MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


1. Taraflar arasındaki “işçilik alacağı” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İstanbul 9. İş Mahkemesince verilen davanın kısmen kabulüne ilişkin kararın davacı vekili ile davalılar ... Balıkçılık Gıda Nak. Pet. Ürün. Tur. İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Altın Balıkçılık Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 9. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonunda bozulmuş, mahkemece Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir.
2. Direnme kararı davacı vekili ile davalılar ... Balıkçılık Gıda Nak. Pet. Ürün. Tur. İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Altın Balıkçılık Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi:
4. Davacı vekili dava dilekçesinde; aralarında organik bağ bulunan davalıların balıkçılık işi ile uğraştığını, müvekkilinin iş sözleşmesini haksız ve bildirimsiz olarak feshettiklerini, düzenledikleri ibranamenin imzalanmasını istemeleri üzerine müvekkilinin yasal haklarının eksik hesaplandığını davalılara bildirdiğini, davalıların eksik kalan alacakların da kendisine ödeneceğini bildirdiklerini, müvekkili üzerinde baskı kurulduğunu, bakiye alacakların ödeneceği vaadine güvenerek ibranameyi imzaladığını, müvekkilinin davalı şirketler yanında çalışmış olduğu dönemde almış olduğu 19.995,35TL ve 1.000USD avans borcunun alacağından mahsup edilerek, davalıların ödemesi gereken bakiye borç tutarı için 5.000TL ve 20.000TL bedelli çeklerin verilmesinin kararlaştırıldığını, vadesi gelen 5.000TL tutarlı çekin ödendiğini, 20.000TL bedelli çekin vadesinin gelmesinin beklendiğini, davalıların bakiye borcu ödeyeceklerini taahhüt etmelerine rağmen herhangi bir ödeme yapmadıklarını, müvekkiline imzalattırılmış ibranamede belirtilen alacakların hesabında bazı hak ve alacakların dikkate alınmadığını, müvekkilinin yasal haklarının hesaplanarak avans borcu mahsup edilmek suretiyle ve ödenen çekler de dikkate alınarak bakiye alacakların tahsili gerektiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin ücreti, bakiye ücret alacağı, asgari geçim indirimi, ikramiye, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
Davalı Cevabı:
5. Davalılar Altın Balıkçılık Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. (Altın Balıkçılık Ltd. Şti.), ... ve ... Balıkçılık Gıda Nak. Pet. Ürün. Tur. İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. (... Balıkçılık Ltd. Şti.) vekili cevap dilekçesinde; davacının iş sözleşmesinin tarafların anlaşmasıyla sona erdiğini, hak ve alacakları hesaplandıktan ve davacı tarafından da kabul edildikten sonra tüm hak ve alacaklarına karşılık 74.000TL’nin davacıya ödendiğini ve noter marifetiyle ibraname alındığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkeme Kararı:
6. İstanbul 9. İş Mahkemesinin 06.05.2014 tarihli ve 2010/1003 E., 2014/193 K. sayılı kararı ile; davacının aralarında organik bağ bulunan davalılar nezdinde 15.03.1995-31.12.1997 ile 03.02.1998-17.08.2010 tarihleri arasında en son 1.395,67TL brüt ücretle çalıştığı, dava dilekçesi ve davacının cevap dilekçesine karşı verdiği 10.05.2011 tarihli beyan dilekçesindeki anlatımından tarafların 74.000TL ödenmesi konusunda anlaştıkları, avans borçlarının mahsubundan sonra davacıya 5.000TL ve 20.000TL bedelli çeklerin verildiği, çeklerin tahsil edildiği ve 25.000TL tutarındaki çek ödemesinin 15.000TL’lik kısmının kıdem tazminatı, 10.000TL’lik kısmının fazla çalışma ücretine ilişkin olduğunun anlaşıldığı belirtilerek, davalı ... bakımından şirketlerin ortağı olması ve kendisine husumet yönetilmesi mümkün olmadığı gerekçesiyle davanın reddine, diğer davalılar ... Balıkçılık Ltd. Şti. ile Altın Balıkçılık Ltd. Şti. yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Özel Daire Bozma Kararı:
7. İstanbul 9. İş Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile davalılar ... Balıkçılık Ltd. Şti. ve Altın Balıkçılık Ltd. Şti. vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
8. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 15.12.2015 tarihli ve 2014/22702 E., 2015/35408 K. sayılı kararı ile; 1. bentte davacının tüm, davalılar ... Balıkçılık Ltd. Şti. ile Altın Balıkçılık Ltd. Şti.’nin sair temyiz itirazlarının reddine karar verildikten sonra; “…2- Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının 19.995,03 TL ve 1.000 Dolar borcunun alacaklarından mahsup edilip edilmediği noktasında toplanmaktadır.
Dosya içeriğine göre davacının davalı şirketlerde muhasebe elemanı olarak çalıştığı anlaşılmaktadır. Davacının davalılara 19.995,03 TL ve 1.000 Dolar borcunun olduğu hem kendi hem de mahkemenin kabulündedir. Davalı bu ödemelerin mahsup edilmesini talep etmesine rağmen davacının alacaklarından bu miktarlar mahsup edilmemiştir. Mahkemece 19.995,03 TL ve 1.000 USD nin davacının alacaklarından mahsup edilerek, sonucuna göre hüküm kurulmalıdır.” gerekçesi ile karar bozulmuştur.
Direnme Kararı:
9. İstanbul 9. İş Mahkemesinin 30.03.2016 tarihli ve 2016/61 E., 2016/141 K. sayılı kararı ile; dava dilekçesinin (6) numaralı bendinde avans borcuna ilişkin yapılan mahsuba yönelik açıklamalara rağmen davalı tarafça cevap dilekçesinde ve yargılama süresince avans borcuna ve davacı tarafın mahsuba ilişkin beyanlarına karşı herhangi bir açıklama ve itirazda bulunulmadığı, ibranamede 74.000TL"nin ödendiği belirtilmesine rağmen ödemeye ilişkin şirkete ait defter ve kayıtların dosyaya sunulmadığı, davalı tarafça davacının avans borcuna ilişkin herhangi bir beyanda bulunulmaması, dava dilekçesindeki “avans borcunun 74.000TL olarak belirlenen alacaktan mahsubundan sonra davacıya 5.000TL ve 20.000TL bedelli iki adet çek verildiğinin ve çeklerin tahsil edildiğinin” belirtilmesi, tarafların ortak tanığı olan Necati Hacıosmanoğlu"nun avans borcu ile ilgili beyanları ve davalı tarafça davacıya 74.000TL ödendiğini gösteren şirket defter ve kayıtlarının sunulmaması karşısında önceki kararın yerinde olduğu gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.
Direnme Kararının Temyizi:
10. Direnme kararı yasal süresi içinde davacı vekili ile davalılar ... Balıkçılık Ltd. Şti. ile Altın Balıkçılık Ltd. Şti. vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
II. UYUŞMAZLIK
11. Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; davacının davalılara 19.995,03TL (doğrusu 19.995,35TL) ve 1.000USD avans borcu bulunduğunun uyuşmazlık dışı olduğu somut olayda; avans borcunun davacının alacaklarından mahsup edilmesinin gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.

III. GEREKÇE
A. Davacı temyizi yönünden;
12. Bilindiği üzere, hukukî yarar dava şartı olduğu kadar, temyiz istemi için de aranan bir şarttır. İlk hükmü temyiz etmiş ancak temyiz itirazları Özel Dairece reddedilen taraf yönünden karar kesinleşmiş olmakla, artık bu tarafın direnme kararını temyizde hukukî yararı bulunmamaktadır. Bu durumda eldeki davada davacının direnme kararını temyizde hukukî yararı bulunmamaktadır.
13. O hâlde davacı vekilinin direnme hükmüne yönelik temyiz isteminin reddine karar verilmelidir.
B. Davalılar ... Balıkçılık Ltd. Şti. ile Altın Balıkçılık Ltd. Şti. temyizi yönünden;
14. Davacı kıdem ve ihbar tazminatları ile diğer bir kısım işçilik alacaklarının tahsili istemiyle açtığı eldeki davada, davalılar arasında organik bağ bulunduğunu ileri sürerek işçilik alacaklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiş, mahkemece davalılar arasında organik bağ bulunduğu, davacının 15.03.1995-31.12.1997 ile 03.02.1998-17.08.2010 tarihleri arasında en son 1.395,67TL brüt ücretle çalıştığı, 25.000TL tutarında olan iki adet çekin ise ödendiği belirtilen kıdem tazminatı ve fazla çalışma ücretinden mahsubu ile işçilik alacaklarının hüküm altına alındığı görülmüştür.
15. Uyuşmazlık; dava dilekçesinde bahsedilen 19.995,35TL ile 1.000USD avansın alacaklardan mahsup edilmesinin gerekip gerekmediği noktasındadır.
16. Mahsup, bir alacağı doğuran olayla ilgili olarak alacaklının elde ettiği bazı menfaatlerin ya da borçlunun katlandığı bazı külfetlerin, bu alacaktan indirilmesini ifade eder. Meselâ, bir malı sahibine iade ile yükümlü zilyedin o mal için yaptığı bazı masraflar, o maldan elde ettiği semerelerin bedeline mahsup edilir. Bunun gibi, haksız fiilden zarar gören kimsenin bu fiilden elde ettiği bir menfaat olmuşsa, böyle bir menfaat uğranılan zarara mahsup edilir. Görülüyor ki bu olaylarda karşılıklı alacaklar yoktur; sadece, alacağın net miktarını bulmak için yapılan bir hesap ameliyesi bahis konusu olmaktadır (Akman Sermet/Burcuoğlu Haluk/Altop Atilla: Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 1993, s. 1013).
17. Mahsup yenilik doğuran bir hakkın kullanılması olmayıp, sadece alacağın gerçek miktarını belirlemek üzere yapılan bir işlemdir. Burada ayrı ve müstakil iki alacak bulunmamaktadır. Mahsup savunmasını, alacak miktarının indirilmesinde yararı olan herkes ileri sürebilir ve borcu sona erdiren durum olması nedeniyle hâkim tarafından re’sen nazara alınır.
18. Somut olayda, 04.07.2012 tarihli bilirkişi raporunda davacının avans borçlarına ilişkin bir değerlendirme yapılmamıştır. Davacı, dava dilekçesinin (6) numaralı bendinde 74.000TL üzerinden düzenlenen ibranamede davalılar yanında çalışmış olduğu dönemler sonucunda avans olarak içerden çekmiş olduğu 19.995,35TL ve 1.000USD olan avans borcunun alacağından mahsup edildiğini söylemiştir. Davalılar bu açıklamaya karşı herhangi bir açıklama ya da itirazda bulunmamışlarsa da, dava dilekçesinin (8) numaralı bendinde; “…müvekkilimin avans borcu nedeniyle olan borcu alacağından mahsup edilerek, müvekkilin almış olduğu çekler dikkate alınarak bakiye alacak yönünden davalılar müştereken ve müteselsilen sorumluluk altına alınmaları gerekmektedir.” şeklindeki kabul nedeniyle, davalıların avans borcuna yönelik açıklamada bulunmamalarının önemi yoktur.
19. Yine yukarıda bahsedildiği üzere, davacının kabulü karşısında artık burada ortak tanığın beyanına da değer verilemeyeceği açıktır.
20. Dava dilekçesine göre davacı, bakiye alacakların hesabında çekler yanında avans borcunun da mahsup edilmesini açıkça talep etmiştir.
21. Hâl böyle olunca, mahkemece Özel Daire bozma kararına uyulması gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
22. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.

IV. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacı vekilinin temyiz isteminin hukukî yarar yokluğundan REDDİNE, (III- A),
2. Davalılar ... Balıkçılık Ltd. Şti. ile Altın Balıkçılık Ltd. Şti. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun Geçici 3. maddesine göre uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu"nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, (III- B),
İstek hâlinde temyiz peşin harcının yatıranlara geri verilmesine,
Karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 14.10.2021 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.