 sayılı Kanun’un 32.maddesi ile değiştirilmiş ve 13.basamaktan itibaren her bir basamakta bekleme süresi iki yıla çıkarılmıştır. Bunun için de yine basamak yükseltilebilmesi için sigortalının yazılı talepte bulunması ve tüm borçlarını ödemiş olması şarttır.
Basamakla ilgili bir başka değişiklik ise, 1479 sayılı Kanun’a 619 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 36.maddesiyle eklenen geçici 16. madde hükmüdür. Bu hükme göre 30.08.1996 tarihli ve 4181 sayılı Kanun’la getirilen haklardan yararlanmak suretiyle en fazla 12 basamak yükselten sigortalılar, 4447 sayılı Kanun’la değişik 1479 sayılı
Kanun’un 52.maddesi ile getirilen basamak yükseltme şartlarına tabi olamayacaklardır. Bir başka anlatımla,bu haktan yararlanan sigortalılar,intibak ettirildikleri basamaklardan sonraki basamak yükseltme işlemleri hususunda,bu uygulamaya ilişkin talep tarihlerinde geçerli olan basamak yükseltme hükümlerine tabi olacaklardır.
Bu madde doğrultusunda daha önce basamak satın alanlara 13. basamaktan itibaren borcu olmamak kaydıyla her yıl bir üst basamağa yükselme imkanı sağlanmıştır. Anayasa Mahkemesi 619 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyi iptal etmiş, iptal kararı 08.08.2001 tarihinde yürürlüğe girmiş olup 619 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kalkmıştır. Bu kararnamenin yürürlükten kalktığı tarihe kadar basamak yükseltme için 13.basamaktan sonra her bir basamakta bekleme süresi bir yıl, yürürlükten kalktıktan sonra 4447 Sayılı Yasaya göre 2 yıldır. 02.08.2003 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 4956 sayılı Yasa’nın Geçici 2.maddesi uyarınca “1479 sayılı Kanuna tâbi sigortalı olanlar, bulundukları basamak dahil, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren üç ay içinde yazılı talepte bulunmak şartıyla, bulundukları basamakları en fazla on iki basamak yükseltebilirler. Basamak yükseltme primi, sigortalının talep tarihinde bulunduğu basamaktan, yükselerek intibak etmek istediği basamağa kadar her basamak için öngörülen bekleme süresindeki prim tutarına basamak yükseltme farklarının ilave edilmesi suretiyle hesaplanır…” şeklinde basamak yükseltme ile ilgili bir düzenleme getirmiş ise de, her basamakta bekleme süresi konusunda, bir düzenleme yapmamıştır.
Somut olayda davacının, Bağkur’da 1.1.2003 tarihine kadarki basamak yükseltme işlemleri ile ilgili uyuşmazlık yoktur. Uyuşmazlık, davacının 16.basamaktan 19.basamağa yükselme talep tarihi olan 15.9.2003 tarihiden sonraki dönemde her basamakta bekleme süresine ilişkin olup, bu tarih itibariyle 619 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname Anayasa Mahkemesince iptal edilmiş ve 02.08.2003 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 4956 sayılı Yasa’nın Geçici 2.maddesinde de basamak yükseltme halinde her basamakta bekleme süresi konusunda bir düzenleme getirilmemiş olduğundan, 01.10.1999 tarihinde yürürlüğe giren 4447 sayılı Kanun’un 32.maddesi ile değiştirilmiş 1479 sayılı Kanun’un 52.maddesi yürürlüktedir ve bu madde gereğince 13.basamaktan itibaren her bir basamakta bekleme süresi iki yıldır. Bu nedenle davacının 16.basamaktan sonraki basamaklardaki bekleme süresinin 2 yıl olduğunu esas alarak işlem yapan Bağ-kur’un bu işlemi yerinde olmakla davanın reddi gerekirken kısmen kabulü usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalının bu yöne ilişkin temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 13.12.2007 gününde oybirliğiyle karar verildi.