Danıştay 8. Daire 2016/11971 Esas 2020/5342 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/11971
Karar No : 2020/5342

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. … - (Aynı adreste)

DAVANIN KONUSU :
03/06/2016 tarih ve 29731 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler ile İlgili Yönetmeliğinin;
1. "Yeterlik belgesi başvurularında aranacak personel şartları” başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendindeki “harita ve kadastro” ibaresi ile;
2. “YTK'da harita ve kadastro mühendisinin görevleri ve imzalamakla yükümlü olduğu belgeler” başlıklı 15. maddesinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Serbest çalışan, harita ve kadastro mühendislik ve müşavirlik hizmeti üreten kişi ve kuruluşların mesleki etkinliklerini sürdürme koşul ve kurallarının TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Serbest Mühendislik Müşavirlik Büroları Tescil Yönetmeliği ile düzenlendiği, iptali istenilen düzenlemelerin getirdiği yapı ile verilecek harita ve kadastro mühendislik, müşavirlik hizmetinin yerine getirilmesinde ilgili oda tarafından herhangi bir yükümlülüğe tabi tutulmayacağı, bu durumun serbest olarak harita ve kadastro mühendilik ve müşavirlik hizmeti üreten kişiler ile haksız rekabete ve eşitsizliğe yol açacağı ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
Harita ve kadastro mühendislerinin Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler (YTK)'lerde istihdam edicek zorunlu personeller arasında sayılmadığı, Yönetmelik gereği YTK'ların yönetmelik kapsamındaki teknik belgelerin hazırlanabilmesi için yeterlilik şartlarını sağlayanlardan sözleşme ile hizmet satın alabileceği, bu nedenle haksız rekabete yol açılmayacağı, dava konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, 03/06/2016 tarih ve 29731 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler ile İlgili Yönetmeliğin "Yeterlik belgesi başvurularında aranacak personel şartları” başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendindeki “harita ve kadastro” ibaresi ile “YTK'da harita ve kadastro mühendisinin görevleri ve imzalamakla yükümlü olduğu belgeler” başlıklı 15. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
3213 sayılı Maden Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde;
“Genel Müdürlük”; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü,
“Teknik Belge”; Maden arama ve işletme faaliyetleri ile Kanunda belirtilen diğer işler için ilgili mühendis ve diğer teknik elemanlar tarafından hazırlanan imalat haritası, jeolojik, jeofizik, hidrojeolojik etüt, harita, kesitler, raporlar ve bunun gibi teknik içerikli belge,
“İmalat Haritası”; İşletmelerde üretim yapılan yerleri, miktarları ve yapılış şeklini gösterir ölçekli beyan niteliğinde harita,
“Oda Sicil Belgesi; Mühendislerin odaya üyeliklerinin devam ettiğine dair yılda bir kez alınan belgeyi,
“Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler”; Genel Müdürlükçe yetkilendirilen, bu Kanun kapsamında Genel Müdürlüğe verilmesi gereken rapor, proje ve her türlü teknik belgeyi hazırlamaya yetkili, şirket hisselerinin yarısından fazlasının sahibinin mühendis olduğu ya da bünyesinde nitelik ve nicelikleri yönetmelikle belirlenen mühendisler çalıştıran maden arama ruhsat sahibi veya işletmesi olan tüzel kişiler, şeklinde tanımlanmıştır.
Yine 3213 sayılı Maden Kanunu’nun 10. maddesinin son fıkrasında, “ Bu Kanun kapsamında tanımlanan işlemleri yapmak üzere kurulan yetkilendirilmiş tüzel kişiler veya maden arama ya da işletmecileri, Genel Müdürlükten yetki belgesi almakla yükümlüdür. Yetkilendirilmiş tüzel kişiler ile maden arama ya da işletmecilerine yetki belgesinin verilmesi, denetimi, uyarılması, yetki belgelerinin askıya alınması ve belgenin iptal edilmesi ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
Tüzel kişiler veya maden arama ya da işletmecilerinin 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında Genel Müdürlüğe verilmesi gereken rapor, proje ve her türlü teknik belgeyi hazırlamak için, Genel Müdürlükçe tüzel kişilere yeterlik belgesi verilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla Maden Kanunu’nun 10. maddesine dayanılarak “Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler İle İlgili Yönetmelik” hazırlanmış ve 03/06/2016 tarih ve 29731 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Yönetmeliğin 5. maddesi “Yeterlik belgesi başvurularında aranacak personel şartları” başlığını taşımakta ve 1. fıkrasının (b) bendinde, yeterlik belgesi almak isteyen tüzel kişinin harita ve kadastro mühendislerinden en az bir personeli sürekli istihdam etmesi öngörülmektedir.
Yönetmeliğin 15. maddesinde ise YTK’da harita ve kadastro mühendisinin görevleri ile imzalamakla yetkili olduğu belgeler düzenlenmiştir.
3213 sayılı Maden Kanunu’nun yukarıda belirtilen tanımları ve yine aynı Kanun’un 10. maddesinin son fıkra hükmü dikkate alındığında, dava konusu edilen düzenlemelerde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Tüzel kişiler veya maden arama ya da işletmecilerinin 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında Genel Müdürlüğe verilmesi gereken rapor, proje ve her türlü teknik belgeyi hazırlamak için, Genel Müdürlükçe tüzel kişilere yeterlik belgesi verilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla çıkarılan ve 03/06/2016 tarih ve 29731 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler ile İlgili Yönetmeliği, 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 10. maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasa'nın 124. maddesinde; Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecekleri kuralı yer almıştır.
3213 sayılı Maden Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinin dava konusu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte olan halinde;
''Genel Müdürlük; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü,
Teknik Belge; Maden arama ve işletme faaliyetleri ile Kanunda belirtilen diğer işler için ilgili mühendis ve diğer teknik elemanlar tarafından hazırlanan imalat haritası, jeolojik, jeofizik, hidrojeolojik etüt, harita, kesitler, raporlar ve bunun gibi teknik içerikli belge,
İmalat Haritası; İşletmelerde üretim yapılan yerleri, miktarları ve yapılış şeklini gösterir ölçekli beyan niteliğinde harita,
Proje; Yer kabuğundaki maden kaynaklarının değerlendirilmesi amacına dönük seçilmiş bir teknoloji kullanarak mevcut bir potansiyel talebini karşılamak üzere mal ve cevher üretmek için çalışmaları düzenleyen beyan niteliğinde rapor,
Oda Sicil Belgesi; Mühendislerin odaya üyeliklerinin devam ettiğine dair yılda bir kez alınan belge,
Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler; Genel Müdürlükçe yetkilendirilen, bu Kanun kapsamında Genel Müdürlüğe verilmesi gereken rapor, proje ve her türlü teknik belgeyi hazırlamaya yetkili, şirket hisselerinin yarısından fazlasının sahibinin mühendis olduğu ya da bünyesinde nitelik ve nicelikleri yönetmelikle belirlenen mühendisler çalıştıran maden arama ruhsat sahibi veya işletmesi olan tüzel kişiler,'' şeklinde tanımlanmıştır.

Yine 3213 sayılı Maden Kanunu’nun 10. maddesinin 11. fıkrasının dava konusu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte olan halinde ise de, “Bu Kanun kapsamında tanımlanan işlemleri yapmak üzere kurulan yetkilendirilmiş tüzel kişiler veya maden arama ya da işletmecileri, Genel Müdürlükten yetki belgesi almakla yükümlüdür. Yetkilendirilmiş tüzel kişiler ile maden arama ya da işletmecilerine yetki belgesinin verilmesi, denetimi, uyarılması, yetki belgelerinin askıya alınması ve belgenin iptal edilmesi ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.” hükmüne yer verilmiştir.

Hukuki Değerlendirme:
Anayasanın 124. maddesi ve normlar hiyerarşisi bağlamında, bir yasa hükmüne dayalı olarak hazırlanan yönetmelikler ile yasa hükümlerine açıklık getirilmesi ve yasa hükümlerinin uygulamaya geçirilmesi amaçlanmaktadır.
Normlar hiyerarşisi kuramına göre; hukuk düzeni, farklı kademede yer alan Anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer düzenleyici işlemlerden oluşan birçok normu içermekte ve her norm geçerliliğini bir üst basamakta yer alan normdan almaktadır. Bu nitelikleri gereği, dayandıkları üst hukuk normlarına aykırı hüküm ihtiva etmeleri mümkün değildir. Diğer yandan, normlar hiyerarşisindeki düzenleme soyuttan somuta doğru kademeli bir sistem içermektedir.
Yasa koyucu düzenleyeceği konularda genel prensipleri belirler ve bunun uygulanmasını yürütmeye, bir başka ifadeyle idarelere bırakır. İdare Hukukunun temel ilkeleri uyarınca; idare tarafından, düzenleyici işlemler tesis edilirken, üst hukuk normlarına açıklık getirilmesi ve bu normlarca çizilen çerçeve içerisinde teknik detayların belirlenmesi, uygulamadaki belirsizliklerin giderilmesi amaçlanmalıdır.

Yönetmeliğinin "Yeterlik belgesi başvurularında aranacak personel şartları” başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendindeki “harita ve kadastro” ibaresinin incelenmesi:
Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler ile İlgili Yönetmeliğin "Yeterlik belgesi başvurularında aranacak personel şartları" başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında; "Yeterlik belgesi almak isteyen tüzel kişinin aşağıdaki şartları sağlaması ve en az beş personeli istihdam etmesi zorunludur:
a) Kamu veya özel sektörde mesleği ile ilgili en az beş yıl çalışmış bir maden ve bir jeoloji mühendisini sürekli olarak istihdam etmesi,
b) Maden ve jeoloji mühendisi dışında harita ve kadastro, hidrojeoloji, çevre, jeofizik, cevher hazırlama, metalürji, ziraat, orman, elektrik ve makine mühendislerinden en az bir personeli sürekli olarak istihdam etmesi,
c) Tecrübesine bakılmaksızın bir maden ve bir jeoloji mühendisini sürekli olarak istihdam etmesi." düzenlemesi yer almıştır.

3213 sayılı Maden Kanunu'nunda "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde; Yetkilendirilmiş Tüzel Kişilerin bünyesinde çalıştırılan mühendislerin nitelik ve niceliklerinin yönetmelikle belirleneceği hükmü yer almaktadır.
Yönetmeliğin 5. maddesinin 1. fıkrasında, yeterlik belgesi almak isteyen tüzel kişilerin sürekli olarak istihdam etmesi gereken asgari personel sayısı düzenlenmiş olup, düzenlemeye göre nitelikleri maddede belirtilen en az iki maden ve en az iki jeoloji mühendisinin zorunlu olarak istihdam edilmesi, maden ve jeoloji mühendisi dışında ise harita ve kadastro, hidrojeoloji, çevre, jeofizik, cevher hazırlama, metalürji, ziraat, orman, elektrik ve makine mühendislerinden en az bir personelin sürekli olarak istihdam edilmesi gerekmektedir.
Maden Kanunu'nu ile Yetkilendirilmiş Tüzel Kişilerin bünyesinde çalıştırılan mühendislerin nitelik ve niceliklerinin belirlenmesinin yönetmelikle idareye bırakılmış olması karşısında, Yönetmelikte 5. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendindeki “harita ve kadastro” ibaresinde normlar hiyerarşisine ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Yönetmeliğin “YTK'da harita ve kadastro mühendisinin görevleri ve imzalamakla yükümlü olduğu belgeler” başlıklı 15. maddesinin incelenmesi:
Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler ile İlgili Yönetmeliğin “YTK'da harita ve kadastro mühendisinin görevleri ve imzalamakla yükümlü olduğu belgeler” başlıklı 15. maddesinde;
(1) Harita ve kadastro mühendisleri aşağıda belirtilen madencilik hizmetleri ve bunlarla kısıtlı olmamak üzere mesleği ile ilgili görevleri yerine getirmekle ve belgeleri imzalamakla görevli ve yetkilidir:
a) Maden işletmelerinde herhangi bir yöntem veya ölçekteki çizgisel veya sayısal harita yapımı,
b) Madencilik faaliyetlerinde ve Kanunun uygulanmasında ihtiyaç duyulan kırsal veya kentsel arazi veya arsa düzenlemeleri,
c) Madencilik faaliyetleri ile ilgili etüt ve işletme haritalarının yapımı,
ç) Maden üretimi ile ilgili yer kontrol noktalarının tesisi, ölçüsü ve hesabı,
d) Tescile konu olan harita ve planların yapımı,
e) Madencilik faaliyeti yapılan alanların yer ve konum belirlemeleri,
f) Yeraltı ve yer üstü maden işletmelerinde üretimlere ait ölçümlerin yapılarak haritalandırılması ve teknik altyapı tesis ölçmeleri,
g) Madencilik ile ilgili mühendislik projelerinin araziye uygulanması işleri,
ğ) Maden arama dönemlerinde ve işletme taleplerinde uygun ölçekli topoğrafik haritaların hazırlanması,
h) Yer altı ve yer üstü maden işletmelerine ait topoğrafik haritaların aplikasyonunun yapılması." düzenlemesi yer almaktadır.

Maden Kanunu uyarınca Yetkilendirilmiş Tüzel Kişilerin bünyesinde çalıştırılan mühendislerin nitelik ve niceliklerinin yönetmelikle belirlenmesi karşısında, Yetkilendirilmiş Tüzel Kişilerce Yönetmeliğin 5. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi uyarınca bünyesinde harita ve kadastro mühendisi istihdam edilmesi halinde harita ve kadastro mühendisinin görevleri ile imzalamakla yetkili olduğu belgeleri düzenleyen dava konusu düzenlemede normlar hiyerarşisine ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
08/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.