MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi


Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hüküm davalı vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmiştir. Temyize konu 16.06.2011 tarihli kararda dava değerinin 10.000,00 TL olması nedeniyle, duruşma isteğinin miktar yönünden reddiyle incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten ve temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Davacı vekili, davalı kooperatif üyesi olan müvekkilinin, 18.02.2008 tarihinde istifa ettiğini, ayrıldığı yıl bilançosunun onaylanıp, bir aylık sürenin de geçmesi ile alacağın muaccel hale geldiğini, genel kurulda üç yıllık erteleme kararı alındığını ve fakat kararın yerinde olmadığını, kooperatifin mali durumunun iyi olduğunu, boşalan üyelik için yeni üye kaydı yapıldığını, ayrılan başka üyelere ödeme yapıldığını ve bu şekilde eşitlik ilkesine aykırı hareket edildiğini, bu konu ile ilgili birçok dosyanın bulunduğunu ve ödeme kararı verildiğini ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 10.000,00 TL alacağın 06.05.2009 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacının üyeliğinin muvazaalı olduğunu, davacının gerçek bir aidat ödemesinin bulunmadığını, eski yönetim ile yüklenici firmanın fiktif üyelerinin hileli işlemler ile davacıyı alacaklı olarak gösterdiklerini, davacının da içinde bulunduğu bir çok üyenin kooperatifi zor duruma sokmak için toplu istifa ettiklerini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi kurulu raporu ve tüm dosya içeriğine göre; davacının, 2004 yılında hisse devri ile üye olduğu, muvazaalı üyelik iddiasının ispatlanamadığı ve bu konuda açılmış soruşturmanın takipsizlik kararı ile sonuçlandığı, davacının 93.200,00 TL ödemede bulunduğu, 18.02.2008 tarihinde istifa ettiği, bilançonun 05.04.2009 tarihinde onaylanması nedeniyle alacağın, 06.05.2009 tarihinde muaccel olduğu, kooperatifin mali durumunun erteleme kararı almasına lüzum göstermediğinin tespit edildiği, davacıya yapılacak ödemenin kooperatifin varlığını tehlikeye düşürmeyeceği gerekçesiyle, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmişti
Dava, istifa eden davacının çıkma payı alacağının tahsili istemine ilişkindir. Kooperatif üyeliğinden ayrılan ortak, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 17/1 nci ve anasözleşmenin 15 nci maddeleri gereğince, ödemiş olduğu aidatın tamamını değil, ayrıldığı yıl sonu bilançosuna göre hesaplanacak olan masraf hissesi düşüldükten sonra bakiyesinin
iadesini talep hakkını haiz olup, ayrıldığı yıl sonu bilançosunun genel kurulca kabulü suretiyle kesinleşmesinden itibaren bir ay geçtikten sonra bu hak talep edilebilir. Aynı Kanun"un 17/2 nci maddesi uyarınca kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düşüreceği gerekçesiyle ödemelerin 3 yıla kadar geciktirilmesine ilişkin bir kararın, anılan aynı genel kurulda alınması ve mahkemece, ödemenin kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düşürecek nitelikte olduğunun bilirkişi raporu ile yargılama sırasında saptanması halinde, erteleme kararındaki süre geçmeden önce açılan dava, alacağın muaccel olmasından önce (erken) açıldığı gerekçesiyle reddedilmelidir.
Öte yandan, davalı kooperatif anasözleşmesinin 15 nci maddesinde "Ortaklığı sona erenlerin yerine ortak alınması halinde eski ortağın 21. madde uyarınca ödediği gider taksitleri derhal ödenir." hükmü yer almaktadır. Ayrılan ortağın doğrudan üyelik payı yerine yeni ortak alınması halinde eski ortağın yapmış olduğu ödemelerin derhal kendisine iade edilmesi gerekmektedir. Bu durumda, erteleme kararı alınmış olsa bile davalı bu karardan yararlanamayacaktır. Gerek davacı yerine üye alınması, gerekse alınmaması halinde iade edilecek aidatlar bakımından ifa günü belli olup, kooperatifin temerrüde düşürülmesi için ayrıca ihtar gönderilmesine gerek bulunmamaktadır.
Somut olayda, Mahkemece, davacının istifa ettiği 2008 yılına ilişkin bilançoyu 2009 yılında tasdik eden genel kurulda ertelemeye ilişkin bir karar alınıp alınmadığı, alınmış ise bu genel kurul tarihi itibari ile ayrılan tüm ortaklara yapılacak ödemelerin bu tarih itibariyle kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düşürüp düşürmeyeceği bilirkişi raporu alınarak değerlendirilmelidir. Davacının istifasından sonra, kooperatife çok sayıda ortak alındığından, alınan ortakların doğrudan davacının ortaklık payı yerine alınıp alınmadığı üzerinde durulması, davacının ortaklık payının yerine ortak alınmış ise, anasözleşmenin 15/2"nci maddesi uyarınca çıkma payının davacıya derhal ödenmesi gerekir. Bu durumda, erteleme kararından davalı yararlanamayacaktır. Davacının payı yerine yeni ortak alınmamış, yani davacının payı dışında boş olan üyelik paylarının biri yerine yeni üye alınmış olsa bile, yeni ortaklardan alınan aidat ve gelirlerle kooperatifin mali durumunda değişiklik olup olmadığı hususu, kooperatifin mevcudiyetinin tehlikede olup olmadığı kapsamında değerlendirilmelidir.
Bu durumda, mahkemece bu ilkeler ve açıklamalar çerçevesinde davanın ele alınması ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, davacı alacağının 06.05.2009 tarihinde muaccel olduğu, kooperatifin mali durumunun erteleme kararı almasına lüzum göstermediğinin tespit edildiği, davacıya yapılacak ödemenin kooperatifin varlığını tehlikeye düşürmeyeceği gerekçesiyle, davanın kabulü, eksik incelemeye dayalı olup, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 28.03.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.