MAHKEMESİ :İş Mahkemesi Sıfatıyla)


1. Taraflar arasındaki “işçilik alacağı” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Kars 1. Asliye Hukuk Mahkemesince (İş Mahkemesi Sıfatıyla) verilen davanın kabulüne ilişkin karar davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonunda bozulmuş, mahkemece Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir.
2. Direnme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi:
4. Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı Kars Köy Hizmetleri İl Müdürlüğünde işe başladığı tarihten kadroya geçirildiği 2005 yılına kadar mevsimlik işçi statüsü ile çalıştığını, kadroya geçirilirken Ek 1/B skalasına göre ücretlendirildiğini ve hâlen bu skala üzerinden ücret aldığını, 5620 sayılı Kanun’un 2. maddesinin 11. bendine göre 2007 yılı ve sonrasında toplu iş sözleşmeleri ile belirlenecek genel ücret artışlarının uygulanması gerektiğini, aynı işi yapan işçilere Ek 1/A skalasına göre ücret ödemesi yapılırken müvekkiline Ek 1/B skalasına göre ücret ödemesi yapılmasının Anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olduğunu ileri sürerek, Ek 1/A skalası üzerinden ücretinin tespiti ile yasal ve akdi ilave tediye, yıpranma primi ve ücret farkı alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı Cevabı:
5. Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının mevsimlik işçi statüsünden kadrolu işçi statüsüne geçirilmesi idari işlemle olduğundan davanın idari yargıda görülmesi gerektiğini, toplu iş sözleşmesi gereği 01.03.2005 tarihinden önce işe girenlere Ek 1/A tablosuna göre, 01.03.2005 tarihinden sonra işe girenlere Ek 1/B tablosuna göre ücret ödemesi yapıldığını, hukuka aykırı işlem bulunmadığını, ayrıca alacakların zamanaşımına uğradığını belirterek davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Mahkeme Kararı:
6. Kars 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin (İş Mahkemesi Sıfatıyla) 12.02.2015 tarihli ve 2014/968 E., 2015/130 K. sayılı kararı ile; davacının 19.08.1986-1997 arasında geçici işçi, 03.04.2006 ve sonrasında eski hükümlü kadrosunda çalıştığı, Ek 1/A ücret skalasına göre ücret alması gerekirken Ek 1/B ücret skalasına göre eksik ücret ödemesi yapıldığı, davacının davalı kurumda Ek 1/A ücret skalasına göre ücret alan aynı işi yapan işçiden daha düşük ücret almasının Anayasa’nın 55. maddesi başta olmak üzere 4857 sayılı Kanunun 11. maddesinin 2. fıkrası ve 5. maddesinin 2. fıkrası, Özürlü ve Eski Hükümlü Çalıştırma Yönetmeliğinin 8. maddesi ile 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 27. maddelerindeki düzenlemelere aykırı olduğu gerekçesiyle bilirkişi raporundaki hesaplamalar doğrultusunda davanın kabulü ile fark alacakların davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Özel Daire Bozma Kararı:
7. Kars 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin (İş Mahkemesi Sıfatıyla) yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
8. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince 14.04.2015 tarihli ve 2015/10644 E., 2015/13680 K. sayılı kararı ile;
“…Taraflar arasında davacının sürekli işçi kadrosuna geçiş işlemi sırasında ücretinin eksik belirlenip belirlenmediği ve buna bağlı eksik ödenen işçilik alacakları bulunup bulunmadığı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
22.10.2000 tarihinde, Türk-İş ile Hükümet arasında yapılan protokolle Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Orman Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünde belirli süreli iş sözleşmesiyle (geçici veya mevsimlik işçi pozisyonlarında) istihdam edilmiş veya 26 Ekim 2000 tarihi itibariyle çalışanların; uzun süredir bu kurumlarda çalışmış olmaları ve iş deneyimleri dikkate alınarak 02.02.2001 tarihinden itibaren sürekli işçi kadrolarına intibak ettirilmesi öngörülmüştür.
Sözü edilen Protokolün 1. maddesinde “Sözkonusu işçiler bu protokolün imzalandığı tarihte almakta oldukları ücretleri ile tahsis edilecek işçi pozisyonlarında 2 Şubat 2001 tarihinden itibaren sürekli işçi kadrolarında işe başlatılacaklardır”; 2. maddesinde “Sözkonusu işçilerin ücret skalası 2001 yılında ve daha sonraki yıllarda yenilenecek toplu iş sözleşmelerinde genel ücret artışı dışında korunacaktır”; 5. maddesinde “Bu protokol kapsamında belirlenecek şartlarda sürekli işçi kadrolarına intibak ettirilecek işçilerin tespit edilen pozisyonlarında çalışmayı kabul etmemesi halinde hizmet akitleri ihbar tazminatları hariç tüm kanuni hakları ödenerek işveren tarafından sona erdirilecektir” hükümleri düzenlenmiştir.
Davacı işçi, anılan protokol kapsamında sürekli işçi kadrosuna atanmış olup, protokolün yukarıda belirtilen hükümlerinde geçici işçilerin mevcut ücretleri üzerinden sürekli işçi kadrolarına geçirilecekleri, bu işlemin işçinin isteğine bağlı olduğu açıkça belirtilmiştir. Davacı işçi, bu şartlar altında sürekli işçi kadrosuna geçirilmiştir. Davacı sürekli işçi kadrosuna geçirilme şartlarını bildiği ve yapılan işlem rızası çerçevesinde yapıldığı halde, on yıldan fazla bir süre geçtikten sonra, protokol hükümlerini göz önünde bulundurmadan fark ücret isteğinde bulunması dürüstlük kuralları ile bağdaşmamaktadır.
Dosya içeriğine göre, davalı işverence protokol hükümlerine uygun olarak davacının intibak işlemi yapılmış olup, buna göre fark ücret ve buna bağlı diğer işçilik alacakları isteklerinin reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir…..” gerekçesi ile karar bozulmuştur.
Direnme Kararı:
9. Kars 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin (İş Mahkemesi Sıfatıyla) 03.06.2015 tarihli ve 2015/241 E., 2015/399 K. sayılı kararı ile; davacının iş sözleşmesinin başlangıçtan itibaren belirsiz süreli iş sözleşmesi niteliğinde olduğu, davalı idarenin davacının mevsimlik işçi olarak geçen hizmet sürelerini kıdemine dâhil etmeyerek düşük derece ve kademe üzerinden ücret ödeyerek emsal işçilere göre eksik ücret almasına ve eşit davranma ilkesinin ihlâl edilmesine neden olduğu, Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin bu şekilde açılan davada kadroya alınmadan önceki çalışma ile kadroya alındıktan sonraki çalışma arasında niteliksel bir fark yaratılması ya da kadroya alınmadan evvelki çalışma yok sayılarak davacı ve arkadaşları hakkında yeni işe girmiş gibi işlem yapılmasının kanuni bir dayanağının bulunmadığı, davalı idare ile davacının üyesi olduğu sendika arasında imzalanan 26.10.2000 tarihli Protokole atıf yapılmış ise de toplu iş sözleşmesi ile ancak İş Kanununda işçilere tanınmış hakların işçi lehine genişletilebileceği, aksine düzenlemelerin geçerlilik taşımayacağı belirtilerek işçi aleyhine sonuç doğuran protokole geçerlilik tanınmasının mümkün olmadığının kabul edildiği, işverene bağlı olarak çalışan işçinin kadroya alındığı tarihten sonra mevcut uygulamayı zımnen kabul etmiş olduğunun varsayılamayacağı, emsal mahiyette başka mahkemelerde açılan davalarda verilen kabul kararlarının Yargıtay 7. Hukuk Dairesince onandığı, Yargıtay 22. Hukuk Dairesi ile 7. Hukuk Dairesi arasındaki bu görüş ayrılığının mağduriyetlere sebep olduğu, bu dosyada 22. Hukuk Dairesince verilen bozma ilamının sehven verildiği gerekçesiyle direnme kararı vermiştir.
Direnme Kararının Temyizi:
10. Direnme kararı süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

II. UYUŞMAZLIK
11. Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; somut olay bakımından 26.10.2000 tarihli Protokol hükümleri karşısında davacının protokol hükümlerine uygun olarak intibak işleminin yapılıp yapılmadığı ve buna göre mevsimlik işçilikte geçen hizmet süresinin kadroya alınması aşamasında derece ve kademe intibakında dikkate alınmasının ve Ek 1/A ücret skalası üzerinden ücret tespitinin yapılmasının gerekip gerekmediği ve burada varılacak sonuca göre davacının fark alacaklara hak kazanıp kazanamayacağı noktasında toplanmaktadır.

III. ÖN SORUN
12. Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında öncelikle; davacı vekilinin müvekkilinin mevsimlik işçi statüsünde çalışırken kadrolu işçi statüsüne geçirildiğinde 5620 sayılı Kanun gereği Ek 1/A ücret skalasına göre ücret ödemesi yapılması gerekirken Ek 1/B ücret skalasına göre ücreti belirlendiğinden eksik ücret aldığını iddia ederek fark işçilik alacaklarının tahsilini talep ettiği, mahkemece davanın kabulüne ilişkin verilen kararın davalı vekilinin temyizi üzerine Özel Dairece 22.10.2000 (doğrusu:26.10.2000) tarihli Protokol hükümlerine uygun olarak sürekli işçi kadrosuna geçirilen ve intibakı yapılan davacının fark ücret ve buna bağlı diğer işçilik alacakları isteklerinin reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulduğu, mahkemece önceki hükümde direnildiği dikkate alındığında; Özel Daire bozma kararının dosya kapsamına uygun olup olmadığı, çelişkili değerlendirmeler içerip içermediği; buradan varılacak sonuca göre maddi hataya dayalı bozma kararının ve direnme kararının kaldırılarak yöntemince inceleme yapılmak üzere dosyanın Özel Daireye gönderilmesinin gerekip gerekmediği hususu ön sorun olarak tartışılıp değerlendirilmiştir.

IV. GEREKÇE
13. 26.10.2000 tarihinde, Türk-İş ile Hükümet arasında yapılan Protokolle Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Orman Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünde belirli süreli iş sözleşmesiyle (geçici veya mevsimlik işçi pozisyonlarında) istihdam edilmiş veya 26 Ekim 2000 tarihi itibariyle çalışanların; uzun süredir bu kurumlarda çalışmış olmaları ve iş deneyimleri dikkate alınarak 02.02.2001 tarihinden itibaren sürekli işçi kadrolarına intibak ettirilmesi öngörülmüştür.
14. Ayrıca birinci maddesinde belirtilen kuruluşlarda 2006 yılı içerisinde usulüne uygun vizesi yapılmış geçici iş pozisyonlarında toplam 6 ay veya daha fazla süreyle çalışmış olan geçici işçilerin sürekli işçi kadrolarına veya sözleşmeli personel statüsüne geçirilmelerini öngören 5620 sayılı Kamuda Geçici İş Pozisyonlarında Çalışanların Sürekli İşçi Kadrolarına veya Sözleşmeli Personel Statüsüne Geçirilmeleri, Geçici İşçi Çalıştırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun (5620 sayılı Kanun) 21.04.2007 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
15. Davacı vekilinin müvekkilinin Kars Köy Hizmetleri İl Müdürlüğünde işe başladığı tarihten 5620 sayılı Kanun gereği kadrolu işçi statüsüne geçirildiği 2005 yılına kadar mevsimlik işçi statüsünde çalıştığını, kadrolu işçi statüsüne geçirildiğinde Ek 1/A ücret skalasına göre ücret alması gerekirken Ek 1/B ücret skalasına göre eksik ücret aldığını iddia ederek ücretinin tespiti ile fark işçilik alacaklarının tahsilini talep ettiği eldeki davada, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, davalı vekilinin temyizi üzerine Özel Dairece davacı işçinin 26.10.2000 tarihli Protokol kapsamında sürekli işçi kadrosuna atandığı, davalı işverence Protokol hükümlerine uygun olarak davacının intibak işleminin yapıldığı, buna göre de davacının fark ücret alacaklarının reddi gerektiği gerekçesiyle karar bozulmuş, mahkemece bozmaya karşı direnilmiştir.
16. Dosya içerisinde bulunan hizmet döküm cetvelinde davacının 18.05.2011 tarihinde davalı ... İdaresinde “beden işçisi” olarak çalıştığı anlaşılmıştır. Öte yandan direnme kararı sonrasında Özel Daire tarafından davacının şahsi sicil dosyası, işe giriş bildirgeleri getirtilmiş ve davacının ilk defa 18.05.2011 tarihinde davalı ... İdaresinde çalıştığı belirlenmiştir.
17. Davalı ... tarafından sunulan bilgi ve belgelerden de davacının özürlü statüsünde daimi işçi olarak 16.05.2011 tarihi itibariyle işe başlatılmasına karar verildiği tespit edilmiştir.
18. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda da sosyal güvenlik dosyasının incelenmesi kısmında davacının 18.05.2011 tarihinde işe başladığı belirtilmiş olmasına rağmen, işyeri sicil dosyasının incelenmesi bölümünde davacının 17.03.2009 tarihinde davalı işyerinde özürlü kadrosunda işe başlatıldığı belirtilerek değerlendirme yapılmış ancak talep edilen fark ücret alacakları davacının asıl işe başladığı 18.05.2011 tarihinden itibaren hesaplanarak belirlenmiştir.
19. Tüm bu belirlemelere rağmen, Özel Dairece davacı işçinin 22.10.2000 tarihli, Türk-İş ile Hükümet arasında yapılan Protokol kapsamında sürekli işçi kadrosuna atandığı belirtilerek Protokol kapsamında yapılan değerlendirmelere göre davanın reddi gerektiği yönünde karar bozulmuş ise de, davacının ilk defa 18.05.2011 tarihinde davalı işyerinde kadrolu olarak çalışmaya başladığı, mevsimlik iş ilişkisi kapsamında geçici işçi olarak çalıştığı tespit edilemediği gibi, davacı vekilinin talebinin Protokol hükümlerinden kaynaklanmayıp 5620 sayılı Kanuna göre kadroya geçirilmesi sırasında eksik ücretle işe başlatıldığı yönünde olması karşısında, Özel Daire bozma kararının somut olaya uygun olmadığı, çelişkili değerlendirmeler içerdiği ve açık şekilde maddi hataya dayandığı sonucuna varılmıştır.
20. Bu durumda usulüne uygun olarak verilmiş bir bozma kararı bulunmadığından ilk karara karşı ileri sürülen temyiz itirazlarının karşılandığından söz etme olanağı bulunmamaktadır. Bu itibarla somut olaya uygun olmayan, maddi hataya dayalı bozma kararı çerçevesinde verilen direnme kararının da hüküm ifade etmeyeceği açıktır.
21. Hâl böyle olunca, Özel Daire bozma kararı ile direnme kararının kaldırılmasına ve yöntemince temyiz incelemesi yapılmak üzere dosyanın Özel Daireye gönderilmesine karar vermek gerekmiştir.

V. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
Özel Daire bozma kararı ile bu karara dayalı olarak verilen direnme kararının ortadan kaldırılmasına,
İlk karara yönelik temyiz itirazlarının yöntemince incelenebilmesi için dosyanın YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE,

Karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 14.10.2021 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.