Esas No: 2002/7737
Karar No: 2003/622
Karar Tarihi: 24.1.2003
Gabin - Over Nıght Faiz Alacağı - Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2002/7737 Esas 2003/622 Karar Sayılı İlamı
Özet:
Davalı banka, müşterinin mevduat hesabından kesilen tutarı kabul etmeyerek dava açmıştır. Karşı taraf ise, bankanın müşteriden aşırı O/N faizi aldığını iddia ederek karşı dava açmıştır. Dava kapsamında, mahkeme aşırı O/N faizi olup olmadığını ve bankanın muzayaka halinde olup olmadığını inceleyecek yeni bir bilirkişi kurulunun oluşturulmasına karar verilmesi gerektiğine hükmetmiştir. Kanun maddeleri ise şu şekildedir: 4389 sayılı Bankalar Kanunu Madde 14, 818 sayılı Borçlar Kanunu Madde 20 ve Madde 21.
11. Hukuk Dairesi 2002/7737 E., 2003/622 K.
11. Hukuk Dairesi 2002/7737 E., 2003/622 K.
- GABİN
- OVER NIGHT FAİZ ALACAĞI
- 4389 S. BANKALAR KANUNU (MÜLGA) [ Madde 14 ]
- 818 S. BORÇLAR KANUNU [ Madde 20 ]
- 818 S. BORÇLAR KANUNU [ Madde 21 ]
"İçtihat Metni"
Taraflar arasında görülen davada (Gaziantep Asliye Dördüncü Hukuk Mahkemesi)nce verilen 7.5.2002 tarih ve 2001/231-2002/371 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı ve muk. davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı bankanın Gaziantep Şubesi"nde mevduat hesabı olduğunu, bu mevduatın banka nezdinde değerlendirildiğini, ancak 19.3.2001 tarihinde müvekkilinin hiçbir yazılı talimatı olmaksızın hesabından davalı tarafından 919.779.000.000.-TL.nın kesildiğini ileri sürerek, bu meblağın bankalarca vadeli mevduata uygulanan en yüksek faizi ile davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı karşı davacı vekili, davacının 20.2.2001 ve 19.3.2001 tarihleri arasında bankada gecelik (O/N) işlemleri yaptığını ve normalin çok üzerindeki oranda faiz aldığını, müvekkili ........... Bankası"nın Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu"nun 15.3.2001 gün ve 198 sayılı kararı ile Bankalar Kanunu"nun 14/3-4. maddesi uyarınca denetim ve yönetiminin Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu"na devir edildiğini, kamusal görev yapan Fon"un normalin üzerindeki faiz oranlarının verilmemesi yönünde uygulama yaptığını, ödemelerde İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ortalama faizlerinin esas alındığını, bunun üzerinde gerçekleşen faizin gabin nedeniyle istenemeyeceğini, ayrıca ahlaka aykırı olduğunu, bir yılda alınabilecek faizin bir gecede alındığını savunarak, davanın reddini, karşı dava olarak ise, bankanın tenkise tabi tuttuğu kısmın BK.nun 20 ve 21. maddeleri uyarınca kısmi butlanla malül olduğunun kabulü ile davacıya 919.779.000.000.-TL borçlu olunmadığının tesbitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamından davanın kabulü ile 919.779.000.000.-TL faiz alacağının dava tarihinden itibaren bankanın serbest mevduat faizinin değişken oranı uygulanmak suretiyle davalıdan tahsiline, karşı davanın ise sübut bulmadığından reddine karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Dava, davalı Banka tarafından ödenmeyen mevduat faizi alacağının tahsili, karşı dava ise yukarıda da değinildiği üzere, tahakkuk ettirilerek davacı hesabına geçirilen O/N (Över Night) faiz alacağının aşırı bölümünün gabin, ahlaka ve hukuka aykırılık nedenleriyle taraflar arasında yapılan sözleşmenin batıl olduğu iddiası ile davalı karşı davacı Banka"nın asıl davada istenilen miktarda borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Davalı karşı davacı Banka cevap ve karşı dava dilekçesinde, açıkça ekonomik kriz nedeniyle Bankanın müzayaka halinde bulunduğunu, taraflar arasındaki sözleşmenin gabin, ahlaka ve hukuka aykırı olması nedeniyle geçersiz olduğu ileri sürülmüştür. Ancak, dosya üzerinde inceleme yapan bilirkişi kurulu raporunda, davalı karşı davacı Banka"nın müzayaka sebebiyle dönme iradesine rastlanmadığını belertilerek, müzayaka halinin bulunup bulunmadığı bakımından bir inceleme ve değerlendirme yapılmadığı gibi, mahkemece de bu konuda gerekçeli kararda herhangi bir değerlendirme yapılmamıştır. Yukarıda da belirtildiği gibi, karşı dava dilekçesinde davalı karşı davacı Bankanın müzayaka halinde bulunduğu açıkça ileri sürüldüğü gibi, davacı tarafa sözleşmede öngörülen faiz miktarının aşırı görülen kısmının ödenmemesi, davalı karşı davacı Bankanın dönme iradesini gösterir. Bu nedenle BK.nun 21. maddesi hükmü uyarınca, mahkemece, tahakkuk ettirilen (Över Night) faiz oranlarının öncelikle aşırı olup olmadığı, diğer bir deyişle, sözleşmede edimler arasında açık bir dengesizlik (objektif unsur) olup olmadığı, şayet bir nispetsizlik var ise, bunun bankanın o tarihlerde içerisinde bulunduğu koşullara göre, müzayakadan kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususunda (sübjektif unsur), banka kayıtları üzerinde ekonomist, bankacı ve borçlar hukuku sahalarında uzman öğretim üyelerinden oluşacak yeni bir bilirkişi kuruluna inceleme yaptırılarak, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı olduğu şekilde davanın kabulüne, karşı davanın reddine karar verilmesi yerinde bulunmadığından, davalı karşı davacı Banka vekilinin temyiz isteminin kabulü ile hükmün bozulmasına, karar vermek gerekmiştir.
Sonuç : Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı karşı davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün (BOZULMASINA), ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 24.1.2003 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
