Danıştay 8. Daire 2016/14802 Esas 2020/5362 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/14802
Karar No : 2020/5362

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : …

Karşı Taraf (Davalılar) : 1- … Bakanlığı - ANKARA
Vekili : Av. …

2- … Birliği
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Davalı Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği tarafından istemin reddi gerektiği savunulmakta olup; diğer davalı Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : …

Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

Dava, 3568 sayılı Kanunun Geçici 9. maddesi uyarınca sınavsız serbest muhasebeci mali müşavirlik ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan başvurunun Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği'nin … tarih ve … sayılı işlemiyle reddedilmesi üzerine Hazine ve Maliye Bakanlığı'na yapılan itirazın cevap verilmemek suretiyle zımnen reddedilmesine ilişkin işlemin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, Elazığ Defterdarlığı bünyesinde 22.09.1998 - 18.08.2000 tarihleri arasında gelir müdürlüğüne vekaleten yürütülen görev yönünden, vekilin asilin tüm yetkilerine sahip olması genel bir kural olmakla birlikte bu kuralın kamu hizmetlerinin vekil olarak yürütüldüğü sürece ve bu hizmetin görülmesiyle sınırlı olduğu, bu nedenle gelir müdürlüğünü vekaleten sürdüren davacının, 3568 sayılı Kanunun Geçici 9. maddesinde serbest muhasebeci mali müşavir olabilmek için aranılan vergi inceleme yetkisini almış olmak koşulunu sağladığının kabul edilemeyeceği; takdir komisyonu başkanlığı görevinde geçen süreler yönünden ise, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak amacıyla vergi incelemesine yetkili olanların 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 135. maddesinde unvan olarak tek tek sayıldığı, takdir komisyonu başkanı ve üyelerin anılan madde kapsamında belirtilmediğinden bu sürelerin de dikkate alınamayacağı, bu durumda, 3568 sayılı Kanunun Geçici 9. maddesinin yürürlüğe girdiği tarih olan 26.07.2008 tarihi itibarıyla davacının vergi inceleme yetkisi ile yaptığı görev süresinin 7 yıl 10 ay 22 gün olduğu, 8 yıllık görev süresi şartını taşımadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
26.07.2008 tarih ve 26948 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5786 sayılı Kanun'un 20. maddesiyle 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu'na eklenen Geçici 9. maddenin 1. fıkrasının (a) bendinde; "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte; a) Türkiye genelinde mali denetim yapan kamu bankalarının müfettişleri ile kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisi almış olanlardan, bu yetkilerini aldıkları tarihten itibaren kamu kurum ve kuruluşlarında sekiz yıllık hizmet süresini dolduranlar ile 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde sayılan konularda en az sekiz yıl öğretim üyesi veya görevlisi olarak çalışmış olanlar için serbest muhasebeci mali müşavirlik, (...) sınav şartı aranmaz." hükmüne yer verilmiştir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun "Komisyonların görevleri" başlıklı 74. maddesinde, "a) 72 nci maddenin birinci fıkrasına göre kurulan takdir komisyonunun görevleri şunlardır.
1. Yetkili makamlar tarafından istenilen matrah ve servet takdirlerini yapmak;
2. Vergi kanunlarında yazılı fiat, ücret veya sair matrah ve kıymetleri takdir etmek (Bu gibi takdirler de takdir kararına bağlanır.)
Takdir komisyonu bu görevlerini yaparken takdir sebepleri bulunup bulunmadığını incelemez. Yalnız hatalı gördüğü muamelelerde, ilgili vergi dairesini yazı ile ikaz etmeye mecburdur.
b) 72 nci maddenin ikinci fıkrasına göre kurulan takdir komisyonu: 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca arsalar için her mahalle ve arsa sayılacak parsellenmemiş arazide her köyün cadde, sokak veya değer bakımından farklı bölgeleri (Turistik bölgelerde değer bakımından farklı olanlar ilgili valilerce tespit edilecek pafta, ada veya parsel) itibariyle asgari ölçüde birim değer tespit etmekle görevlidir.
c) 72 nci maddenin üçüncü fıkrasına göre kurulan takdir komisyonu: 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca her il veya ilçe için arazinin cinsi (Kıraç, taban ve sulak) itibariyle asgari ölçüde birim değer tespit etmekle görevlidir.
(b) ve (c) fıkralarına göre yapılacak değer tespitinde, Emlak Vergisi Kanununun 31 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan normlardan ve bu maddeye göre hazırlanmış bulunan yönetmelik hükümleri ile gerektiğinde bilirkişiden yararlanılır."; "Komisyonun yetkileri" başlıklı 75. maddesinin 1. fıkrasında, "72 nci maddenin birinci fıkrasına göre kurulan takdir komisyonu 74 üncü maddedeki görevleri dolayısıyla bu Kanunda yazılı inceleme yetkisine haizdir.";
"Maksat" başlıklı 134/1. maddesinde, "Vergi incelemesinden maksat, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak tespit etmek ve sağlamaktır."; "İncelemeye yetkililer" başlıklı 135. maddesinde, "Vergi incelemesi; Vergi Müfettişleri, Vergi Müfettiş Yardımcıları, ilin en büyük mal memuru veya vergi dairesi müdürleri tarafından yapılır. Gelir İdaresi Başkanlığının merkez ve taşra teşkilatında müdür kadrolarında görev yapanlar her hal ve takdirde vergi inceleme yetkisini haizdir." hükümlerine yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından, Elazığ Defterdarlığı bünyesinde 16.09.1998 -18.08.2000 tarihleri arasında … görevini asaleten, 22.09.1998 - 04.09.2000 tarihleri arasında da … görevini vekaleten sürdürdüğünden bahisle, vekaleten sürdürülen görev ile … olarak görev yaptığı süreler içinde vergi inceleme yetkisini haiz olup olmadığının tarafına bildirilmesi istemiyle 18.02.2014 tarihli başvuru ile Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan görüş sorulduğu, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın … tarih ve … sayılı yazısı ile 30.06.2000 tarih ve 24094 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Maliye Bakanlığı Personeli Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliği'nin "(C) Hizmet Grubu ve Atama Şartları" başlıklı 23. maddesinin 1. fıkrasında, "Gelir Müdürü", "Vergi Dairesi Müdürü" ve "Takdir Komisyonu Başkanı" unvanlarının eşdeğer unvanlar olarak kabul edildiği, ayrıca Gelir Müdürlüğü görevinde bulunulması Vergi Usul Kanunu'nun 135. maddesi uyarınca taşra müdürlüğü görevi olacağından inceleme yetkisini haiz bulunan görev sayılacağı, buna göre vekaleten Gelir Müdürlüğü görevinde bulunulan sürelerde vergi inceleme yetkisini haiz olacağı yönünde görüş bildirilmesi üzerine 3568 sayılı Kanunun Geçici 9. maddesi uyarınca tarafına sınavsız serbest muhasebeci mali müşavirlik ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan 09.06.2014 tarihli başvurunun, Kanunun Geçici 9. maddesinde belirtilen şartları taşımadığı gerekçesiyle … tarih ve … sayılı işlemle reddedildiği, bu işleme karşı Hazine ve Maliye Bakanlığı'na yapılan itiraz başvurusunun ise yasal süresi içinde cevap verilmeyerek zımnen reddedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Dava dosyasında yer alan hizmet cetvelinin incelenmesinden, davacının, 22.09.1998 - 18.08.2000 tarihleri arasında Elazığ Defterdarlığı bünyesinde … görevine, 04.09.2000 tarihinde de … asaleten atandığı, 19.08.2002-10.03.2006 tarihleri arasında … olarak görev yaptığı, 10.03.2006 tarihinden itibaren de yine … görevini asaleten yürüttüğü görülmektedir.
Davacının 04.09.2000 tarihinden itibaren … ve … olarak asaleten sürdürdüğü görevlerin, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nu 135. maddesi kapsamında vergi incelemeye yetkili görevler kapsamında bulunduğu tartışmasız olup; 04.09.2000 ila 3568 sayılı Kanunun Geçici 9. maddesinin yürürlüğe girdiği 26.07.2008 tarih aralığında davacının vergi inceleme yetkilisi olduğu hususunda duraksama bulunmamaktadır.
Uyuşmazlık, Vergi Usul Kanunu'nun 135/2. maddesi uyarınca Gelir İdaresi Başkanlığının taşra teşkilatında müdür kadrosu olarak sayılan … vekaleten yürütülen hizmet süreleri ile … görevinde geçen hizmet sürelerinin vergi incelemeye yetkili görevler kapsamında sayılıp sayılamayacağı ve bu çerçevede davacının 3568 sayılı Kanunun Geçici 9. maddesi kapsamında sınav şartı aranmaksızın serbest muhasebeci mali müşavirlik ruhsatı verilme koşullarını görev süresi bakımından sağlayıp sağlamadığına ilişkindir.
Vekalet, gerek doktrinde gerekse de yargı kararlarında kavram olarak birinin yerine bakmak, onun adına görev üstlenme biçiminde tanımlanır. Personel yönetimi açısından ise, kamu hizmetlerinin sürekliliği ilkesi bağlamında, söz konusu faaliyetlerin aksamasının önüne geçilmesi için sürekli veya geçici olarak boşalan kadrolara başka kişilerin görevlendirilmesi şeklinde tanımlanabilir. 3568 sayılı Kanunun Geçici 9. maddesiyle vergi inceleme yetkisini haiz olarak kamu kurum ve kuruluşlarında 8 yıl hizmet süresini dolduranlar için istisnai yoldan serbest muhasebeci mali müşavirlik ruhsatı verileceği öngörüldüğünden söz konusu istisnai hükmün Yasanın amacına uygun olarak yorumlanması gerekmektedir. Buna göre, vergi inceleme yetkisini haiz kadro unvanlarına kamu hizmetlerinin sürekliliği prensibi çerçevesinde geçici bir görevlendirme ile kısa süreli yapılan vekaleten atamalarla yürütülen hizmetlerin Kanunun Geçici 9. maddesinde belirtilen sürenin hesabında dikkate alınamayacağı açıktır.
Öte yandan, davacının … olarak görev yaptığı döneme ilişkin Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın … tarih ve … sayılı görüş yazısında belirtilen ve davacının görev yaptığı dönemde yürürlükte bulunan Maliye Bakanlığı Personeli Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliği'nin 23. maddesinde vergi incelemeye yetkili görevler arasında sayılan "Gelir Müdürü" ve "Vergi Dairesi Müdürü" unvanlarının "Takdir Komisyonu Başkanı" unvanı ile eşdeğer unvanlar olarak kabul edildiği, aynı Yönetmeliğin "Geçişler" başlıklı 27. maddesinde de Yönetim Hizmetlerinde, aynı hizmet grubu içinde aynı birimdeki görevlere sınav yapılmaksızın atama yapılabileceğinin belirtildiği, davacının hizmet cetveli incelendiğinde ise, Takdir Komisyonu Başkanı olarak görev yapmaktayken mezkur Yönetmelik hükmü uyarınca 04.09.2000 tarihinde vergi inceleme yetkisini haiz Vergi Dairesi Müdürlüğü görevine sınavsız olarak atandığı anlaşılmaktadır.
Her ne kadar Vergi Usul Kanunu'nun 135. maddesinde Takdir Komisyonu Başkan ve Üyelerinin vergi incelemeye yetkili unvanlar arasında sayılmadığı görülmekte ise de; yukarıda yer verilen Vergi Usul Kanunu'nun 75. maddesi uyarınca Takdir Komisyonlarının karar alma sürecinde vergi inceleme yetkilerinin bulunduğu anlaşılmakta olup; Komisyonların, kendilerine tanınan takdir yetkisinin kullanımında matrahı gerçeğe en yakın değeriyle tespit edebilmeleri amacıyla vergi incelemesi yapma, bilirkişiden yararlanma gibi yetkileri ile diğer gerekli somut maddi araştırmaları yapma görevlerinin bulunduğu açıktır.
Buna göre, davacının Gelir Müdürlüğü görevine vekaleten yürüttüğü hizmet sürelerinin 3568 sayılı Kanunun Geçici 9. maddesi kapsamında vergi incelemeye yetkili görevde geçen hizmet süresi olarak sayılamayacağı; ancak … görevinde geçen sürelerin Geçici 9. madde kapsamında sayılması ve davacının … görevinde geçen süreleri dikkate alınarak karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmakla aksi yönde tesis edilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 08/12/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.